Yeni Dönemin En Hızlıları!

Son dönemde bazı gruplar “hızlı büyüme” tempolarıyla dikkat çekiyorlar. Yaptıkları yatırımlar, girdikleri yeni alanlar ve kurdukları başarılı ortaklıklarla yüzde 500’lere varan büyüme rakamları yakalayanlar var. Pek çoğu yeni dönemde yakaladıkları fırsatlarla sıklet değiştirip holdingleştiler. Büyüme rakamları ile dikkat çeken yeni dönemin hızlı büyüyen yıldızlarını araştırdık. Onların kat ettikleri aşamayı ve rotalarını ortaya koyduk.

Ethem Sancak…İş dünyasını yakından takip edenler renkli kişiliği ile Ethem Sancak’ı tanırlar. Ancak, son 10 yılın hızlı büyüyenleri arasında olduğu için, aynı zamanda Ethem Sancak’ı tanımayanların sayısı da fazladır. Oysa o şimdi yabancı ortağı da olan, 4 milyar dolarlık ciroya sahip Hedef Alliance Holding’i başarıdan başarıya taşıyor.

Sancak, 1987’de küçük bir ecza deposuyla işe başladı. 1998’de şirketi 700 milyon dolar ciro yapıyordu. Rusya, Cezayir ve Mısır’da ilaç dağıtımı alanında faaliyet gösteren şirketlere ortak oldu. Türkiye’de son dönemde pek çok ihalede adı geçti. Star gazetesiyle medya sektörüne adım attı. Sabah'ın da talipleri arasındaydı. Şirketini uluslararası ortaklıklarla büyüttü ve bugün yaklaşık 4 milyar dolar ciroya ulaştı. Son 5 yılda şirketini 2 kattan daha fazla büyüttü.

Tıpkı Ethem Sancak ve şirketi Hedef Alliance gibi sessiz ve hızlı yükselen başka işadamları ve şirketler de var. İsimlere son birkaç yıldır duyulmaya başlandı.

Ancak, Ethem Sancak yalnız değil. Türkiye, son 10 yılda bazı işadamı ve grupların hızlı yükselişine, başarılı stratejilerine tanıklık ediyor. Capital, Türkiye’nin öne çıkan holdinglerinin yanı sıra, hızlı büyümeleriyle dikkat çeken bu yeni grupları bir araya getirdi.

IC 7 Yılda Yüzde 500 Büyüdü
Son yıllarda adından en fazla söz ettiren gruplardan biri IC Holding. Adını İbrahim Çeçen’in isminin baş harflerinin İngilizce yazımından alıyor. IC, henüz yeni yeni adından söz ettirmeye başlasa da, aslında 19 şirketi, 7 bin çalışanı ve 470 milyon dolarlık cirosu ile dev bir grup. Bugüne kadar sessiz sedasız büyümesini sürdürüyordu. Son yıllarda ise Galataport, Bomonti Bira Fabrikası, Antalya Havalimanı ve Sabiha Gökçen gibi büyük ihalelere katılarak adını daha sık duyurdu.

Oysa IC Grup, 2000 yılında 100 milyon dolarlık bir ciro, 2 bin dolayında da çalışana sahipti. 2000-2007 arasında ise atılım gerçekleştirdi. Türkiye’nin gözde sektörleri inşaat ve turizmde büyüdü. Enerji, havalimanı ve liman işletmeciliği sektörlerine giriş yaptı. IC Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Çeçen, yaşadıkları bu büyüme ile ilgili olarak, “Özkaynak kullanarak yatırım yapmayı tercih ettik. Onun için ekonomide durgunluk ve kriz yıllarından etkilenmedik. Bu da bizim için fırsat oldu. Zamanında ve doğru kararlar verip uygulamaya koyabildik” diye konuşuyor.

İbrahim Çeçen’e göre bu performanslarında global sermayeyle işbirliği yapmanın ve ortaklık yolu ile deneyim kazanmanın hızlanması ciddi rol oynuyor.

Son 7 yılda dev adımlarla ilerleyen İbrahim Çeçen, bundan sonra daha iddialı olmak niyetinde. Yer aldığı inşaat, turizm, enerji, havalimanı ve liman işletmeciliğinde güçlü ortaklıklarla dünyaya açılmayı planlıyor. Çeçen gelecek hedeflerinden bahsederken de iddiasını net şekilde ortaya koyuyor: “Özellikle enerji ve havalimanı işletmeciliğinde hızlı bir büyüme yaşayacağız. Şuna kesinlikle eminim IC Holding 10 yıl içinde Türkiye’de yıldızı parlayan holdinglerin en önde gelenlerinden olacak. Birkaç yıl içinde de ciromuzu 1 milyar doların üzerine çıkarmak istiyoruz.”

Madencilikle Kozasından Çıktı
2003 yılının şubat ayında halka açıldığında Koza Davetiye’nin piyasa değeri 18,9 milyon dolardı. Aradan geçen 5 yıl içinde Koza ciddi bir dönüşüm geçirdi. Faaliyet alanını genişletti. Borsa performansını ve mali tablolarını önemli ölçüde değiştirdi. Sonuç olarak şirketin değeri halka açıldığı 5 yıl öncesine göre 24 kat arttı. Bugün Koza Davetiye 453,5 milyon dolarlık bir şirket oldu.

Koza Davetiyeleri aslında 50 yılı aşkın süredir matbaa sektöründe. Bir aile şirketi olarak faaliyete geçen Koza Davetiye’yi başarıya taşıyan isim ikinci kuşaktan Akın İpek. Babasının vefatından sonra işi devralan İpek, bugün Koza Davetiye markasıyla sektöründe yüzde 90’lık pazar payına sahip. Dünyanın en seçkin markalarına üretim ve en az 20 ülkeye ihracat yapıyor.

Ancak, İpek’in başarısının arkasında matbaacılıkta kat ettiği yoldan çok Alman Normandy şirketini pes ettiren Bergama’daki altın madenini alması yatıyor. 2005 yılında gerçekleşen bu satın alma, büyümenin arkasındaki en büyük itici güç oldu. 

Koza Davetiye 2006 yılında davetiye grubunda 9,6 milyon YTL, maden grubunda ise 301,7 milyon YTL’lik satış gerçekleştirdi. Grup içi satışların elemine edilmesi sonucu şirketin net satışı 190,1 milyon YTL oldu. 

Ancak Koza Davetiye’nin son yıllarda öne geçme nedeni sadece bu faaliyetleriyle sınırlı değil. Şirket aynı zamanda Bugün gazetesi ile medya işinde yer alıyor. Koza Davetiye’nin sahibi Akın İpek, büyüme konusunda şöyle konuşuyor:  “Ya büyüyeceğiz, ya küçüleceğiz. Bulunduğumuz yerden memnun değiliz. Ben büyüme taraftarıyım. TV olmadan çok zor. Bir fırsat karşımıza çıkarsa elbette düşünüyoruz.”

Bodrumdaki Marketten Zincire
Kiler, 1994 yılında tek bir marketle İstanbul Bakırköy’de bodrum katında faaliyete geçti. Bitlis’ten gelen Nahit, Vahit ve Ümit Kiler kardeşler babalarından devraldıkları marketi tüccar mantığıyla hareket ederek büyütmeye odaklandılar. 1997 yılında pek çok zincir sektörden çekilirken, onlar satın almayla büyüme ivmesi yakaladı. Kiler 3 marketle girdiği 1997 yılını 7 marketle kapattı. İlk büyüme hamlesini bu şekilde yakaladı.

Kiler’in dev adımlar attığı dönem ise geride bıraktığımız son 5 yıl oldu. 2002 yılında profesyonelleşme kararı alan zincir, aynı yıl İstanbul Ateştuğla’da 7 bin metrekarelik bir alanda ilk büyük mağazasını açtı. Siyasete hep merak duyan Vahit Kiler, 2003’te AKP’den Bitlis milletvekili olarak Meclis’e girdi. Sonraki 1-2 yıl da Kiler büyük ebatlı mağaza sayısını artırdı. 2005 yılında Ankaralı Canerler’i satın alarak hem tüm dikkatleri üzerine çekti hem de Türkiye’nin en büyük perakendecileri arasındaki yerini aldı. Kiler’in diğer büyük hamlesi Trakya bölgesindeki 15 mağazaya sahip Güler Marketler Zinciri'ni bünyesine katması oldu. 

Kiler, perakendeciliğin yanı sıra inşaat, enerji ve turizm alanlarına da yatırım yapmaya yöneldi. Yapılan bu yatırımlarla da 5 bine yakın kişiyi bünyesinde çalıştıran şirketler grubu haline geldi.

Böylece küçük bir bakkal dükkanı ile yola çıkan grup, 2006 yılını 520 milyon YTL ciro ile kapattı. 2007 yılının ise 700 milyon YTL ile kapatıldığı tahmin ediliyor. Son 5 yılda yüzde 50 büyüme yakalayan grup, 2007 yılında 37 yeni mağaza açtı ve 30 milyon dolarlık yatırım yaptı. Günde 25 bin kişinin alışveriş yaptığı Kiler mağazalarının 2012 yılına kadar tüm Türkiye’yi kapsaması hedefleniyor.

İnşaattan Kazandı, Turizme Yatırdı
Son yılların en fazla konuşulan yükseliş öykülerinden biri de 13 yaşında Van’dan Antalya’ya giden ve halı satarak ticarete başlayan Fettah Tamince’nin Rixos’la ulaştığı nokta. Henüz 35 yaşında olan Tamince, bugün 500 milyon dolarlık bir ciroya ulaşmış durumda. Peki bugün oteller kralı olarak anılan Tamince bu noktaya nasıl ulaştı?

Tamince’nin adı ilk olarak Antalya Belek’te 7 yıldızlı olarak lanse edilen Rixos Hotel Premium’un açılmasıyla gündeme geldi. Başbakan ve ailesinin kurdelesini kestiği otelin yine ilk misafirlerinden biri de Başbakan ve ailesiydi. Belek’teki bu otelin ardından Antalya ve diğer turistik yerlerde Rixos’lar birbiri ardına açıldı. Rixos’u dünya markası yapmak istediğini ve hedefinin 10 yılda dünyanın her köşesine yayılmış bin otellik bir zincir sahibi olmak istediğini ilan eden Fettah Tamince’nin sermayenin kaynağını ve nereye kadar gideceğini herkes merak ediyor.

Tamince ise adını duyurduğu ilk günden itibaren piyasaya yeni çıkmadığını anlatmakla meşgul. 17 yıldır ticaretle uğraştığı için vergi verdiğini belirtiyor. Yeni olarak algılanmasının nedenini de medyada yeni görünmesine bağlıyor. Bir röportajında da geldiği noktaya nasıl ulaştığını, “Risk alarak ve çok çalışarak” şeklinde özetliyor.

Bugün 9 otelinden 140 milyon dolar civarında gelir elde eden Fettah Tamince, her ne kadar turizmci olarak bilinse de aslında en büyük geliri Sembol İnşaat adlı firmasından elde ediyor.  2000 yılında kurulan Sembol İnşaat da kısa zamanda yurtiçinde ve yurtdışında hızlı büyüyen bir şirket. Şirketi birkaç yıl önce Kazakistan’ın en başarılı inşaat şirketi seçildi. Aynı iş kolunda, Ukrayna’dan üstün devlet madalyası aldı. Şirketin yıllık cirosu 350 milyon dolar. Tamince’in bir diğer şirketi de yılda 20 milyon dolar getiren Lydion adında bir mücevher şirketi. Bu işlerden kazandığını ilk etapta turizme yatıran Tamince, bugün ulaştığı noktadan ve oteller kralı olarak anılmaktan memnun. Yeni sektörlere girmek için de fırsat kolluyor. Özellikle ilgilendiği sektörler ise eğitim ve sağlık.

Tmsf’nin En İyi Müşterisi Olmak Torunlar’a Yaradı

Bakkaldan Doğan Krallık
Torunlar Gıda, 1983 yılında Aziz ve Mehmet Torun kardeşler tarafından kuruldu. Şirketin geçmişi ise Bayburt’tan kalkıp gelen baba Osman Torun’un Tahtakale’de açtığı bakkal dükkanına dayanıyor. Sonrasında işler büyüyünce toptan ticaret işine giriliyor. Piyasada bakliyat kralı olarak tanınan Torunlar Gıda, Türkiye’de toptan olarak yılda 300 bin tonun üzerinde soya, mısır ve pirinç satışı gerçekleştiriyor. Grubun Bandırma, Mersin ve Trakya’da bulunan üç çeltik fabrikasında 400 bin ton pirinç işleme kapasitesi var. Firma, pirinç ithalatı da yapıyor.

Baş Döndüren Büyüme
Sermaye birikimlerini bakliyattan edinen Torunlar, son birkaç yıldır baş döndüren bir hızda büyüyor. Rize Pazar’da çay fabrikası bulunan grubun, Torun Kağıt adı altında kağıt üretimi, ithalatı ve pazarlaması yapan şirketleri var. Kütahya Şeker Fabrikası’nı da alan grup, inşaat sektöründe de aktif. Bursa’daki Korupark, Zafer Plaza ve Antalya’da Depo Outlet alışveriş merkezini yaptılar. Torunlar Ankara’da Ankamall’ın ortağı. Şimdi de İstanbul Haramidere ve Yenibosna’da iki alışveriş merkezi daha inşa ediyorlar.

Arazi Yatırımları
Torunlar Gıda’nın en büyük atılım dönemi ise TMSF’nin daimi müşterisi olmasıyla başladı. Şirket katıldığı ihaleler ve TMSF’den aldığı arazilerle de adından söz ettirdi. Akıllıca arazi yatırımları şirketin büyümesinde önemi basamaklardan oldu. Son olarak Torunlar Galataport projesinin tam göbeğinde en değerli arazi olarak kabul edilen bir alanı aldı. Söylenilenlere göre grubun niyeti burada bir otel açmak. Grup daha önce de TMSF tarafından satışa çıkarılan Telsim’in Zincirlikuyu’daki arazisini 45,9 milyon YTL’ye otel ve alışveriş merkezi yapmak üzere satın almıştı.

250 Milyon Dolarlık İş Hacmi
2004 yılında Kütahya Şeker Fabrikası’nın satışı sırasında hazırlanan rapora göre Torunlar Gıda’nın 2003 yılı cirosu 123 milyon YTL. Bugün yani 4 yıl sonra ise şirketin cirosu 150 milyon dolar olarak ifade ediliyor. Gıda, inşaat, turizm, kağıt, alışveriş merkezi işletmeciliği gibi farklı alanlardaki şirketleriyle birlikte ise bugün Torunlar Şirketler Grubu 1.000’den fazla çalışanı ve 250 milyon dolarlık iş hacmiyle yeni yıldızlar arasında yer alıyor.

Son 5 Yılda Kazandığı İhalelerle Devleşti

2,5 Milyar Dolarlık Ciro Yönetiyor
Sabah ve Atv’ye tek kalemde 1,1 milyar dolar teklif ederek gündeme oturan Ahmet Çalık da bundan birkaç yıl öncesine kadar çok fazla adından söz ettiren bir işadamı değildi. Ancak son yıllarda katıldığı ihaleler ve son olarak da Sabah ve Atv ihalesini kazanarak medya patronları arasına girmesi dikkatlerin Çalık’ın üzerine yoğunlaşmasına neden oldu. Ahmet Çalık, 26 yıldır iş hayatında. Sahibi olduğu Çalık Holding’le 2,5 milyar dolarlık ciroyu yönetiyor. 34 şirketinde toplam 14 bin kişi çalışıyor.

İlk Adımları Tekstille Attı
Çalık Holding 1981 yılında kuruldu. İlk olarak tekstil sektöründe faaliyet gösterdi. Ardından ticaret, inşaat, finans, enerji ve telekomünikasyon sektörlerine girdi. Grup en büyük atılımı da Türkmenistan’ın bağımsızlığını kazanması ile gerçekleştirdi. Türk şirketlerinin Türkmenistan’a yaptığı yaklaşık 5 milyar dolarlık yatırımın 1 milyar doları aşkın kısmını Ahmet Çalık tek başına yaptı. Türkmenistan başta olmak üzere Türk Cumhuriyetleri’nde yapılan yatırımlar Çalık Holding’in büyümesini hızlandırırken, grup son 5 yılda kazandığı ihalelerle ciddi bir büyüme elde etti.

5 Yılda Yüzde 400 Büyüdü
 Holding toplam varlıkları son 5 yılda reel olarak yüzde 392,2 artış kaydederek 2,5 milyar dolara ulaştı. Büyürken Çalık’ın gözde sektörü de enerji oldu. Almanya merkezli uluslararası enerji kuruluşu EWE ile ortaklık kuran Çalık, 2004 yılında, kısa adı Bursagaz’ın yüzde 90’ını, 120 milyon dolara aldı. Ardından 2007 başında da Kayseri’nin doğalgaz dağıtım ve işletmesini yapan HSV Kayseri Gaz’ın yüzde 90 hissesini satın almıştı. Çalık’ın en büyük enerji projesini ise İtalyan ENI ile yürüttüğü Samsun-Ceyhan Boru Hattı projesi oluşturuyor.

Damatla Yapılan İşler
Son yıllardaki hızlı yükselişiyle dikkatleri çekmekle birlikte, Çalık’ın bugünlerde en çok konuşulan isimlerden biri olmasının nedeni ise Başbakan’ın damadı Berat Albayrak ile birlikte yaptığı işler. Berat Albayrak 2006 yılından itibaren ağabeyi Serhat Albayrak’tan boşalan Çalık’ın Genel Müdürlük koltuğunda oturuyor. Atv-Sabah ihalesinde de Albayrak’ın aktif olarak rol aldığı biliniyor.

Artık medya patronu da olan Ahmet Çalık’ın bundan sonraki hedefi de hızlı büyümesini sürdürmek. Bunu da ağırlıklı olarak enerji sektörü üzerinden gerçekleştirmek.

Özlem Aydın
[email protected]