45 milyar dolarlık dönüşüm

İzmir'de kent merkezinin yarıya yakını kentsel dönüşüme girecek. Yaklaşık 1 milyon İzmirliyi etkileyecek dönüşümde inşaat çalışmaları gelecek yıl başlayacak. İzmir'in kentsel dönüşümünün tamamlanması içinse 45 milyar dolarlık bir ekonomik hacimden söz ediliyor. Sadece İzmirli müteahhitler değil ülkenin her yerindeki müteahhitler, mimarlar, mühendisler ve inşaat sektörünün yüzlerce temsilcisi İzmir'de kentsel dönüşüm projelerinde yer alma peşinde. 10 ilçede, 102 mahallede 300 bin binanın yıkılıp yerine sağlıklı kentlerin yapılacağı kentsel dönüşüm sürecinde İzmir'i ciddi bir değişim bekliyor. İzmir’in gündeminde kentsel dönüşüm var. Kentin neredeyse yarısı kentsel dönüşüm alanı ilan edildi. İzmir Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’nün yaptığı çalışmaya göre İzmir’de 102 mahallede 300 bin binanın yıkılması gerekiyor. 25 yaşın üzerinde olan bu binalarda yaşayan 822 bin kişinin kentsel dönüşümden etkileneceği hesaplanıyor. İzmir Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürü Erkan Yaşacan, İzmir’de kentsel dönüşüm kapsamına giren semtleri şöyle sıralıyor: “Bornova, Karşıyaka, Menemen, Buca, Konak, Çiğli, Gaziemir, Narlıdere, Bayraklı, Karabağlar.”

Kentsel dönüşüm alanı içinde kalan 102 mahalleyi yapı tipleri, yapı yaşı, yapının fiziki durumu, nüfus ve konut yoğunluğu, kentin dinamiği ve estetiği açısından ayrıntılı olarak değerlendirdiklerini ifade eden Yaşacan, şöyle devam ediyor: “İzmir’de 4708 sayılı kanunun çıkmasından bugüne yaklaşık 52 milyon metrekare, 2013 yılı içinde ise 17 milyon metrekare inşaat alanı, yapı denetim sistemi kontrolünde gerçekleştirildi. İzmir’in yüzde 65’ine yakınının kaçak yapılaşmalardan oluştuğu göz önüne alındığında, denetimli yapılaşmanın geri kalan yüzde 35’lik kısımda gerçekleştiği anlaşılıyor. Sadece riskli alan ilan edilen Karabağlar bölgesinde dönüşüm sonrasında yaklaşık 2,2 milyon metrekare inşaat, mühendislik hizmeti ve denetimi alarak gerçekleşecek.”

Afet riskinin her zaman olduğuna dikkat çeken Yaşacan, “Bu yüzden 6306 sayılı Kentsel Dönüşüm Kanunu çok önem arz etmekte” diyor. İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş da sadece İzmirli müteahhitlerin değil inşaat sektörünü ilgilendiren tüm sektörlerin kentsel dönüşüm uygulamalarını büyük bir heyecanla beklediğine dikkat çekiyor. Demirtaş, dönüşümün ekonomik hacminin 45 milyar dolara ulaşabileceğini belirtiyor.

10 YILA DAMGASINI VURACAK PROJE
İnşaat sektörü 50’ye yakın sektörü de etkileyen ekonominin lokomotif sektörlerinden biri. İzmir’de gerçekleştirilecek kentsel dönüşüm projesinde de sadece binaların projelerini çizenlere, gerekli inşaat hammaddelerini üretenlere, binaları yapanlara değil döşemeden elektriğe toprak sektöründen mobilya sektörüne kadar 10’larca sektöre iş yaratılacak.~
İZTO Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, kentsel dönüşüm projesinin inşaat ve bağlı sektörlerin önünü açacağı gibi İzmir ekonomisine de büyük hareket getireceğini ifade ediyor. Demirtaş şöyle devam ediyor: “İzmir’in önümüzdeki 10 yılına damgasını vuracak olan iki büyük projeden biri kazanmamız halinde EXPO 2020 diğeri ise kentsel dönüşüm olacak.” İzmirli müteahhitlerin, sektör temsilcilerinin bu konuda son derece istekli olmalarının arkasında sağlam bir temelin bulunduğunu vurgulayan Demirtaş, “Kentimizdeki inşaat sektörünün kentsel dönüşümü sağlayacak her türlü birikimi bulunuyor. Başarı ile siteler hatta ismini verdikleri mahalleler inşa eden üyelerimiz var. Kentsel dönüşümün uygulama ve inşaat aşamasında İzmir’in inşaat sektörünün önemli bir aktör olmasını İZTO olarak arzulamaktayız. Üyelerimiz elini taşın altına koymaya hazır. Odamızda inşaat sektöründe faaliyet gösteren, 17 meslek grubuna kayıtlı 13 bin üyemiz var. Yani üyelerimizin yüzde 25’i bu sektörde. Oda olarak kentsel dönüşüm çalışmalarını çok yakından takip ediyoruz” diye konuşuyor. Demirtaş, İzmir’de kentsel dönüşüm adı altında 15-20 katlı niteliksiz apartman kütlelerinin yaratılmasını veya salt TOKİ eliyle projeler üretilmesini istemediklerinin de altını çiziyor.

DÖNÜŞÜM EKONOMİSİ
İzmir’de tespit edilen 300 bin binanın kentsel dönüşüm alanı içinde olduğu belirtiliyor. Artyol Mühendislik Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Türkkan, İzmir’de yaklaşık bir hesapla 500 bin binanın riskli olduğuna dikkat çekiyor. Türkkan, “Bu durumda bu binalar yıkılıp tekrar yapılacak veya güçlendirme yapılarak depreme dayanıklı hale getirilecek. Vatandaşları mühendislik hizmetlerinden yararlanmaya bekliyoruz” diyor.

İzmir Müteahhitler Derneği Başkanı İsmail Kahraman da İzmir’in yüzde 75’inin dönüşüme muhtaç olduğunu dile getiriyor. Kahraman binaların yüzde 10’unun güçlendirmeye ihtiyacı olduğunu belirtiyor. İzmir’deki binaların sadece yüzde 15’inin sağlam olduğunu ifade eden Kahraman şöyle devam ediyor: “Bu istatistiklere göre İzmir’de 315 bin binanın yıkılması veya güçlendirilmesi gerekiyor. İzmir'in tüm ilçeleri dönüşüme muhtaç olmasına rağmen henüz somut projelerden bahsetmek mümkün değil. Birkaç resmi binanın yıkılması ve Karabağlar Cennetçeşme’de kentsel dönüşüm ilan edilmesine rağmen vatandaş ikna edilemedi.”

Kahraman, İzmirli müteahhitler olarak yıllar önce İzmir’de kentsel dönüşümün başlamasının gerektiğini söylediklerini ifade ediyor. Kentsel dönüşümün İzmir için hayati önem taşıdığını söyleyen Kahraman, “Emsalin artırılarak dönüşümün cazip hale getirilmesi ve en önemlisi de yerinde dönüşümün sağlanması sürece önemli katkı sağlayacak. 25 yıl sürecek bir dönüşümden bahsediyoruz.~
Sadece inşaat sektörü 200 alt sektörü tetiklemesi ile ülkemizin lokomotif sektörü. Bununla birlikte mobilya, tekstil, beyaz eşya gibi sektörler de önemli ölçüde etkilenecek, ekonomiye milyarlarca dolar katkı sağlanacak” diye devam ediyor.

FIRSAT DOLU KONUT PAZARI
İzmir konut pazarının ciddi potansiyel fırsatları barındırdığı açık. Epos Gayrimenkul Danışmanlığı Yönetici Ortağı Neşecan Çekici de bu yönde düşünüyor. “İzmir fırsat dolu” diyen Çekici şöyle devam ediyor: “Yatırımcı ve geliştirici şirketler, kentsel dönüşümde modern ve kimlikli konut dokularının oluşturulmasında rol alabilecekleri gibi, İzmir'in değişen ve dönüşen çehresindeki fonksiyonel zenginliğe katkıda bulunarak yaşama yatmm yapabilirler. İzmir iline baktığımızda sanayi, ticaret, turizm, tarım, kültür ve sanat şehri alt kimlikleriyle karşılaşıyoruz. Şehrin genel göstergeleri gelecek vaat ediyor.” Çekici'nin dikkat çektiği şehrin konut sektöründeki genel göstergelerine baktığımızdaysa şu sonuçlar ortaya çıkıyor: Son 5 yılda İzmir'de konut satış fiyatlarında yaklaşık yüzde 21 artış söz konusu. Çekici bu oranın hem Türkiye ortalamasının hem İstanbul ve Ankara ortalamalarının üzerinde olduğunu belirtiyor.

İzmir’de aynı dönemde kira fiyatlarında ise yüzde 12’lik bir artış gündeme geldi. En yüksek konut fiyat artışı ise Gaziemir ve Buca ilçelerinde yaşandı. İzmir, Türkiye genelinde en çok bireysel konut kredisi kullanılan üçüncü il oldu. 2012 Eylül itibarıyla İzmir'de kullanılan bireysel konut kredileri toplamı ise 6,1 milyar TL’ye ulaştı. Bu rakamın toplam konut kredileri içindeki payı ise yüzde 7,53. İzmir’de “hane halkı artışı, kentsel dönüşüm ve yenileme kaynaklı” konut ihtiyacı gözlendiğini söyleyen Çekici, şöyle devam ediyor: “İhtiyacın 2013-2020 yılları arasında 283 bin adet olacağı öngörülmekte. İzmir Türkiye’nin üçüncü büyük kenti olarak konut sektörü açısından da önemli bir gelişme potansiyeli taşıyor. Konut sektöründe önümüzdeki dönemde yaşanması muhtemel gelişmeler iki ana kaynaktan beslenecek. Bunlar kentsel dönüşüm çalışmaları ile piyasa dinamikleri olacak.”

ALTIN ÜÇGEN VE STRATEJİK KORİDOR
Peki, kentsel dönüşümle birlikte yeni İzmir nasıl planlanacak? Bu konuda çalışan kamu ve özel sektöre özellikle kentsel dönüşüm konularında danışmanlık veren şehir plancısı Faruk Göksu, 17 Ağustos 2013 tarihinde kurdukları Kentsel Vizyon Platformu ile “81 Kent 81 Vizyon Programını” başlattıklarını söylüyor.~
Göksu, amaçlarının 81 kentin yeni vizyon ve stratejiler çerçevesinde yemden kurgulanması için temel çerçeveyi ortaya çıkarmak olduğunu belirtiyor. Göksu, İzmir’i de bu program çerçevesinde ele aldıklarını belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “İzmir gelecek 10 yılın parlayan yıldız şehirlerinden biri olma yolunda. Bugüne kadar İzmir’in hızlı gelişmemesi büyük bir avantaj. İzmir gelecek 10 yılda yeni bir vizyon çerçevesinde yeniden kurgulanmalı. İzmir, kendini sağlık, bilim ve turizm ana temaları ile kurguluyor. Ancak, bu temaların yanı sıra farklı bakış açılarını da dikkate alan yeni temalara gereksinim olacak.”

İzmir ve Barselona’yı birbirine benzeten Göksu iki kentin ortak özelliklerini şöyle sıralıyor: “İkisi de bereketli hinterland üzerinde, ikisi de HUB kenti, ikisi de liman kenti, ikisi de üniversite kenti.” İzmir’in geleceğinin bu özellikler dikkate alınarak yeniden kurgulanması gerektiğini söyleyen Göksu, şöyle devam ediyor: “İzmir’in kalkınması ve gelişimi için iki önemli katma değer yaratan projeye ihtiyacı var. Bunlardan ilki altın üçgen olarak Bergama, Selçuk, Çeşme projesi. İkincisi stratejik koridor olarak Alsancak, Konak ve Expo, Urla Bilim Kenti projeleri olabilir.

Folkart Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Sancak
“KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ İLK GÜNDEN BERİ DESTEKLİYORUZ”
PLANLI ALTYAPI
Folkart Yapı olarak ilk günden itibaren İzmir’in kentsel dönüşüm projesini destekleyen kurumların başında geliyoruz. İzmir’e en yakışan projeleri tasarlamak için çalışacağız. Konumu itibarıyla Anadolu’dan büyük göç almış İzmir, yıllar içinde de çarpık kentleşme ve düzensiz bir altyapının kurbanı olmuş. Çok yakın bir zamanda başlayacak kentsel dönüşüm projesiyle İzmir hak ettiği yaşam alanlarına, yeşillendirilmiş sosyal alanlara ve en önemlisi planlı bir altyapıya kavuşacak.
1 MİLYON İZMİRLİ ETKİLENECEK
Kentsel dönüşüm sayesinde 1 milyondan fazla İzmirli hem daha değerli yaşam alanlarına kavuşacak hem bu güzel şehir geleceğe daha sağlam bir altyapıyla merhaba diyecek. İzmir’in en değerli sahil bölgelerini de kapsayan bu dönüşüme çok ciddi kaynaklar ayrıldığını hesaplamak güç değil. Folkart Yapı’nın yeni projesine ön gördüğümüz yatırım değerinin 150 milyon dolar olduğunu düşünürsek, bu kadar geniş kapsamlı kentsel dönüşüm projesinin maliyetinin milyarlarca dolar olacağı kesindir.~
İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı/ Ekrem Demirtaş
“İZMİR’DEKİ DÖNÜŞÜM GELECEĞİ ETKİLEYECEK”
EKONOMİK HACMİ
Odamızın üzerinde çalıştığı Buca-Karabağlar'daki 192 hektarlık alanda dönüşümün ekonomik maliyeti 1,5 milyar doların üzerinde. Bu durumda İzmir'in kentsel dönüşmesi için 45 milyar dolarlık bir ekonomik hacimden söz edebiliriz.
ETKİ ALANI
Öncelikle kentsel dönüşümden İzmir'in en önemli kazancı çarpık, sağlıksız ve yıkılma riski olan yapılaşmalardan kurtularak; çağdaş, konforlu, alt ve üst yapısı hazır, sosyal donatı-yeşil alan ve otoparkı olan ve kimlik sahibi yerleşim alanları olacak. Kentsel dönüşüm çalışmaları esnasında, mühendislik, mimarlık, şehir planlama, değerleme hizmetleri alınacak. Dönüşüm gayrimenkul, müteahhitlik, kooperatifleşme, inşaat malzemeleri, ev dekorasyonu, mobilya ve beyaz eşya gibi sektörleri de olumlu yönde etkileyecek.
İŞ ALANLARI DA DÖNÜŞECEK
Odamızın amacı İzmir inşaat sektörünün de dahil olduğu bir oluşumla sağlıksız alanlarda nitelikli, çağdaş, güvenilir, kent kimliğine sahip yaşam mekanları yaratmak. Burada kentsel dönüşüm uygulanırken sadece konut alanları değil, sanayi ticaret ve üretim alanlarının da dönüşümü önemsenmektedir.