Planlar değişti mi?

HER GÜN YENİ BİR gelişme nedeniyle hem dünyada hem Türkiye’de sular durulmuyor. Hemen yanı başımızdaki ülkelerde yaşanan ve bizi tüm yönleriyle etkileyen savaşlar, terör olayları, Rusya ile yaşanan kriz, konjonktürdeki ani değişimlerden etkilenen emtia fiyatlamaları, kur dalgalanmaları, finansmana getirilen kısıtlamalar ve son olarak 15 Temmuz’da yaşanan darbe girişimi… Bunlara ek olarak yarına dair büyük bir belirsizliğin her yere hakim olması, tüm iş dünyası için iş yapmayı her zamankinden daha fazla zorlaştırıyor. İş dünyasındaki genel tabloya baktığımızda 2016 yılının herkes için çok zorlu bir sınav olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu zorlu sınavda bazı sektörler daralma ile yüz yüze gelirken, bazıları yavaşlamak zorunda kalıyor. Ancak mevcut tabloya rağmen yoluna aynen devam eden ve hatta oldukça iyi performans sergileyenler de yok değil… Capital olarak bu yıl yaşanan kritik gelişmelerden şu ana kadar iş dünyasının nasıl etkilendiğini ortaya koymaya çalıştık. Yılın geri kalanına ilişkin sektörlerin ve şirketlerin yeni senaryolarını masaya yatırdık.
KÜÇÜLME BEKLEYENLER
2016 başında bazı sektörler büyüme beklentilerini sıfırladı hatta küçülme öngörüleri yaptı. Bu sektörlerin başında da turizm geliyor. Yılın ilk yarısında sektörün yüzde 25 oranında küçüldüğü tahmin ediliyor. Yine net olmayan rakamlara göre aynı dönemde Antalya’ya gelen turist sayısı da yüzde 47 azaldı. Rusya ile yaşanan krizin çözülmesine rağmen turizmciler sektörde büyümeye geçmenin zor olduğunu düşünüyor. Hilton Dalaman Genel Müdürü Tunç Batum, özellikle BDT (Bağımsız Devletler Topluluğu) ülkelerinde yaşanan ekonomik krizlerin devam ettiğine dikkat çekiyor. “2015 BDT doluluklarını 2017’de yakalama ihtimalimiz var ancak 2014 yılındaki doluluklara ulaşmamız 2018’de gerçekleşir diye tahmin ediyorum” diyor. Bu yıl inşaat ve gayrimenkul sektörü de daralmayla karşı karşıya kaldı. Sektör ilk 6 ayda yüzde 4 küçüldü. Ancak İş GYO yetkilileri, konut faizlerinde indirime gidilmesinin sektöre yeni bir ivme kazandırdığını belirtiyor. İkinci yarıda en azından geçen yılın rakamlarının yakalanacağını düşünüyorlar. Bilişim sektörü de bu yıl zorlanıyor. IDC’nin verilerine göre sektör yılın ilk 3 ayında yüzde 20 daraldı. Pazarın daralmasının orta ve uzun vadede riskler taşıdığını ifade eden HP Türkiye Genel Müdürü Filiz Akdede, bu riskleri şöyle dile getiriyor: “Temmuz itibarıyla ülke olarak yaşadığımız olaylar ve kur hareketlilikleri bulunuyor. Ekonomik ve politik belirsizlikler tüketici segmentinde güvenin azalmasına ve talebin düşmesine sebep oluyor. Kamu ve özel sektörde yatırımlar ertelendiği için BT alanındaki alımlar yavaşlıyor. Finansman tarafına gelince; geçen yılın aynı dönemine göre vadeler yüzde 30 oranında uzadı. Tahsilatta güçlükler yaşanıyor. Birkaç şirkette yaşanan sorunlar domino etkisi yaratabiliyor. Kredi ve finansman konusunda ciddi bir daralma var.” Anadolu Sağlık Merkezi Genel Direktörü Türkan Özilhan Tacir de yaşanan sıkıntıların yurtiçi ve yurtdışı hasta portföylerini belli oranda etkilediğini söylüyor. “Bu durumun sektörel açıdan bir daralmaya neden olacağını düşünüyoruz” diye konuşuyor.
YAVAŞLAMA SİNYALLERİ
Öte yandan birçok sektörün büyüme performansı ise düşüşe geçti. Plastik, endüstriyel mutfak ve hazır giyim son gelişmelerden dolayı büyüme konusunda yavaşlayan sektörlerden birkaçı… Çift haneli büyüme beklentisi olan plastik sektörü, ilk yarıda yüzde 8-9 büyüdü. Sem Plastik Genel Müdürü Yavuz Eroğlu, gerek terör eylemleri gerek Rusya ile yaşanan gerginlik nedeniyle sektör ve şirket olarak yılı yüzde 8’lik büyümeyle kapatacaklarını düşünüyor. Otomotiv yan sanayi de büyüme hedeflerini küçülttü. Bu yıl sektörde yüzde 6’lık bir büyüme öngördüklerini yılın ilk yarısında yüzde 6-8 arasında bir büyümenin kaydedildiğini belirten SIO Automotive Genel Müdürü Kemal Görgünel, yıl sonuna dair çok olumlu konuşmuyor. Temmuz satışlarının çok geri kalması nedeniyle sektördeki büyümenin yüzde 3 olacağını ifade ediyor. Kendilerinin de aynı oranda büyüme beklediklerini sözlerine ekliyor. Sarkuysan Yönetim Kurulu Başkanı Hayrettin Çaycı da sektörün ilk yarıda yüzde 4-5 büyüdüğünü ancak ikinci yarıda bu rakamları elde etmenin zayıf bir ihtimal gibi göründüğünü ifade ediyor. Anadolu Bilişim Hizmetleri Genel Müdürü Yakup Kadri Ünal, kendi sektörlerinde yılın başında yüzde 15- 20 olarak belirledikleri büyümenin gerçekleşmeyeceğini düşünüyor. Yıl sonunda büyümenin yüzde 15’in altında kalacağını dile getiriyor. Index Yönetim Kurulu Başkanı Erol Bilecik de 2016’ya yüzde 18’lik büyüme hedefiyle girdiklerini, sektörün de yüzde 5 büyüyeceğini öngördüklerini söylüyor. İlk 6 ayda yüzde 15 büyüdüklerini açıklayan Bilecik, “Hızlı normalleşme yaşandığını görüyoruz. Olumlu hava devam ederse sektör belki sadece birkaç puan beklentilerin gerisinde kalabilir” diyor.~MEVCUDU KORUYANLAR DA VAR
Bazı sektörler ise büyüme konusunda hiç revizyona gitmek zorunda kalmadı. Bu sektörlerde büyümeler beklentiler seviyesinde gerçekleşti. GSM sektörünün lider oyuncusu Turkcell, planları dahilinde büyüme gerçekleştirdi. İlk yarıda yüzde 8,9 büyüdüklerini belirten Turkcell Genel Müdür Yardımcısı Bülent Aksu, yıl için yüzde 8-10 aralığındaki büyüme beklentilerini koruduklarını belirtiyor. “Sektörün de bu yıl için benzer oranlarda büyüme yakalayabileceğini düşünüyoruz. 4,5G yatırımları halihazırda büyüme olan sektöre farklı bir dinamizm kattı” diyor. Pırlanta sektörü de bu yıl mevcudu koruyacak. Bu yıl ilk iki çeyrekte geçen yılın yakalandığını ifade eden Ariş Pırlanta Yönetim Kurulu Başkanı Kerim Güzeliş, üçüncü çeyrekte sektör dışı gelişmeler nedeniyle durağanlık yaşandığını söylüyor. “Şirket olarak hedefimiz doğrultusunda yüzde 10 büyüme ile yıl sonunu göreceğimizi öngörüyoruz. Sektörün de mevcudu koruyacağını düşünüyoruz” diye konuşuyor. AGT Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Grup Başkanı Şirzat Subaşı da bu yılı beklentilerine paralel tamamlayacaklarını düşünüyor. Sektörün yüzde 8-10 büyüyeceğini tahmin eden Subaşı, kendilerinin de yılbaşındaki beklentilerini koruyarak sektörün üzerinde büyümeye devam edeceklerini ifade ediyor. Hayat Kimya yetkilileri hem sektör hem kendileri için koydukları büyüme hedeflerinin hala geçerli olduğunu belirtiyor. Temizlik kağıtları sektörünün yüzde 10, kendilerinin ise yüzde 40 büyüyeceğini söylüyorlar.
HEDEFLERİ AŞTILAR
Her şeye rağmen çok iyi performans gösteren sektörler de var. Hızlı tüketim ürünleri, taşımacılık, sigorta, e-ticaret ve hazır giyimin bazı kategorilerinde büyüme konusunda güzel haberler geliyor. GittiGidiyor Genel Müdürü Öget Kantarcı, şu anda sektörün iyi durumda olduğunu ifade ediyor. “2016’da sektör büyümesini yüzde 25-30 seviyelerinde öngörüyoruz. Şirket olarak da bu yıl yüzde 40 büyüme hedefliyoruz” diye konuşuyor. Morhipo Genel Müdürü Şule Kuban Arditti de Türkiye’de internet ve mobil kullanımının artış hızına bağlı olarak sektörün büyüme oranının artacağını düşünüyor. Kendilerinin yıla yüzde 50 büyüme hedefiyle girdiklerini ve ilk 6 ayda yüzde 75 büyüdüklerini açıklıyor. Yılbaşında kendilerinin yüzde 26 sektörün ise yüzde 15-20 büyüyeceği tahmininde bulunan Penti Yönetim Kurulu Başkanı Sami Kariyo, tahminlerin tuttuğunu hatta şirket olarak yüzde 30’lar civarında büyüdüklerini söylüyor. Bireysel emeklilik sektöründe yönetilen varlık büyüklüğü ilk 6 ayda yüzde 14 büyüdü. AvivaSA olarak aynı dönemde daha güçlü bir büyüme yakaladıklarını belirten AvivaSA Genel Müdürü Meral Eredenk Kurdaş, “Bu büyüme performansının yılın ikinci yarısında da devam etmesi bekleniyor” diyor. Allianz Türkiye Mali İşler Genel Müdür Yardımcısı Ersin Pak da hayat dışı sigortalarda bu yıl için yüzde 13-14 olan büyüme beklentilerine rağmen sektörün yüzde 38 büyüdüğünü söylüyor. “Biz de yüzde 53 büyüme kaydettik. Yıl sonunda sektörün yüzde 30, Allianz Türkiye’nin yüzde 40 civarında bir büyüme oranıyla yılı kapatacağını öngörüyoruz” diye konuşuyor. UN Ro-Ro CEO’su Sedat Gümüşoğlu, sektörün yüzde 2 büyümesini beklerken yılbaşından itibaren yüzde 8’lik büyüme gösterdiğini anlatıyor. “Şu anki gidişata baktığımızda, 2016 sonunda yüzde 15’lik büyüme rakamına ulaşacağımızı öngörüyoruz. Sektörün yüzde 5-10 arasında bir büyümeyle yılı kapatmasını bekliyoruz” diyor.~FARKLI AKSİYONLAR DEVREDE
Özellikle daralan ve büyümesi yavaşlayan sektörlerde şirketler aksiyon planlarını değiştirdi. Örneğin bilişim pazarındaki daralma karşısında Anadolu Bilişim Hizmetleri, stratejik iş birliği yaptığı iş ortaklarıyla ilişkilerini daha yakın takip ediyor. İş GYO, sabit kira gelirleriyle konut satışlarında yaşanan dalgalanmaların kendisine yansımasını minimize ediyor. Sem Plastik beklentinin altında büyüyecek bir sektörde verimlilik çalışmalarıyla kârlılığını yükseltmeye çalışıyor. Sem Plastik Genel Müdürü Yavuz Eroğlu, “İhracat pazarlarımızı çeşitlendirmeye odaklandık” diyor. İnoksan, alternatif pazarlarla ilgili çalışmalar yapıyor, yeni ürünlerle talebi canlandırma yoluna gidiyor. Bu yıl başında yüzde 30 büyüme hedefi koyan ancak ilk yarıda yüzde 10 büyüyen Sarar, yıl sonunda sektörün yüzde 15 kendisinin de yüzde 15-20 oranında büyüyeceğini düşünüyor. Sarar Yönetim Kurulu Üyesi Ece Özalp, yurtdışı daha stabil olduğu için yurtdışı yatırımlarına hızla devam etme kararı aldıklarını anlatıyor. “Bu şekilde hedeflediğimiz büyüme rakamlarını tutturmayı planlıyoruz” diyor. DHL Lojistik, sektörün üzerinde büyüme yakalamak için KOBİ’leri yakın markaja almış durumda. DHL Express Türkiye CEO’su Markus Reckling, farklı illerde düzenledikleri seminerlerle KOBİ’lerle bire bir temas kurduklarını anlatıyor, “Türkiye’deki KOBİ’leri dünyanın geri kalanına bağlamayı ve ihracatı Türkiye’de iş yapmak kadar kolay hale getirmeyi amaçlıyoruz” diye konuşuyor. BNP Paribas Cardif Türkiye de farklı sektörlerdeki iş ortaklarıyla, özellikle değişen pazar ihtiyaçlarına uygun farklı nitelikteki ürünlerini korumaya, yenilerini geliştirmeye odaklanıyor.

ALİ PANDIR / ERDEMİR GRUBU YKB “
ÇELİK PERFORMANSINI SÜRDÜRECEK”
TÜKETİM ARTTI 2016 yılının ilk yarısında Türkiye dünyada çelik tüketimi artan sayılı ülkeler arasında yer aldı ve sektör yüzde 6,3 büyüdü. Sektörün 2016 yılında bu performansını sürdürebileceğini söyleyebiliriz ancak bu konuda kesin bir rakam vermek de şu an için mümkün değil.
SATIŞLAR YÜKSELDİ Erdemir Grubu olarak yılın ilk yarısında yaptığımız satışlarda geçen yıla göre artış gerçekleşti ve özellikle katma değerli ürün talep eden sektörlerdeki satış oranımız yükseldi. Otomotiv sektörünün gelişimine paralel otomotiv ve yan sanayine yapılan satışlar, inşaat sektöründeki büyük ölçekli projelerin etkisiyle boru profil sektörü satışları ile beyaz eşya sektörüne yapılan satışların toplam içindeki oranı yükseldi. Bu dönemde toplam nihai ürün satış miktarımızı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artırdık.

İBRAHİM AYBAR / RENAULT MAIS GENEL MÜDÜRÜ
“ÖNGÖRÜMÜZÜ KORUYORUZ”
REKOR YILDI 2015 yılı 968 bin binek artı hafif ticari araç satışı gerçekleşti. Bu satış rakamı rekordu. 2016 için 2015’in ayarında bir yıl şeklinde öngörü yaptık ve yılın ilk 7 ayını tamamladık.
YÜZDE 3,6’LIK AZALMA Türkiye otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarında satışlar, 2016 yılı ilk 7 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,69 azalarak 497 bin 350 adet olarak gerçekleşti. Önümüzdeki 5 ayda pazarın, geçen yıla benzer şekilde kapanacağı öngörümüzü koruyoruz.
PAZARDAN ÇOK BÜYÜYECEK Renault Grubu markaları olan Renault ve Dacia için ise pazardan daha yüksek büyüme oranı hedefliyoruz. Ocak- Temmuz 2016 döneminde Renault Grubu olarak hedeflerimiz doğrultusunda ilerliyoruz. Grup olarak binek ve hafif ticari toplam pazarda payımızı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,9 artırarak yüzde 15,1 pazar payına ulaştık. Bu yıl Renault ve Dacia markalarımızın büyümesinde en önemli etken pazara sunduğumuz yeni modellerimiz oluyor.~KAAN KAVALOĞLU / LİMAK TURİZM GRUBU BAŞKANI
“TURİZM YÜZDE 50 KÜÇÜLECEK”
BÜYÜME ÖNGÖRÜLMEDİ Maalesef özellikle bu yıl için turizm sektöründe bir büyüme sektörün tamamı tarafından öngörülmedi. Aksine küçülmenin olacağı, bunun düzeyinin ne olacağı üzerine yorumlar yapıldı. Benim 2016 ile ilgili kişi sayısındaki azalma beklentim yüzde 30 seviyesindeydi. Yıl sonunda bu rakamın yüzde 40’lar seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz. Fiyat seviyesindeki beklentim yüzde 25’di. Bu da yaklaşık yüzde 35-40 seviyesinde gerçekleşecek.
“DAHA AZ ETKİLENDİK” Bütün bu verilerin ışığında turizm sektörü yüzde 50 seviyesinde küçülecek. Biz Limak Turizm Grubu olarak bu durumdan biraz daha az etkilendik. Öncelikle pazarı çeşitlendirdik ve yurtiçi pazara yöneldik. Ayrıca yurtdışında yaşayan Türklere yönelik pazarlama faaliyetlerinde bulunduk. Ayrıca bu yıl tek artış gerçekleşen Ukrayna, İran ve İsrail pazarları ile ilişkilerimizi sıkı tutarak bu pazarlardaki cirolarımızı artırdık. Buna rağmen geçen yıla oranla kârımız yüzde 35 azaldı.

MEHMET SONGÖR / MAKRO MARKET YKB
“YAVAŞLAMA VAR”
CANLI DEĞİL AMA… Bu yıl perakende sektöründeki durağanlaşmayı da dikkate alarak yüzde 10’luk ciro büyümesi hedefledik. Perakende sektörünün genelindeki büyüme oranının ise yüzde 7’ler düzeyinde olacağını tahmin ediyorum. Yılın ilk yarısına ait perakende satış göstergeleri “Piyasa canlı değil ama piyasada hareket var” dedirtir nitelikte.
VERİMLİLİK ÇALIŞMALARI İlk çeyreğe göre perakende satışlarda yavaşlama var ama 6 aylık artış yüzde 3 oranında gerçekleşmiş durumda. Bu değerlendirmeler ışığında 2016 yıl sonunda sektörün büyümesi yüzde 7 düzeyinde olur. Biz kendi büyümemizi cirosal bazda yüzde 10 düzeyinde öngörüyoruz. Bunu da daha ziyade verimlilik artırıcı çalışmalarla ve metrekare büyümesiyle sağlayacağız.