Ankaralılar Hızlanıyor

Başkent merkezli şirketler, bürokrasiye ve karar mekanizmalarına olan coğrafi yakınlık avantajları nedeniyle her zaman daha şanslıydı. Türkiye, özellikle son 5 yılda Ankaralı bazı iş adamlarının ve grupların hızlı yükselişine, başarılı stratejilerine tanıklık ediyor. Krize rağmen inşaat, enerji, altyapı ve gıda alanındaki yatırımlarıyla büyümeye devam ediyorlar. Özellikle inşaat ve enerji sektöründe büyüyen bu gruplar özelleştirmelerde işbirliği yapıyor ve Türkiye’yi ve yakın coğrafyasını yeniden inşa ediyorlar. Capital, büyümeleriyle dikkat çeken hızlı Ankaralılar’ı bir araya getirdi.

“Ankaralı iş adamının avantajları vardır. Ankara’da bürokrasiye, yönetim kademelerine daha yakın olmak avantaj sağlar. Tanıdığınız insanlarla problemlerinizi çözmek çok daha kolaydır. En azından size kötülük yapılmasını engellersiniz. Havayı iyi koklar, meclisi daha iyi takip eder, alınan kararları daha önceden öğrenebilirsiniz.”

Bu sözler Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın’a ait. Tam anlamıyla bir sıfırdan zirveye başarı öyküsünün aktörü olan Akın, iş dünyasının en saygın kurumlarından biri olan TÜSİAD’ın da yönetim kurulunda yer almış isimlerden. Ankaralı bir diğer yükselen iş adamı Rönesans İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Erman Ilıcak da geçen ay TÜSİAD’ın yeni yönetim kuruluna seçildi.

Akın’ın dikkat çektiği “Ankaralılık avantajı”nı, başkentli gruplar aslında her dönemde oldukça iyi kullandı. 80’li yıllarda ülkeyi karayolları ve barajlarla döşeyenler de, Libya’yı ve Rusya’yı yeniden yaratanlar da genellikle Ankaralılar oldu. Ankaralı gruplar, özellikle inşaat sektöründe global anlamda da başarı öykülerine imza atmaya devam ediyor. Ancak son dönemde özelleştirme ihaleleri ve özel sektöre su kullanım ve enerji üretim hakkının verilmesi, Ankaralılar’ı bir kez daha ülkenin gündemine güçlü bir şekilde yerleştirdi.

Türkiye, özellikle son 5 yılda Ankaralı bazı iş adamı ve grupların hızlı yükselişine, başarılı stratejilerine tanıklık ediyor. Özellikle inşaat ve enerji sektöründe büyüyen bu gruplar özelleştirmelerde işbirliği yapıyor ve Türkiye’yi ve yakın coğrafyasını yeniden inşa ediyorlar.

Dünyada Zirveye Oynuyor
Erman Ilıcak… Öyle bir başarı öyküsü yazdı ki, iş dünyasında onu tanımayan kalmadı… ODTÜ’de inşaat mühendisliği okurken, Enka’nın Ankara’daki şantiyelerinde staj yaparak inşaat sektörüne adımını attı. Staj sonrası Enka’da çalışmaya devam etti ve ardından 2 yıllığına Libya’daki şantiyelere gönderildi. 1,5 yıl da Rusya’da çalışan Erman Ilıcak, işi tam anlamıyla öğrendiğinden emin olunca Enka’dan izin isteyip kendi işini kurdu.

Henüz 26 yaşında genç bir mühendisken, 5 çalışan ve 30 bin dolar sermayeyle kurduğu şirketten bugün 82 şirketli, 1 milyar dolar cirolu Rönesans İnşaat’ı yarattı. Özellikle son 5 yılda yıldızı iyice parladı. 2005’te 300 milyon dolar olan ciro, 2009 sonunda 1 milyar dolara ulaştı.

Alışveriş Merkezleri (AVM) inşaatlarında dünyanın 3’üncü büyük şirketi olan ve dünyanın en büyük müteahhitlik şirketleri sıralamasında 68’inci sırada yer alan Rönesans İnşaat Libya, Türkiye, Suudi Arabistan, Rusya ve Ukrayna’da toplam 4,6 milyar Euro’luk proje üstlendi. Devam eden işlerinin proje tutarı ise 1,8 milyar Euro. 2012 yılında 2 milyar dolar ciroya ulaşmayı hedefleyen Ilıcak, “Ticari gayrimenkule devam edeceğiz. Yurtdışında da tünel işine girmeyi planlıyoruz. Ortadoğu pazarı bizim için daha kolay” diyor.

Özelleştirmelerle Devleşiyor
Kazım Türker, konfeksiyonla 1973 yılında girdiği iş dünyasında, inşaatla büyüdü. Ancak Türkiye onu 2007’de Ankara vergi rekortmeni olarak tanıdı. O yıl ödediği 9,6 milyon TL ile Rahmi Koç’u bile geride bırakan Türker için “AKP iktidarının yeni zengini” tanımları da yapıldı. Ancak, o, 19 yaşında ticarete atılan ve 54 yaşında para kazanan bir iş adamı olmasının doğal karşılanması gerektiğinin altını fazlasıyla çiziyor.

Türkerler Grubu’nun büyüklüğünün 500 milyon doları aştığı tahmin ediliyor. Grubun tüm büyüme adımlarında ihaleler ve özelleştirmeler büyük rol oynuyor… Köprü ve otoyoldan enerjiye kadar tüm özelleştirme ihalelerine giren, birçoğunda da kazanan olan Türker, son olarak İzmir Gaz ile Türkiye’nin en büyük doğalgaz satıcısı olma yolunda ilerliyor. Grup ayrıca Derince Limanı’nın 36 yıllığına işletilmesi ihalesini 195 milyon 250 bin dolarlık teklifiyle kazandı.

Türkerler Grubu’nun rotasında enerjide lider olmak var. Kazım Türker, önümüzdeki 5 yılda enerjinin farklı alanlarına 5,5 milyar Euro yatırmayı planlıyor. Grup, özellikle yenilenebilir enerji, doğalgaz dağıtım ve doğalgaz işleme alanlarında büyümeyi hedefliyor. 11 HES, 3 jeotermal santral, 1 termik santral lisansı sahibi olan grup, ayrıca rüzgar enerjisi alanında da 67 lisans başvurusu yapmış durumda. Son 1 yılda inşaatına başladıkları 2 HES projesi ile Irak’tan Türkiye’ye doğalgaz getirmek, bu doğalgazı dağıtmak, satmak ve işlemek amacıyla Crescent Petroleum Company ortaklığıyla İnci adlı 2 şirket kurmaları son 1 yıldaki en önemli atılımları.

IC’nin Hedefi 1 Milyar Dolar
Son yıllarda adından en fazla söz ettiren Ankaralı gruplardan bir diğeri de İbrahim Çeçen’in kurduğu IC Yatırım Holding. Turizm, inşaat, enerji, havalimanı ve yat limanı işletmeciliği ile sanayi alanlarında faaliyet gösteren grup, 2005’ten bugüne yüzde 100’ün üzerinde bir büyüme sağladı. Cirosunu 500 milyon dolara çıkardı. Enerji, havalimanı ve yat işletmeciliği sektörlerinde yabancı ortaklarla yaptığı ortak girişimleriyle adından daha çok söz ettirir hale geldi. 

Son 5 yıldaki yatırımlarına bakınca tablo daha açık ortaya çıkıyor: Alman ortağı AG Frankfurt Airport Services Worldwide ile birlikte 3,1 milyar dolar bedelle, Antalya Havalimanı 1’inci ve 2’nci etap dış hat terminalleri, CIP, iç hatlar terminalinin 17 yıl süreyle kiralama hakkını aldı. Çinli ortağı CRCC–CMC ile 1,2 milyar dolar ihale bedelli Ankara-İstanbul Hızlı Tren projesi ikinci etabının yapımını üstlendi. Amerikan ortağı AES ile enerjiye 600 milyon dolar yatırım planlıyor.  İngiliz ortağı C&N ile 12 milyon Euro tutarındaki Çeşme Yat Limanı projesini kazandı. Ayrıca 2010 yılı içerisinde hayata geçirilmesi planlanan, 250 milyon dolarlık İstanbul Bomonti projesini yürütüyor.

Toplam iş hacmi 2,5 milyar doları aşan holdingin inşaat sektöründe taahhüt miktarı 1 milyar doların üzerinde devam eden işi bulunuyor. IC Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Çeçen, “2005’te yurtdışı yatırımlarımız yoktu. 2009 yılında Azerbaycan’da inşaatta ihale hacmimizi 1,5 milyar dolara ulaştırdık.  Bu noktaya, inşaat sektöründen kazandığımızı çeşitli sektörlerde yatırıma yönlendirerek ve global sermayeyle işbirliği, ortaklık yaparak ulaştık” diyor.

Aydıner, Enerjiyle Başladı
Başkanlığını Mehmet Aydıner’in yaptığı Aydıner Grup, 13 ayrı şirket ve yeni iştirakleriyle birlikte inşaat, enerji, sanayi, ziraat, turizm, ticaret, madencilik ve gıdada hızlı yol alanlar arasında. Grup 1970’li yıllardan bu yana baraj, bina, altyapı, yol ve benzeri alanlarda taahhüt işleriyle büyüdü. 1990’ların başında Ayen Enerji ile enerji sektörüne ilk girenlerden oldu. Türkiye’nin ilk Yap-İşlet-Devret santrallerini kısa sürede tamamlayıp, işletmeye aldı. Ayen Enerji, grubun en değerli şirketlerinden biri. Ayen Enerji 1995’te inşaatına başlanan ve 1998’de işletmeye alınan ve yılda 429 milyon kilovat saat elektrik üreten Çamlıca I HES’e sahip.

1994’te üretime başlayan, Ceyhan Nehri’nin bir kolu üzerinde bulunan Kısık HES ise, yıllık 33 milyon kilovat saat elektrik üretiyor. Akbük Rüzgar Enerjisi Santrali(RES) 31,5 megavat kurulu güce sahip ve yılda 122,4 milyon kilovat saat enerji üretiyor. Kayseri’de bulunan Yamula Barajı ve HES ile birlikte Ankara Ostim’de kombine çevrim doğalgaz santrali de bulunan Ayen, üretim kapasitesiyle Türkiye’nin önemli enerji şirketlerinden biri. Korkmaz RES ve Mordoğan RES projeleri için üretim lisanlarını aldı. 

Mehmet Aydıner, Belek’teki 5 yıldızlı 850 yatak kapasiteli Xanadu Otel’in de sahibi. Aydıner Grup, Kayseri ve Civarı Elektrik ile güç birliği yaparak, Osmangazi Elektrik Dağıtım ve Yeşilırmak Elektrik Dağıtım’ın özelleştirilmesi ihalesi için de  ön yeterlilik almak üzere Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na başvurmuş durumda.

Fernas, İhalelerde Güçlü
Ankaralı bir diğer grup Fernas da son 5 yıldaki büyümesiyle dikkat çekiyor. 2005’te ağırlıklı olarak inşaat taahhüt işlerindeki faaliyetleriyle grup 171 milyon dolarlık ciroya sahipti. 2009’da ise cirosunu 468 milyon dolara çıkardı. Çalışan sayısı da 2 binden 4 bin 500’e ulaştı. Fernas’a 5 yılda, yüzde 173 oranında büyümeyi getiren hem doğru sektörlere oynaması hem bu alanda aldığı büyük ihale ve projeler oldu. Grup, son 5 yılda çimento ve alçı sektöründeki yatırımlarına devam ederken yeni çimento, alçı ve alçı plaka üretim tesisleri kurdu. Enerji, doğalgaz dağıtım, turizm ve havacılık sektörlerinde yeni işlere girdi. Çan Termik Pulverize Kireçtaşı Tesisi, Batman Çimento Öğütme Fabrikası, Batman ve Ankara Alçı Fabrikaları, Diyarbakır doğalgaz dağıtım işi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yap-işlet-devret modeli ile alınan 3 adet hidroelektrik santrali projesi de grubun aldığı ihale ve projelerden sadece birkaçı… 2006’dan itibaren yurtdışı projelere ağırlık verdiklerini kaydeden Fernas Yönetim Kurulu Başkanı Necat Nasıroğlu, özellikle petrol ve gaz sektöründe üstlendikleri projelerin kendilerini bugünlere taşıdığını ifade ediyor.

Koçoğlu Havada Büyüyor
Ankaralı Koçoğlu Grup da son 5 yılda cirosunu yüzde 117 oranında artırarak 2009 sonunda 183,6 milyon dolara ulaştırdı. Grubun yatırımlarına yön veren Koçoğlu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı M. Şükrü Koçoğlu, bu süreçte HES yatırımlarına başladıklarını, Cezayir’de yeni işler aldıklarını ve 18 helikopterle hava ambulansı işine girdiklerini söylüyor. Koçoğlu, Türkiye’nin tek ve en büyük uçak ve helikopter bakım üssü Sky Line’ı da satın aldıklarını ifade ederken şöyle devam ediyor: “Antalya Serik’te 3 bin baş kapasiteli tarım ve hayvancılık işletmesi kurduk. Bu yatırımların toplam tutarı son beş yılda 160 milyon dolar civarında. Kıbrıs’da 1500 yataklı Collosseum Resort Otel inşaatına başladık. Sadece 2009’da 78 milyon Euro’luk helikopter aldık.”

Büyümesinin çoğunu yurtiçindeki yatırımlarından elde eden grubun 2009 cirosunun yüzde 80’inden fazlası da yurtiçi işlerden geldi. Hava ambulans hizmeti, Cezayir konut yapımı, İzmir İçmesuyu İsale Hattı işleri ise son 5 yılda grubun aldığı en önemli ihaleler arasında.

Kazandığımız İhaleler Dönüm Noktamız Oldu

Nihat Özdemir / Limak Holding Yön. Kur. Bşk.

2009 Hedefi 800 Milyon Dolar
2005 sonu itibarıyla 350 milyon dolar olan ciromuzu 2008 sonunda yaklaşık 600 milyon dolara ulaştırdık. 2009 yılı ciro beklentimiz ise 800 milyon dolar. Son 5 yılda, bünyemize havalimanı terminal işletmeciliği, enerji, inşaat ve turizm projelerini kattık. Konsantre meyve suyu üretimine ve hava taksiciliğine başladık.

Sabiha Gökçen’le Rekor Kırdı
2007’de Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı ihalesini kazandık. 18 ay gibi rekor bir sürede yeni terminal inşaatını bitirdik ve operasyona yeni terminalde başladık. Önemli inşaat projelerinden, Suudi Arabistan’da su boru hattı projesine başladık.

2 Milyar Dolar Yatırdı
Portföyümüzdeki 12 adet santral projesini tamamladığımızda hidroelektrikte Türkiye’nin en büyük 3 grubundan biri olacağız. Çimento fabrika sayımız Siirt Kurtalan Çimento’dan sonra, 6’ya, turizmde de otel sayımız 6’ya çıktı. Son 5 yılda yaptığımız yatırımların toplam tutarı yaklaşık 2 milyar dolar. Çimento sektöründe bünyemize yeni tesisler katmış olmamız, enerji alanında aktif olmamız ve Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı ihalesi grubumuz için dönüm noktaları oldu.

İki Devin Performansı
Yüksel İnşaat ve Mesa Şirketler Grubu hem Ankara’nın hem Türkiye’nin son 50 yıllık tarihine adını yazdıran büyük gruplar. Onlar da son 5 yıldaki yatırımları ve aldıkları ihalelerle dikkat çekti.

Mesa’nın Hacmi 4 Milyar Dolar
Mesa Şirketler Grubu, 2005’te 153 milyon dolar olan cirosunu 2009’da 228 milyon dolara taşıdı. Mesa’nın toplam yurtdışı iş hacmi 1,5 milyar dolara ulaştı. Kazakistan, Azerbaycan, Libya, Polonya ve Rusya’da büyük projelere imza attı. Yurtiçinde ise toplu konut, AVM ve hastane gibi projelerden oluşan işlerin toplam tutarı 2,5 milyar TL’yi aştı.

Yüksel 1 Milyar Dolara Yaklaştı
Türkiye limanlarının 3’te 1’inin yapımında rol alan Yüksel İnşaat’ın, 2008 yılı itibarıyla toplam iş hacminin yüzde 80’e yakını yurt dışında. Türkiye’nin yanı sıra Kazakistan, Afganistan, Suudi Arabistan, Özbekistan, Gürcistan, Ukrayna, Dubai, Katar, Ürdün, Libya ve Irak gibi çok sayıda ülkede önemli altyapı ve inşaat projeleri gerçekleştiriyor. 2005 cirosu 581 milyon dolar olan şirket, 2009 sonunda bu rakamı 973 milyon dolara taşıdı.

En Hızlı Eser Büyüdü

İlhan Adiloğlu / Eser Grubu Yön. Kur. Bşk.

Enr Listesindeyiz
ENR Dergisi tarafından 2009 yılında Dünyanın En Büyük 225 Uluslararası Müteahhit şirketi arasında yer aldık. 5 yıl öncesine göre ciromuzu yüzde 335 oranında artırdık. Türkiye’de enerji yatırımlarına öncelik verdik. Şu anda geliştirmekte olduğumuz 6 HES var ve bunların yatırım bedelleri toplamı 100 milyon doların üzerinde.

Farklı Sektörlere Girdi
Yurtdışında farklı alanlara kaydık. Nijerya’da büyük bir asfalt üretim tesisi yatırımı yaptık. Gayrimenkul, turizm ve endüstri alanlarında yatırımlar yaptık. İthalat-ihracat, makine ve sanayi sektörlerine de girdik. Proje-müşavirlik alanında, 5 yıl önce inşaat şirketlerinin gölgesinde faaliyetler yürütürken, bugün parmakla sayılan projeler alabilmeyi başardık.

Trendi Önceden Gördü
Dünya petrol fiyatlarının artması, bizi petrol üreten ülkelere ağırlık vermeye itti. Dünyadaki bu süreci iyi görebildik ve önceden yaptığımız hamlelerle birçok şirketten önce konumumuzu almıştık. Suudi Arabistan’da üstlendiğimiz üniversite altyapı inşaatı, en önemli ve en prestijli projemizdi.

Özaltın, Yüzyılın İhalesini Alan Grupta

Cirosu 500 Milyon Doları Aştı
Nuri Özaltın’ın yönetim kurulu başkanlığını yaptığı Özaltın Holding, son 5 yılda enerji sektöründe yaptığı atılımlarla adından söz ettiriyor. Ayrıca Türkiye’nin en büyük golf sahalarına sahip 3 Gloria otelinin de sahibi. Grubun büyüklüğünün 500 milyon doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor.

Ankaralılarla İşbirliği
Yaklaşık 4 milyar kilovat saat enerji üretecek olan baraj yapım projelerini sürdürüyor. Bu projelerde en büyük işbirliğini yine Ankara’nın son dönemde adından sıkça söz ettiren grubu Cengiz Holding’le yapıyor. İki grup birlikte Bingöl’de 2 baraj ve HES inşa ediyor. Her iki barajın da 2014 yılında enerji üretmesi planlanıyor. Cengiz İnşaat’la ortak yürüttüğü diğer projeler ise şöyle: Beyhan 1 Barajı ve HES ile Beyhan 2 Barajı ve HES projeleri ve Enerjisa tarafından ihale edilen Köprü Barajı ve HES ile Menge Barajı ve HES projelerinin yapım işi.

En Büyük Projeleri
Özaltın Grubu’nun ocak itibarıyla yapımına başlayacağı iki iş var. Bunlardan biri Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım tarafından yüzyılın en büyük özelleştirme ihalesi olarak da duyurulan Özaltın-Nurol-Makyol-Astaldi-Yüksel-Göçay Ortak Girişimi’nin kazandığı Gebze–Orhangazi–İzmir Otoyolu Yap–İşlet–Devret Projesi. Projenin yatırım tutarı 7 milyar dolar. Ayrıca Özaltın Holding kısa süre önce Libya’nın Derne kentinin tüm altyapı işini kapsayan 400 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı.

Kolin’in Hedefi Dünyanın İlk 100’ü

2,6 Milyar Dolarlık Proje
Yönetim kurulu başkanlığını Naci Koloğlu’nun yaptığı Kolin İnşaat da Ankara’nın son dönemde büyümesiyle dikkat çeken, tüm ihalelerde adı geçen gruplarından biri. Şirket 2005’te 204 milyon dolar olan cirosunu 2007’de 400 milyon dolara taşıdı. Bu zamana kadar 1,2 milyar doları aşan 75 projeyi tamamladı. Yatırımlarını sürdürdüğü 31 işin proje bedeliyse 2,6 milyar dolar.

Global Ortaklık Peşinde
Grup inşaat, enerji, liman işletmeciliği, madencilik ve turizm sektörlerinde 33 şirketle yatırımlarını sürdürüyor. Bundan sonraki büyümesini yurtdışı ortaklıklarla sürdürme hedefinde. 2007 yılında ENR listesine dünyanın en büyük 136’ncı müteahhidi olarak girdi. Hedefinde dünyanın ilk 100 inşaat şirketi arasına girmek var.

İhaleleri Kaçırmıyor
Doğalgaz, liman, altyapı, elektrik ve HES ihalelerini kaçırmıyor. Daha önce aralarında Sığacık, Çanakkale ve Dikili Limanı, Esgaz ve İzmir Gaz’ın da bulunduğu pek çok ihaleyi kazandı. TEDAŞ’a ait Çamlıbel, Fırat, Uludağ ve Van Gölü Elektrik Dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi için açılan ihalelerin tamamına girmek amacıyla başvuru yaptı. Ayrıca 3’üncü kez ihaleye çıkan toplam uzunluğu 5,5 kilometreyi bulan İzmir Üçyol-Üçkuyular Metro Hattı inşaatı için de teklif verdi.

Koza’nın Değeri 6 Yılda 33 Kat Arttı

İmkb’nin En Hızlısı
2003 yılının şubat ayında halka açıldığında Koza Davetiye’nin piyasa değeri 18,9 milyon dolardı. Aradan geçen 6 yıl içinde Koza, ciddi bir dönüşüm geçirdi. Faaliyet alanını genişletti. Önce 2005’te Normandy’i satın alarak madencilik şirketine dönüştü. Borsa performansını ve mali tablolarını önemli ölçüde değiştirdi. Sonuç olarak şirketin değeri 2009’da halka açıldığı 6 yıl öncesine göre 33 kat arttı.

Koza Altın Halka Arzı Bekliyor
Bugün Koza 625 milyon dolarlık bir şirket oldu. Borsada endeksin yüzde 96 yükseldiği 2009’da, İMKB-30’da en fazla yükseliş yüzde 458’le Koza’da gerçekleşti. Koza, şimdi de Koza Altın’ı halka arz etti.

Grubu İkinci Kuşak Büyütüyor
Bir aile şirketi olan Koza Davetiye’yi başarıya taşıyan isim ikinci kuşaktan Akın İpek. İpek’in başarısının arkasında matbaacılıkta kat ettiği yoldan çok Alman Normandy şirketini pes ettiren Bergama’daki altın madenini 2005’te alması yatıyor. Koza Madencilik’in 2009’un ilk 9 ayında 253 milyon TL olan satış gelirlerinin de, altındaki yükselişle 2009 yıl sonunda 350 milyon TL’ye ulaşacağı tahmin ediliyor.

Medyada da Hız Peşinde
Koza Grubu’nun son yıllardaki hızlı büyümesinin bir diğer itici gücü ise medya. Bugün Gazetesi ve Kanaltürk’ü satın alan Akın İpek’in medyada yeni satın almalar peşinde olduğu ve medyada büyüyeceği de konuşulanlar arasında.

Özlem Aydın Ayvacı
[email protected]