- Anasayfa
- Finans
- Bankacılık
- İşte frene basan bankalar!
İşte frene basan bankalar!
2014’ün ilk 6 ayında sadece 86 şube açıldı. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam, 323’tü.
Bu düşüşte, makro ekonomik etkiler kadar şubeleri artan maliyetleri de etkili oluyor. Ayrıca şube dışı kanalların mobiliteyle öne çıkması da düşüş trendini destekliyor.
Hiç kuşkusuz önümüzdeki dönemde de şubeler önemini koruyacak. Ancak büyüklerin hem şube açma hızı yavaşlayacak hem de yeni açılışlarda daha titiz davranılacak. Ekonomi yönetiminin bankacılıkta getirdiği yeni düzenlemeler, sadece sektörün büyüme ve finans rakamlarını etkilemiyor.
Türkiye’de bankaların halen müşterilerine ana hizmet kanalı olan şubelere de yansıyor. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) 25 Haziran verilerine göre bugün sektörde 46 bankanın 11 bin 9 şubesi bulunuyor. Bu sayı 2013 sonunda 10 bin 923’tü, yani bu yılın ilk yarısında sadece 86 yeni şube açıldı.
Oysa 2013 yılının ilk yarısında sektörün yurtiçi şube sayısı 323 artmıştı. Tabii burada 2013 yılındaki şubeleşme hızının, 2007’den bu yana yıllık bazda gözlenen en yüksek artış oranına ulaştığını da belirtmek gerekiyor. BDDK verilerine göre sektörün 2012’de şubeleşme hızı yüzde 5,2 idi ve geçen yıl da bu oran hızı yüzde 8,4 olarak gerçekleşti.
Ancak 2014 için bu rakamların oldukça uzağındayız. EY Türkiye Denetim Bölümü Finansal Hizmetler Sektörü Lideri Selim Elhadef de 2013 sonundan beri şubeleşme hızında yavaşlama olduğunu doğruluyor.
Ziraat Bankası İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Peyami Ömer Özdilek, “Son üç yılın şubeleşme rakamlarına baktığımızda ilk 5 ayda, yıl içerisinde açılacak şubelerin ancak yüzde 30’unun faaliyete geçtiği gözlemliyoruz” diye konuşuyor. ~
Özdilek’in de altını çizdiği gibi sektörde şube sayısı yüksek bankalar, Türkiye ekonomisindeki gelişime uygun olarak genelde her yıl 50-70 arasında şube açıyor. Peki, şubeleşmedeki bu yavaşlama, sadece 2014’e mi özgü? Yoksa artık bir trend olarak bankalar şubeleşmede frene mi basacak?
KÂRLILIK MI ETKİLEDİ?
Odeabank Genel Müdürü Hüseyin Özkaya, hızdaki bu yavaşlamayı “2013’teki hızlı şubeleşme sonrası soluklanma” olarak görüyor. Yavaşlamada pek çok etken rol oynuyor. Özkaya, bu noktada özellikle bu yılın ilk çeyreğindeki olumsuz finansal koşulları ve sektörde kârlılık beklentilerinin aşağı çekilmesini neden olarak gösteriyor.
Hüseyin Özkaya, “Şubeleşme hızındaki düşüşün ana nedeni, yılbaşında yapılan bütçelemelerde düşük kârlılık ve büyüme beklentisine paralel olarak operasyonel giderleri kontrol altında tutma motivasyonu... Kredi büyümesi beklentilerinin tekrar yukarı yönlü revize edilmeye başladığı bugünlerde yeniden hareketlenme olabilir” diyor.
Bu yıl ekonomide büyümenin yavaşlaması doğal olarak şube açılış kararlarına da yansıdı. Fibabanka Genel Müdürü Bekir Dildar, “Türkiye’de büyüme hızı yüzde 5’in altında olunca bankalar yatırım yapmıyor. Bugünkü tablo, makro ekonomi ve düşen kârlılıkların sonucu” diyor. Ayrıca Dildar’ın da değindiği gibi 2013 sonu ve 2014 başında bireysel bankacılığa yönelik yapılan kısıtlayıcı düzenlemeler de bankaların şube açma isteklerini olumsuz etkiledi.
TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici ve ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay ise şubeleşmenin gelişen teknolojiden etkilenerek hız kestiğini düşünüyor. Leblebici, “Gelişen teknolojiye bağlı olarak bankacılık işlemlerine erişim kanallarında değişim söz konusu. TEB’den örnek verirsem 2014 ilk 5 ayın sonunda müşterilerimizin yüzde 82’sini dijital bankacılık kanallarına taşıdığımızı görüyoruz” diye konuşuyor.
ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay da “2014, artan maliyetlerin de etkisiyle yoğun şube bankacılığından, dijital bankacılığa geçişin en keskin olarak hissedildiği yıl. Biz de artık, şube bankacılığımızı da mobil bankacılığımızı kullanarak geliştiriyoruz” diyor.~
MALİYETİ KURTARMIYOR
Son 5 yılda şube maliyetleri her yıl artıyor. Banka yöneticileri, 2008’den bu yana bu maliyet artışının en az yüzde 20 olduğunu belirtiyor. Şube maliyetleri, yatırım ve işletme giderleri olarak iki kalemde değerlendiriliyor.
Bulundukları illerde en iyi lokasyonlarda olmak isteyen bankalar, bölgedeki emlak fiyatları ve inşaat maliyetlerine paralel yatırım giderleriyle de karşılaşıyor. Sönmez Finans ve Yönetim Şirketi Kurucu Mehmet Sönmez, 150 metrekarelik yeni bir şube açma maliyetinin günümüzde 500 bin TL olduğunu açıklıyor.
“Bankalar şubeleri açarken amortisman dahil maliyetleme hesabında en geç 12 ayda başa baş noktasına gelmeyi hedefler” diyen Mehmet Sönmez, “Giderlerin içerisinde kira ve personel giderleri en yüksek iki kalemi oluşturur.
Buna ayrıca devlete şube başına ödenen vergileri de ilave ettiğimizde bir şubenin başa baş noktasına gelebilmesi için krediler tarafında süratle büyümesi gerekir, Kredilerden elde edilecek olan faiz ve faiz dışı gelirler, yeni açılan şubeler için can damarıdır” diyor. Şubeleşmenin güçlü olduğu geçtiğimiz yıl, BDDK verilerine göre şube başına aktif tutarı yüzde 16,6 artışla 144 bin TL’ye yükselmişti. Bu yıl da mevcut şube rakamıyla aynı oranda büyüme hedefleniyor.
Ayrıca gerçekten de bankalar her şube için yıllık ortalama 50 bin TL şube harcı ödüyor, Türkiye Bankalar Birliği, bunun tüm sektör için yılda 550 milyon TL şube harcı anlamına geldiğine dikkat çekiyor.
“Bir şubenin maliyetini çıkarması ortalama 18 ay sürüyor” diyen Oliver Wyman ortaklarından Murat Abay, “Yeni düzenlemelerle özellikle bireysel bankacılık kârları çok azaldı ve çok pahalı olan şube kanalının genişlemesini destekleyemeyecek seviyelere indi. Bankalar, yeni şube açılışını uzun vadeli yatırım olarak değerlendiriyor. Ne zamanki kısa vadede kârlılık ön plana çıkıyor o zaman yeni şube açılışlarında baskı oluşabiliyor, Benzer bir tabloyu 2009’da da gözlemlemiştik” şeklinde konuşuyor.~
DAHA DA YAVAŞLAR MI?
Bu yıl sonuna kadar sektör şubeleşmede aynı iştahsızlıkla mı devam edecek? ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay, bu soruya bu yıl için kesin yanıtını şöyle veriyor: “Bu yıl, 2013’teki yüzde 8,4 olan şubeleşme hızının düşeceğini düşünüyorum,”
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş de Abay ile aynı düşüncede: “Bankacılıkta sistem yeterince büyümezse sektörde şubeleşme de azalır. 2014 yılında bankacılık sektöründe şubeleşme, 2013 yılının yarısı kadar olur,” Bu bile oldukça iyi bir ihtimal olarak görülüyor, Çünkü deneyimli eski bankacı ve danışman Mehmet Sönmez, “2014 yılını sektör en az 160 yeni şubeyle tamamlar, 2015 ve sonrasında ise her yıl 200 yeni şube açılır” diyor.
ABank’ın yeni genel müdürü Meriç Uluşahin, Sönmez gibi önümüzdeki 5 yılda da bu şube hızının düşük olması beklentisinde, Uluşahin, “Şube kullanma alışkanlıkları değişiyor, şubeler maliyet unsuru haline geliyor. Bu yüzden önümüzdeki dönemde şubeleşmenin hızının daha da kesileceğini, her bankanın farklı alternatif iş modellerine odaklanacağı düşünüyorum” şeklinde görüş veriyor.
Danışman Murat Abay ise burada farklı bir parametreye dikkat çekiyor: “Bankalara iller bazında baktığımızda şube sayısından aldığı payla o ildeki bireysel mevduattan aldığı pay arasında yüzde 90 korelasyon mevcut. Sadece bu veri bile şube sayısının büyümeye devam etmesi gerektiğini söylüyor.”
Ama Abay, önümüzdeki dönemde bankaların şubeleşirken şube yoğunluklarını daha iyi ölçerek doğru yerlerde şube açmaya doğru gitmeleri gerektiğinin altını çiziyor. “Bugün büyük bankaların İstanbul şubelerine baktığımızda şubelerin yüzde 30’unun birbirine 500 metre veya daha az mesafede olduğunu görüyoruz. Kârlılık baskısıyla bu alanlarda şube taşınmaları beklenebilir” diye konuşuyor.
ORTA ÖLÇEKTE İŞTAH YÜKSEK
Şubeleşme, özellikle bireysel bankacılık yapan bankalar için hayati önem taşıyor. Önümüzdeki 5 yıllık süreçte şubeleşmede belli bir ölçek yakalamaya çalışan orta ve büyük ölçekli bankaların öne geçeceği tahmin ediliyor.~
Bunun nedenini Mehmet Sönmez şöyle aktarıyor: “Faizlerin düşme trendinde olduğu ülkemizde yeni şube açmavmesi orta ve büyük ölçekli bankalarda küçük bankalara göre daha hızlı çünkü bu bankalar teknoloji ve merkezileşmiş operasyonel süreçlerden oluşan maliyetlerini büyük ölçüde tamamladı. Bu bankalar için hedef bin şubeye ulaşmak. Bu sayının altında bulunan orta ve büyük ölçekli bankalarımız bu hedefe 5 yıl içinde ulaşacak.”
Akbank Genel Müdürü Hakan Binbaşgil de “Haziran sonu itibariyle şube sayımız 990’ı geçti. 2014 yılında yaklaşık 40 şube açılışıyla yıl sonunda bin şube sayısının üzerine çıkacağız” diyerek bu görüşü destekliyor.
Aynı şekilde Yapı Kredi Bankası Genel Müdürü Faik Açıkalın, “Bu yıl sonuna kadar 50-60 şube açmayı hedefliyoruz. 2014 yılım binin üzerinde şube ile tamamlayacağız” şeklinde hedef açıklıyor. Orta segmentte yer alan DenizBank’ın genel Müdürü Hakan Ateş de “Bu yıl 26 şube açarak 2014’ü 715 şubeyle kapatmayı planlıyoruz.
Yılda 50 şube açarak, 4-5 yılda bin şubeye kadar yürüyeceğiz” diyor. TEB tarafında kaç şube açılacağı bilgisi paylaşılmasa da genel müdür Ümit Leblebici, şubeleşmeye önem verdiklerini şöyle aktarıyor: “Fiziki şubeler daima önemini koruyacak ama bunları daha verimli ve özellikli açmamız gerektiğini düşünüyoruz.
Bu stratejinin sonucu olarak 2014 ile birlikte tarım bankacılığına yönelik ‘Tohum Şubeleri’ açmaya başladık. Tohum Şubeleri’ni yaygınlaştırmayı ve bu sayede daha fazla üreticiye ulaşmayı amaçlıyoruz.”
Türkiye’nin en yüksek şube sayısına sahip Ziraat Bankası’nın stratejisi de aynı yönde. Bankanın insan kaynaklarından sorumlu genel müdür yardımcısı Peyami Ömer Özdilek, “Ülkemizde halen ilçe olmasına rağmen banka şubesi olmayan lokasyonlar var. Biz 2020’lerde şube sayımızı 2 binli sayılara ulaştırmak üzere plan yapıyoruz” diyor.
"KÜÇÜKLER ALTERNATİF ARAYACAK"
18 AYDA BAŞA BAŞ
Küçük ölçekli bankalar için yeni şube açmak, bu ligdeki sermayedarların başa baş noktası için en az 18 ay beklemeleri demek. Bu nedenle danışmanlara göre bu ligde yer alan bankalar, şubeleşmekten ziyade dijital platformlar, çağrı merkezleri, direkt satış örgütleri gibi şube dışı kanal yatırımlarını artıracak. Mehmet Sönmez, bu bankaların, her yıl en fazla 10 şube açarak 150 gibi bir optimum şube sayısında fren yapacaklarını öngörüyor.~
NE PLANLARI VAR?
Sektöre sıfırdan giren son oyuncu Odeabank’ın genel müdürü Hüseyin Özkaya, “İlk çeyrekte 44 şubeye ulaştık, yıl sonuna kadar 1 şube daha açarız. Pilot uygulamalarını gördüğümüz insansız veya self-servis şube olarak adlandırılan şube konseptlerinin, müşteri ihtiyaçlarını karşıladığı ve yaş, teknoloji kullanımı gibi demografik özelliklerle uyuştuğu noktalarda hızla yaygınlaşmasını bekliyoruz” diyerek bu öngörüyü destekliyor. Fibabanka Genel Müdürü Bekir Dildar, bu yılın ilk 6 ayında sadece bir şube açtıklarını, yılı şu an 63 olan şube sayısını 65-70 arasında bitireceklerini açıklıyor.
BU YIL YENİ ŞUBE YOK
ABank Genel Müdürü Meriç Uluşahin de bu yıl 73 olan şube sayısını korumayı planlıyor. Uluşahin, “2014 sonrası yeni iş planımıza göre her yıl 5-10 şube açabiliriz” diyor. Burgan Bank da mevcut 60 şubeyle bu yıla devam edecek.
KATILIM BANKALARI BÜYÜYOR
BÜYÜME
Katılım bankaları, son 5 yılda şubeleşme konusunda önemli bir atak yaptı. Oliver Wymann’ın ortaklarından Murat Abay, “2009 -2014 Nisan arasında mevduat bankaları şube sayılarını yüzde 26 artırırken, katılım bankaları bu dönemde yüzde 83 artış gösterdi” diyor. Bu noktada katılım bankalarının stratejik olarak ticari bankacılıktan bireysel bankacılığa doğru yönelmesinin büyük etkisi var. Abay, gelecek 5 yılda katılım bankalarının sektöre göre hızlı şube artıracaklarını öngörüyor.
ŞUBELER
Bu bankalar ağırlıklı KOBİ ve ticari firmaların bulunduğu yerlere odaklandıklarından şube ağı büyümesinin ağırlıklı Anadolu’da olacağını öngörülüyor. Katılım Bankaları Birliği Başkanı ve Türkiye Finans Genel Müdürü Derya Gürerk, “Katılım bankalarının haziran başı itibarıyla toplam 1.000 şubesi bulunuyor. Katılım bankaları olarak aktif toplamında yüzde 6 ve şube sayısında yüzde 8 pay alıyoruz. Bu yılbaşından bu yana 4 banka, 34 şube açtı. 5 yıl önce 2009’da toplam şube sayımız 560’tı” diyor.~
GELECEK
Önümüzdeki 5 yılda da katılım bankalarının şubeleşme hızlarının sektörün üzerinde olacağını söyleyen Gürerk, “Ancak şimdiden bir oran vermek mümkün değil... Açılmaları yönünde beklentimiz bulunan kamu katılım bankalarının da sektörümüze dahil olmasıyla şube açma hızımız artarak devam edecek.
Türkiye Finans ise 2014 yılına 250 şubeyle girdi. Bugün ise toplam 265 şubesi bulunuyor, yıl sonuna kadar bu sayıyı 280’e çıkaracak” diyor. Albaraka Türk ise bu yıl hızlı genişleme gösteriyor, yıl sonuna kadar 30 yeni şube açacak. Kuveyt Türk tarafında da 282 olan şube sayısının 2014 sonunda 320’nin üzerine çıkması hedefleniyor.
SELİM ELHADEF / EY TÜRKİYE FİNANSAL HİZ. SEKTÖRÜ LİDERİ
"TÜRKİYE ŞUBELEŞMEDE AVRUPA'NIN GERİSİNDE"
GLOBAL TREND
Dünya Bankası’nın 2012 yılı verilerine göre Fransa’da 100 bin kişiye 39 şube düşerken Almanya’da bu rakam 35. Türkiye’de ise 100 bin kişiye 19 şube düşüyor. Türkiye, bu oranla gelişmiş ülkelerin çok altında. Türkiye’nin 2006 yılında yüzde 16 olan bu oranı, her yıl giderek yükseliyor. Gelişmiş ülkeler Almanya, Fransa’da ise kişi başı şube sayısı son üç yıldır gerileme eğiliminde. Burada internet- telefon bankacılığı ve alternatif dağıtım kanallarının yaygınlığının artması etkili görünüyor.
AÇILIŞ HIZI DÜŞER
Türkiye’de önümüzdeki 5 yılda mevcut şube büyüme hızının yüzde 4-7 bandında devam edebileceğini düşünüyorum. Türkiye’nin 2007 ve 2008 yıllarında gördüğü yıllık yüzde 15 şube büyüme oranlarına kolay kolay çıkılmaz. Sektöre sonradan giren veya yatırımlarını tamamlamamış bankaların şube ağlarını daha hızlı büyütmeye ihtiyaçları olduğu açık. Uzun vadede bireysel bankacılık alanında var olmak isteyen bankalar, orta vadede şube yatırımları yapmak zorunda.
Hiç kuşkusuz önümüzdeki dönemde de şubeler önemini koruyacak. Ancak büyüklerin hem şube açma hızı yavaşlayacak hem de yeni açılışlarda daha titiz davranılacak. Ekonomi yönetiminin bankacılıkta getirdiği yeni düzenlemeler, sadece sektörün büyüme ve finans rakamlarını etkilemiyor.
Türkiye’de bankaların halen müşterilerine ana hizmet kanalı olan şubelere de yansıyor. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) 25 Haziran verilerine göre bugün sektörde 46 bankanın 11 bin 9 şubesi bulunuyor. Bu sayı 2013 sonunda 10 bin 923’tü, yani bu yılın ilk yarısında sadece 86 yeni şube açıldı.
Oysa 2013 yılının ilk yarısında sektörün yurtiçi şube sayısı 323 artmıştı. Tabii burada 2013 yılındaki şubeleşme hızının, 2007’den bu yana yıllık bazda gözlenen en yüksek artış oranına ulaştığını da belirtmek gerekiyor. BDDK verilerine göre sektörün 2012’de şubeleşme hızı yüzde 5,2 idi ve geçen yıl da bu oran hızı yüzde 8,4 olarak gerçekleşti.
Ancak 2014 için bu rakamların oldukça uzağındayız. EY Türkiye Denetim Bölümü Finansal Hizmetler Sektörü Lideri Selim Elhadef de 2013 sonundan beri şubeleşme hızında yavaşlama olduğunu doğruluyor.
Ziraat Bankası İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Peyami Ömer Özdilek, “Son üç yılın şubeleşme rakamlarına baktığımızda ilk 5 ayda, yıl içerisinde açılacak şubelerin ancak yüzde 30’unun faaliyete geçtiği gözlemliyoruz” diye konuşuyor. ~
Özdilek’in de altını çizdiği gibi sektörde şube sayısı yüksek bankalar, Türkiye ekonomisindeki gelişime uygun olarak genelde her yıl 50-70 arasında şube açıyor. Peki, şubeleşmedeki bu yavaşlama, sadece 2014’e mi özgü? Yoksa artık bir trend olarak bankalar şubeleşmede frene mi basacak?
KÂRLILIK MI ETKİLEDİ?
Odeabank Genel Müdürü Hüseyin Özkaya, hızdaki bu yavaşlamayı “2013’teki hızlı şubeleşme sonrası soluklanma” olarak görüyor. Yavaşlamada pek çok etken rol oynuyor. Özkaya, bu noktada özellikle bu yılın ilk çeyreğindeki olumsuz finansal koşulları ve sektörde kârlılık beklentilerinin aşağı çekilmesini neden olarak gösteriyor.
Hüseyin Özkaya, “Şubeleşme hızındaki düşüşün ana nedeni, yılbaşında yapılan bütçelemelerde düşük kârlılık ve büyüme beklentisine paralel olarak operasyonel giderleri kontrol altında tutma motivasyonu... Kredi büyümesi beklentilerinin tekrar yukarı yönlü revize edilmeye başladığı bugünlerde yeniden hareketlenme olabilir” diyor.
Bu yıl ekonomide büyümenin yavaşlaması doğal olarak şube açılış kararlarına da yansıdı. Fibabanka Genel Müdürü Bekir Dildar, “Türkiye’de büyüme hızı yüzde 5’in altında olunca bankalar yatırım yapmıyor. Bugünkü tablo, makro ekonomi ve düşen kârlılıkların sonucu” diyor. Ayrıca Dildar’ın da değindiği gibi 2013 sonu ve 2014 başında bireysel bankacılığa yönelik yapılan kısıtlayıcı düzenlemeler de bankaların şube açma isteklerini olumsuz etkiledi.
TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici ve ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay ise şubeleşmenin gelişen teknolojiden etkilenerek hız kestiğini düşünüyor. Leblebici, “Gelişen teknolojiye bağlı olarak bankacılık işlemlerine erişim kanallarında değişim söz konusu. TEB’den örnek verirsem 2014 ilk 5 ayın sonunda müşterilerimizin yüzde 82’sini dijital bankacılık kanallarına taşıdığımızı görüyoruz” diye konuşuyor.
ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay da “2014, artan maliyetlerin de etkisiyle yoğun şube bankacılığından, dijital bankacılığa geçişin en keskin olarak hissedildiği yıl. Biz de artık, şube bankacılığımızı da mobil bankacılığımızı kullanarak geliştiriyoruz” diyor.~
MALİYETİ KURTARMIYOR
Son 5 yılda şube maliyetleri her yıl artıyor. Banka yöneticileri, 2008’den bu yana bu maliyet artışının en az yüzde 20 olduğunu belirtiyor. Şube maliyetleri, yatırım ve işletme giderleri olarak iki kalemde değerlendiriliyor.
Bulundukları illerde en iyi lokasyonlarda olmak isteyen bankalar, bölgedeki emlak fiyatları ve inşaat maliyetlerine paralel yatırım giderleriyle de karşılaşıyor. Sönmez Finans ve Yönetim Şirketi Kurucu Mehmet Sönmez, 150 metrekarelik yeni bir şube açma maliyetinin günümüzde 500 bin TL olduğunu açıklıyor.
“Bankalar şubeleri açarken amortisman dahil maliyetleme hesabında en geç 12 ayda başa baş noktasına gelmeyi hedefler” diyen Mehmet Sönmez, “Giderlerin içerisinde kira ve personel giderleri en yüksek iki kalemi oluşturur.
Buna ayrıca devlete şube başına ödenen vergileri de ilave ettiğimizde bir şubenin başa baş noktasına gelebilmesi için krediler tarafında süratle büyümesi gerekir, Kredilerden elde edilecek olan faiz ve faiz dışı gelirler, yeni açılan şubeler için can damarıdır” diyor. Şubeleşmenin güçlü olduğu geçtiğimiz yıl, BDDK verilerine göre şube başına aktif tutarı yüzde 16,6 artışla 144 bin TL’ye yükselmişti. Bu yıl da mevcut şube rakamıyla aynı oranda büyüme hedefleniyor.
Ayrıca gerçekten de bankalar her şube için yıllık ortalama 50 bin TL şube harcı ödüyor, Türkiye Bankalar Birliği, bunun tüm sektör için yılda 550 milyon TL şube harcı anlamına geldiğine dikkat çekiyor.
“Bir şubenin maliyetini çıkarması ortalama 18 ay sürüyor” diyen Oliver Wyman ortaklarından Murat Abay, “Yeni düzenlemelerle özellikle bireysel bankacılık kârları çok azaldı ve çok pahalı olan şube kanalının genişlemesini destekleyemeyecek seviyelere indi. Bankalar, yeni şube açılışını uzun vadeli yatırım olarak değerlendiriyor. Ne zamanki kısa vadede kârlılık ön plana çıkıyor o zaman yeni şube açılışlarında baskı oluşabiliyor, Benzer bir tabloyu 2009’da da gözlemlemiştik” şeklinde konuşuyor.~
DAHA DA YAVAŞLAR MI?
Bu yıl sonuna kadar sektör şubeleşmede aynı iştahsızlıkla mı devam edecek? ING Bank Türkiye Genel Müdürü Pınar Abay, bu soruya bu yıl için kesin yanıtını şöyle veriyor: “Bu yıl, 2013’teki yüzde 8,4 olan şubeleşme hızının düşeceğini düşünüyorum,”
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş de Abay ile aynı düşüncede: “Bankacılıkta sistem yeterince büyümezse sektörde şubeleşme de azalır. 2014 yılında bankacılık sektöründe şubeleşme, 2013 yılının yarısı kadar olur,” Bu bile oldukça iyi bir ihtimal olarak görülüyor, Çünkü deneyimli eski bankacı ve danışman Mehmet Sönmez, “2014 yılını sektör en az 160 yeni şubeyle tamamlar, 2015 ve sonrasında ise her yıl 200 yeni şube açılır” diyor.
ABank’ın yeni genel müdürü Meriç Uluşahin, Sönmez gibi önümüzdeki 5 yılda da bu şube hızının düşük olması beklentisinde, Uluşahin, “Şube kullanma alışkanlıkları değişiyor, şubeler maliyet unsuru haline geliyor. Bu yüzden önümüzdeki dönemde şubeleşmenin hızının daha da kesileceğini, her bankanın farklı alternatif iş modellerine odaklanacağı düşünüyorum” şeklinde görüş veriyor.
Danışman Murat Abay ise burada farklı bir parametreye dikkat çekiyor: “Bankalara iller bazında baktığımızda şube sayısından aldığı payla o ildeki bireysel mevduattan aldığı pay arasında yüzde 90 korelasyon mevcut. Sadece bu veri bile şube sayısının büyümeye devam etmesi gerektiğini söylüyor.”
Ama Abay, önümüzdeki dönemde bankaların şubeleşirken şube yoğunluklarını daha iyi ölçerek doğru yerlerde şube açmaya doğru gitmeleri gerektiğinin altını çiziyor. “Bugün büyük bankaların İstanbul şubelerine baktığımızda şubelerin yüzde 30’unun birbirine 500 metre veya daha az mesafede olduğunu görüyoruz. Kârlılık baskısıyla bu alanlarda şube taşınmaları beklenebilir” diye konuşuyor.
ORTA ÖLÇEKTE İŞTAH YÜKSEK
Şubeleşme, özellikle bireysel bankacılık yapan bankalar için hayati önem taşıyor. Önümüzdeki 5 yıllık süreçte şubeleşmede belli bir ölçek yakalamaya çalışan orta ve büyük ölçekli bankaların öne geçeceği tahmin ediliyor.~
Bunun nedenini Mehmet Sönmez şöyle aktarıyor: “Faizlerin düşme trendinde olduğu ülkemizde yeni şube açmavmesi orta ve büyük ölçekli bankalarda küçük bankalara göre daha hızlı çünkü bu bankalar teknoloji ve merkezileşmiş operasyonel süreçlerden oluşan maliyetlerini büyük ölçüde tamamladı. Bu bankalar için hedef bin şubeye ulaşmak. Bu sayının altında bulunan orta ve büyük ölçekli bankalarımız bu hedefe 5 yıl içinde ulaşacak.”
Akbank Genel Müdürü Hakan Binbaşgil de “Haziran sonu itibariyle şube sayımız 990’ı geçti. 2014 yılında yaklaşık 40 şube açılışıyla yıl sonunda bin şube sayısının üzerine çıkacağız” diyerek bu görüşü destekliyor.
Aynı şekilde Yapı Kredi Bankası Genel Müdürü Faik Açıkalın, “Bu yıl sonuna kadar 50-60 şube açmayı hedefliyoruz. 2014 yılım binin üzerinde şube ile tamamlayacağız” şeklinde hedef açıklıyor. Orta segmentte yer alan DenizBank’ın genel Müdürü Hakan Ateş de “Bu yıl 26 şube açarak 2014’ü 715 şubeyle kapatmayı planlıyoruz.
Yılda 50 şube açarak, 4-5 yılda bin şubeye kadar yürüyeceğiz” diyor. TEB tarafında kaç şube açılacağı bilgisi paylaşılmasa da genel müdür Ümit Leblebici, şubeleşmeye önem verdiklerini şöyle aktarıyor: “Fiziki şubeler daima önemini koruyacak ama bunları daha verimli ve özellikli açmamız gerektiğini düşünüyoruz.
Bu stratejinin sonucu olarak 2014 ile birlikte tarım bankacılığına yönelik ‘Tohum Şubeleri’ açmaya başladık. Tohum Şubeleri’ni yaygınlaştırmayı ve bu sayede daha fazla üreticiye ulaşmayı amaçlıyoruz.”
Türkiye’nin en yüksek şube sayısına sahip Ziraat Bankası’nın stratejisi de aynı yönde. Bankanın insan kaynaklarından sorumlu genel müdür yardımcısı Peyami Ömer Özdilek, “Ülkemizde halen ilçe olmasına rağmen banka şubesi olmayan lokasyonlar var. Biz 2020’lerde şube sayımızı 2 binli sayılara ulaştırmak üzere plan yapıyoruz” diyor.
"KÜÇÜKLER ALTERNATİF ARAYACAK"
18 AYDA BAŞA BAŞ
Küçük ölçekli bankalar için yeni şube açmak, bu ligdeki sermayedarların başa baş noktası için en az 18 ay beklemeleri demek. Bu nedenle danışmanlara göre bu ligde yer alan bankalar, şubeleşmekten ziyade dijital platformlar, çağrı merkezleri, direkt satış örgütleri gibi şube dışı kanal yatırımlarını artıracak. Mehmet Sönmez, bu bankaların, her yıl en fazla 10 şube açarak 150 gibi bir optimum şube sayısında fren yapacaklarını öngörüyor.~
NE PLANLARI VAR?
Sektöre sıfırdan giren son oyuncu Odeabank’ın genel müdürü Hüseyin Özkaya, “İlk çeyrekte 44 şubeye ulaştık, yıl sonuna kadar 1 şube daha açarız. Pilot uygulamalarını gördüğümüz insansız veya self-servis şube olarak adlandırılan şube konseptlerinin, müşteri ihtiyaçlarını karşıladığı ve yaş, teknoloji kullanımı gibi demografik özelliklerle uyuştuğu noktalarda hızla yaygınlaşmasını bekliyoruz” diyerek bu öngörüyü destekliyor. Fibabanka Genel Müdürü Bekir Dildar, bu yılın ilk 6 ayında sadece bir şube açtıklarını, yılı şu an 63 olan şube sayısını 65-70 arasında bitireceklerini açıklıyor.
BU YIL YENİ ŞUBE YOK
ABank Genel Müdürü Meriç Uluşahin de bu yıl 73 olan şube sayısını korumayı planlıyor. Uluşahin, “2014 sonrası yeni iş planımıza göre her yıl 5-10 şube açabiliriz” diyor. Burgan Bank da mevcut 60 şubeyle bu yıla devam edecek.
KATILIM BANKALARI BÜYÜYOR
BÜYÜME
Katılım bankaları, son 5 yılda şubeleşme konusunda önemli bir atak yaptı. Oliver Wymann’ın ortaklarından Murat Abay, “2009 -2014 Nisan arasında mevduat bankaları şube sayılarını yüzde 26 artırırken, katılım bankaları bu dönemde yüzde 83 artış gösterdi” diyor. Bu noktada katılım bankalarının stratejik olarak ticari bankacılıktan bireysel bankacılığa doğru yönelmesinin büyük etkisi var. Abay, gelecek 5 yılda katılım bankalarının sektöre göre hızlı şube artıracaklarını öngörüyor.
ŞUBELER
Bu bankalar ağırlıklı KOBİ ve ticari firmaların bulunduğu yerlere odaklandıklarından şube ağı büyümesinin ağırlıklı Anadolu’da olacağını öngörülüyor. Katılım Bankaları Birliği Başkanı ve Türkiye Finans Genel Müdürü Derya Gürerk, “Katılım bankalarının haziran başı itibarıyla toplam 1.000 şubesi bulunuyor. Katılım bankaları olarak aktif toplamında yüzde 6 ve şube sayısında yüzde 8 pay alıyoruz. Bu yılbaşından bu yana 4 banka, 34 şube açtı. 5 yıl önce 2009’da toplam şube sayımız 560’tı” diyor.~
GELECEK
Önümüzdeki 5 yılda da katılım bankalarının şubeleşme hızlarının sektörün üzerinde olacağını söyleyen Gürerk, “Ancak şimdiden bir oran vermek mümkün değil... Açılmaları yönünde beklentimiz bulunan kamu katılım bankalarının da sektörümüze dahil olmasıyla şube açma hızımız artarak devam edecek.
Türkiye Finans ise 2014 yılına 250 şubeyle girdi. Bugün ise toplam 265 şubesi bulunuyor, yıl sonuna kadar bu sayıyı 280’e çıkaracak” diyor. Albaraka Türk ise bu yıl hızlı genişleme gösteriyor, yıl sonuna kadar 30 yeni şube açacak. Kuveyt Türk tarafında da 282 olan şube sayısının 2014 sonunda 320’nin üzerine çıkması hedefleniyor.
SELİM ELHADEF / EY TÜRKİYE FİNANSAL HİZ. SEKTÖRÜ LİDERİ
"TÜRKİYE ŞUBELEŞMEDE AVRUPA'NIN GERİSİNDE"
GLOBAL TREND
Dünya Bankası’nın 2012 yılı verilerine göre Fransa’da 100 bin kişiye 39 şube düşerken Almanya’da bu rakam 35. Türkiye’de ise 100 bin kişiye 19 şube düşüyor. Türkiye, bu oranla gelişmiş ülkelerin çok altında. Türkiye’nin 2006 yılında yüzde 16 olan bu oranı, her yıl giderek yükseliyor. Gelişmiş ülkeler Almanya, Fransa’da ise kişi başı şube sayısı son üç yıldır gerileme eğiliminde. Burada internet- telefon bankacılığı ve alternatif dağıtım kanallarının yaygınlığının artması etkili görünüyor.
AÇILIŞ HIZI DÜŞER
Türkiye’de önümüzdeki 5 yılda mevcut şube büyüme hızının yüzde 4-7 bandında devam edebileceğini düşünüyorum. Türkiye’nin 2007 ve 2008 yıllarında gördüğü yıllık yüzde 15 şube büyüme oranlarına kolay kolay çıkılmaz. Sektöre sonradan giren veya yatırımlarını tamamlamamış bankaların şube ağlarını daha hızlı büyütmeye ihtiyaçları olduğu açık. Uzun vadede bireysel bankacılık alanında var olmak isteyen bankalar, orta vadede şube yatırımları yapmak zorunda.
