Fırsat avı

2015, SADECE TÜRK ŞİRKETLERİ İÇİN DEĞİL TÜM dünya ticareti için kayıp bir yıl olarak geride kaldı. 2014 ve 2015’te düşen enerji fiyatları nedeniyle Rusya’nın dünyadan ve Türkiye’den ithalatı azaldı. 2015’te 2013’ün yarısına indi. Brezilya, Çin, Rusya ve Güney Afrika büyüme, ihracat ve kamu dengelerinde bozulma yaşadı. Gerileyen emtia fiyatları 2015 yılında, sadece bu ülkelerin ihracatçılarının değil, diğer ülkelerin de büyümesini aşağı çekti. Değerli ABD doları ve ucuz emtia, daha az ticaret, daha az turizm ve daha az doğrudan yatırım geliri anlamına geldi. 2015’te dünya dış ticareti dolar bazında yüzde 11 civarında daraldı. Gerileyen emtia fiyatları birçok ülkedeki talebi de baskı altına aldı. Aynı dönemde Türkiye’den yurtdışına giden yatırımlar yüzde 8,1 oranında azaldı. Yunanistan krizi, Rusya ve Ukrayna ekonomik krizleri, Brezilya ve Çin ekonomilerindeki olumsuz seyir, büyüyen Suriye sorunu yurtdışında kurulu Türk şirketlerinin performansını da önemli ölçüde etkiledi. Bu global tabloya bakınca Türkiye’nin global şirketlerinin 2015’te ne denli zor bir sınav verdiği açıkça gözüküyor. Türkiye’nin yurtdışındaki en büyük 50 şirketi içinde sadece 8 tanesi ciroda büyüme yaşadı. Şirketlerin büyük kısmının çift haneli olarak küçüldüğü 2015’te buna rağmen yeni pazar arayışları ve fırsat avı devam ediyor.
LİGDE İLK 3 DEĞİŞTİ 2015 cirolarına göre hazırladığımız “Yurtdışında Kurulu En Büyük 50 Türk Şirketi” listesinde çokönemli değişimler var. Listenin zirvesine Yıldız Holding’in İngiltere’de kurduğu Pladis, 5,2 milyar dolarlık cirosuyla yerleşti. Listede daha önce Yıldız Holding’in Godiva, DeMet’s Candy Company ve United Biscuits adlı şirketleri yer alıyordu. Tüm bu şirketleri çatısı altında birleştiren Pladis böylece zirvenin yeni sahibi oldu. Pladis CEO’su Cem Karakaş, yeni kurulan şirketi, grubun kurumsal tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri olarak tanımlıyor. Grup, Pladis ile 26 bin çalışan, 13 ülkede 36 fabrika ile geniş bir operasyon hacmine sahip. Karakaş, ana hedeflerinin Pasifik kıyısı ve Güney yarım kürede yeni pazarlara giriş yapmak olduğunu söylüyor. Ayrıca Afrika ve Çin’de organik büyüme fırsatlarını değerlendirdiklerini belirtiyor. Geçen yılın birincisi Arçelik A.Ş.’nin Hollanda merkezli şirketi Ardutch B.V. ise 2 milyar 606 milyon dolarlık cirosuyla listede 2’nci sırada yer aldı. Daha önce listede ilk 3’te yer alan Rönesans Holding’in Rusya merkezli şirketi Renaissance Construction ZAO bu yıl verilerini paylaşmadı. 2015 Kasım’ında Rusya ile başlayan ve 2 ay önce sona eren uçak krizinin Rusya’daki şirketlerin 2016 cirolarını daha da küçülteceği ortada. Yine daha önce listeye üst sıralardan birden fazla şirketiyle giren Rusya ve çevresinde kurulu şirketleriyle öne çıkan OTİ Holding’in veri paylaşmaması da krizin derinliği hakkında fikir veriyor. Anadolu Grubu’nun yurtdışındaki meşrubat operasyonları şirketi CCI International ise 1,2 milyar dolar ciroyla listede 3 sıra sıçradı ve 3’üncü oldu.~YÜZDE 80’İ KÜÇÜLDÜ
 Capital Dergisi, 10 yılı aşkın süredir “Yurtdışındaki En Büyük 50 Türk Şirketi” listesini hazırlıyor. Bu süre içinde en büyük şirketlerin yanı sıra en hızlı büyüyen şirketlere de yer verdik. Oysa 2015, 8 şirket dışında ciroda büyümenin görülmediği hatta 31 şirketin ciroda önemli kayıplar verdiği bir yıl olarak arşivlerde yerini aldı. Arçelik A.Ş.’nin yaptığı açıklamaya göre Arçelik şirketleri Rusya, Güney Afrika gibi zorlu pazarlarda bu tarz dalgalanmalarla daha önce de karşılaştıkları için bu durumlara alışkın. Ciroda 2015’te yüzde 33 küçülme yaşayan Beko Rusya LLC’nin buna rağmen pazar payını koruduğunu belirten yetkililer, “Performansımız her geçen gün iyiye gidiyor” diyor. Yine Anadolu Grubu Rusya’da en fazla yatırım yapan şirketlerden biri. Anadolu Grubu’nun yurtdışındaki en büyük şirketlerinden biri olan Efes Breweires International da ciroda 2015’te yüzde 40 oranında küçüldü. Şirket, yurtdışında Rusya, Kazakistan, Moldova, Gürcistan ve Ukrayna’da faaliyet gösteriyor. Anadolu Grubu İcra Başkan Yardımcısı Hurşit Zorlu, 2015’i şöyle değerlendiriyor: “2015 yıl sonunda satış hacmi bakımından Avrupa’nın en büyük 6’ncı, dünyanın en büyük 12’nci bira üreticisi durumundayız. 2016’da tek haneli büyüme planlıyoruz. Pazar ve ülke koşullarının uygun olduğunu düşündüğümüz, grubumuza değer katacak tüm yatırım imkanlarını araştırıyoruz. Öncelikli amacımız mevcut yatırımlarımızda sürdürülebilir büyümenin yakalanması, uzun vadeli hedefimiz ise Türkiye’de ve faaliyet gösterdiğimiz diğer coğrafyalarda lider pozisyonda, küresel bir oyuncu olmayı sürdürmek.” Borusan Holding CEO’su Agah Uğur, son iki yılda petrol ve emtia fiyatlarındaki düşüşün Rusya ve CIS ekonomilerini olumsuz yönde etkilediğini söylüyor. Uğur, planlarını şöyle anlatıyor: “Dolayısıyla bizim de yurtdışındaki pazarlarımızda küçülmeler yaşandı. Ancak önümüzdeki dönemde bu ülkelerdeki ekonomik durumun toparlanacağını ve Türkifaaliyet gösterdiğimiz sektörlerdeki görünüşün pozitife döneceğine inanıyoruz. Bulunduğumuz her pazarda iddialıyız ve iddialı olmanın gereğini yapıyoruz.”
BÜYÜKLERİN TELAFİ PLANI
2015 ve 2016’da yaşanan kayıpları telafi etmek için pek çok aksiyon planı hazırlanmış durumda. Örneğin AE Arma Elektropanç Yönetim Kurulu Üyesi Burak Ç. Kızılhan, Rusya’nın yatırımları ve projeleri açısından oldukça önemli bir bölge olduğunu söylüyor. Yaşadıkları sıkıntının ardından telafi planını ise şöyle anlatıyor: “Rusya’daki çalkantılı kur, projelerimizin seyrini değiştirdi. Fakat son dönemde atılan karşılıklı olumlu adımlarla işlerimizin ivme kazanarak daha iyi olacağına inanıyoruz. Öte yandan bu dönemde İngiltere’ye giren ilk Türk teknik müteahhitlik şirketi olduk. Ayrıca Dubai ve Abu Dabi projelerine yönelip yoğun bir çalışma yürüterek bu açığı kapattığımıza inanıyoruz.” Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, Rusya’da siyasetle ilgili sorunlar yaşandığında ilk 2-3 hafta tırlarının bekletildiğini fakat sonra yetkililerin yumuşadığını söylüyor. Eroğlu, “Aslında bizi en fazla kur etkiliyor. Geçtiğimiz dönemde rublede kur kaybından etkilendik. Biz de kiracı olduğumuz AVM’lerle anlaştık ve bize yüzde 60-70 indirim yaptılar. Kârlılığımızda biraz düşüş yaşadık” diye anlatıyor. Eroğlu, telafi planını şöyle açıklıyor: “En büyük hedefimiz Hindistan. Çok büyük bir pazar. Öncelikle Hindistan’da yerel bir ortakla mağazalaşmayı düşünüyoruz. Uzakdoğu ülkeleri de cazip pazarlar olarak önceliklerimiz arasında. Yatırımlarımızı özellikle Çin’de yoğunlaştırmayı hedefliyoruz.” İş Bankası ise Irak ve Rusya pazarında yaşanan sıkıntıların olumsuz etkisinin sınırlı kaldığını belirtiyor. Normalleşme sürecinde olan ilişkilerin yeniden kriz öncesi seviyeye gelmesiyle ticari ilişkilerinin aynı paralelde canlanacağını tahmin ediyorlar. Sarkuysan Başkanı Hayrettin Çaycı, Orta Doğu ve Kuzey Afrika pazar kayıplarını Doğu Avrupa ülkeleri ve Orta Afrika ülkelerine satarak telafi etmeye çalıştıklarını belirtiyor. Mavi CEO’su Cüneyt Yavuz ise dönemsel iniş çıkışların fazla olduğu bir sektörde hava durumundan bile etkilendiklerini belirtiyor. Yavuz, “Amerika, Kanada ve Avrupa’ya odaklanmayı sürdüreceğiz” diyor.~~SATIN ALMALAR ARTACAK
Global pazarlarda Türkiye’nin en güçlü şirketleri yurtdışında yeni pazar arayışlarını 2015’te de yoğun olarak sürdürdü. Büyüme planları arasında hem organik hem inorganik fırsatların takibi öne çıkıyor. Örneğin Global 50 Şirket içinde 11 şirketi bulunan Arçelik A.Ş., 2015 yılının başında temeli atılan Tayland buzdolabı fabrikasında 2016 yılının ilk çeyreğinde seri üretime başladı. ABD pazarında satış şirketi kurdu. Pakistan’ın lider beyaz eşya ve ev aletleri üreticisi Dawlance’ı 258 milyon dolar hisse bedeli üzerinden satın almak üzere temmuz ayında anlaşma imzaladı. Arçelik A.Ş. yetkilileri buna dair “2016 yılı sonunda grubumuza yeni bir pazar lideri daha katıyor olacağız” diyorlar. Arçelik’in Malezya ve Vietnam’daki satış şirketlerinin yanı sıra Endonezya ve Filipinler’de de yeni satış şirketleri açma planı var. Gelecek 5 yılda da grubun yurtdışı cirosunu 2’ye katlayacak yatırımlar için düğmeye basılmış durumda. Arçelik Yetkilileri, asıl hedefin Türkiye ile Asya Pasifik arasında istikrarlı ve güçlü bir varlık sağlayacakları bir ticari koridor oluşturmak olduğunu söylüyor ve şöyle açıklıyorlar: “Tarihte Doğu’dan Batı’ya ticareti geliştiren İpek Yolu gibi, biz de Türkiye ve Asya Pasifik arasında bir Beko Yolu oluşturacağız. İpek Yolu üzerindeki ülkelerde liderlik pozisyonları için çalışacağız. İlk 6 ayda 800 milyon Euro’luk güçlü bir nakit pozisyonuna sahibiz. Bu nakit pozisyonumuzla yeni satın almaları ve uygun fırsatları değerlendireceğiz.” Abdi İbrahim İlaç Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Barut ise Körfez ülkelerinde büyümeyi hedeflediklerini söylerken, “Amerika ve Avrupa’dan da satın almak üzere şirket arayışlarımız devam ediyor” diyor. Doğuş Holding CEO’su Hüsnü Akhan da satın alma planına dikkat çekiyor ve “Atina’daki Hilton Oteli’nin satış ihalesinde Yunan ortağımız ile birlikte en yüksek teklifi verdik. Bu otelin satın alma işlemini 2016’da tamamlamayı planlıyoruz” diye konuşuyor. FIRSAT ZAMANI MI?
Krizler aynı zamanda önemli fırsatları da beraberinde getiriyor. Emtia fiyatlarındaki düşüş global madencilik şirketlerini krize soktu. Yıldırım Grubu İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım da fırsat peşinde olduklarını söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Son 2 yıldır temaslarda bulunduğumuz ABD’nin en büyük liman operatörü Ports America’nın satış ihalesi sürecindeyiz. İhalede ikinci tur görüşmeleri devam ediyor. Global madencilik şirketlerindeki krizi bir fırsat olarak görerek bazı stratejik satın almaları radarımıza aldık. Bu fırsatların mali ve teknik inceleme işlemlerine başladık. ABD, Latin Amerika, Avrupa ve Afrika bölgelerine yatırım hedefliyoruz. Bu bölgelerde satın alma yoluyla yeni şirketlere bakıyoruz.” Ziylan Grup, son yılların en büyük satın almalarından birine imza atarak Avrupa’nın ikinci büyük ayakkabı perakende markası Reno’yu Capiton AG ile birlikte satın aldı. Reno’yu yöneten HR Group adlı şirketiyle 2015’te 550 milyon dolar ciroya ulaştı. Grubun CEO’su Burak Övünç, “İran’da ise 5 yılda 30’dan fazla mağaza açmayı planlıyoruz. 2018 yılında bölgesel liderlik hedefliyoruz. Avrupa’da Reno ve Lumberjack’le büyümeye devam edeceğiz. Yurtdışı operasyonlarımızı önümüzdeki yıl 2,5 katına çıkaracağız” diyor. Abalıoğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı İsmet Abalıoğlu, İsrail pazarındaki fırsatları değerlendirmeye çalıştıklarını söylüyor. Abalıoğlu ayrıca “Avrupa’da sektörün önde gelen şirketleri arasında uzun süredir devam eden agresif rekabet koşulları nedeniyle Romanya tesisimizde Batı Avrupa pazarlarına daha fazla ağırlık vermeye çalışıyoruz” diye anlatıyor. Kastamonu Entegre CEO’su Haluk Yıldız, pazar ve hammadde kaynaklarına yakın yeni coğrafyalara yatırım yapmak istediklerini söylüyor. Yıldız, “10 yıl içinde dünyanın en büyük 5 üreticisinden biri olmayı planlıyoruz. Bulgaristan, İran, Hindistan, Afrika ve Amerika kıtasıyla ilgiliyiz” diyor.

“DÜNYANIN HER YERİNDE FIRSAT ARIYORUZ” SANİ ŞENER / TAV GRUBU CEO’SU 
GÜVENLİK ENDİŞESİ
Dünyada güvenlik endişeleri nedeniyle havacılık sektörü durağan bir dönemden geçiyor. 17 ülke ve 70 havalimanında edindiğimiz tecrübe, bu tür olaylarda yolcu sayısındaki toparlanmanın genelde hızlı olduğu yönünde. 2016’nın ikinci çeyreğinde kendisini iyice hissettiren belirsizlik ortamına rağmen yılın ilk yarısında toplam yolcu sayımız yüzde 3 oranında artış gösterdi. HEDEFLER BÜYÜK Hedeflerimizi yüksek tutmaya ve dünyanın her yerinde uygun fırsatları araştırmaya devam ediyoruz. Çok değerli bir pazar olan Küba Havana Jose Marti Havalimanı için otorite ile görüşmelere başlayacağız. Yılın ilk yarısında Gürcistan Tiflis Havalimanı’nda pist ve taksi yolları yenileme çalışmalarını tamamladık. Kenya Nairobi, Umman Maskat ve ABD Washington’da özel yolcu salonu işletmeciliği projelerine başladık. Maskat ve Zagreb havalimanlarında yiyecek-içecek alanları için açılan ihaleleri kazandık. Bahreyn’de yeni terminal binası ve bağlantılı işlerini içeren 1,1 milyar dolarlık ihaleyi kazandık.
LİDERLİĞİ KORUYACAĞIZ Havalimanı inşaatı konusunda dünya sıralamasındaki birinciliğimizi korumak öncelikli hedeflerimiz arasında. Orta Doğu ve Afrika öncelikli bölgelerimiz ama Uzak ve Yakın Doğu’da orta vadede havalimanı projeleriyle ilgileniyoruz. Sahraaltı Afrika ve Güney Amerika ülkelerinin de önemli fırsatlar yaratabileceğini düşünüyoruz.~“HEDEFE SADECE ORGANİK BÜYÜMEYLE ULAŞAMAYIZ”
PROF. DR. AHMET KİRMAN / ŞİŞECAM TOPLULUĞU YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEKİLİ VE GM
HEDEF İLK 3
Dünyanın cam ev eşyasında 3’üncü, cam ambalajda 4’üncü, düz camda ise 5’inci büyük üreticisiyiz. Dünyanın en büyük 10 soda üreticisinden biri olmamızın yanı sıra krom kimyasallarında da dünya lideriyiz. Dünyanın en büyük üç üreticisinden biri olma hedefiyle yolumuzda ilerliyoruz.
YÜZDE 51 DIŞARIDAN
Yurtdışında Almanya, İtalya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya, Macaristan, Bosna Hersek, Rusya Federasyonu, Gürcistan, Ukrayna, Mısır ve Hindistan olmak üzere toplam 12 ülkede 25 tesisle üretimdeyiz. 21 bini aşkın çalışanımızın yüzde 40’ı yurtdışında istihdam ediliyor. 2015 sonunda uluslararası satışlarımızın toplam satışlar içindeki payı yüzde 51 seviyesinde.
RİSKLER VE FIRSATLAR VAR
2016 yılı hedeflerimiz doğrultusunda ilerlemeye devam ediyoruz. Küresel ve bölgesel belirsizliklerin olduğu bu ortamda işimizi proaktif ve potansiyel riskleri görerek yönetiyoruz. En büyük önceliğimiz pazar risklerini ve fırsatlarını yakından takip etmek ve bu kapsamda atılacak adımlara güçlü bir yapı ile hazırlıklı olmak.
İNORGANİK BÜYÜME
Stratejik hedeflerimize sadece organik büyümeyle ulaşılmayacağını biliyoruz. Bu nedenle özellikle yurtdışında inorganik büyümeyi de önemsiyoruz. Şirket satın alma, ortak girişim ve diğer işbirliği olanaklarını içeren potansiyel tüm fırsatları değerlendirmek için sürekli çalışıyoruz.