Sıçrama liderleri

Son 10 yılda Enka İnşaat, yaklaşık 206 kat büyüyerek Türkiye’nin en büyük ilk 10 şirketi arasına girdi. Capital500 listesinde 376 basamak yukarı sıçrayan Enka İnşaat’ı, 271 basamakla Tosçelik, 249 basamakla Petlas, 233 basamakla Acıbadem Sağlık Hizmetleri izledi. Keskinoğlu, Asaş, Şölen ve Sofra Yemek de son 10 yılda sıçrayarak büyüyenler arasında... Capital500 listesinde son 10 yılda en büyük sıçramaları gerçekleştiren 20 şirketi ve büyüme stratejilerini araştırdık. İşte onların hikayesi.

Sıçrayarak büyüyen 20 şirketi görmek için görsele tıklayın.
Tosyalı Holding'in Capital500'de yer alan 2 şirketi var. Tosçelik, 2002 cirosuna göre Capital500’de 324’üncü büyük şirketti. 2012’de ise şirketin cirosu 2,3 milyar TL’ye ulaştı. Şirket listede 53’üncü sırada kendisine yer buldu. Böylece son 10 yılda Capital500’de 271 basamak sıçramış oldu. Grubun bir diğer şirketi Tosyalı Demir Çelik de benzer bir başarı elde etti. 2002 cirosuyla Capital500’de 430’uncu sırada yer alan Tosyalı Demir Çelik, 2012’de ulaştığı 503,2 milyon TL’lik cirosuyla listenin 287’nci sırasına yerleşti. Bu hamleyle şirket, 143 basamak sıçradı.

Aynı grubun 2 şirketinin elde ettiği bu büyük başarının temeli, aslında1952 yılında Baba Şerif Tosyalı’nın İskenderun'daki 9 metrekarelik dükkanında el emeği soba-boru imalatına yönelmesiyle atıldı. Aradan geçen zamanda Şerif Usta’nın oğulları Fuat, Ayhan ve Fatih Tosyalı bayrağı babalarından devraldı. Ticarette babalarının izinden giden üç kardeş, İskenderun OSB’de Tosyalı Demir Çelik’i ardından Tosçelik’i hayata geçirdi. Tosyalı Demir Çelik’in 2001 yılında kurulan ikinci haddehanesi tesisin kapasitesini o yıl 2 katına çıkardı. Bu yatırımın ardından gelen yeni yatırımların da ardı arkası kesilmedi. Tosyalı soyadı sektörün en büyük özel sektör yatırımlarını hayata geçirenler arasında anılmaya başlandı. Tosçelik ve Tosyalı Demir Çelik, bugün Türkiye’nin en büyük demir çelik şirketleri arasında yer alıyor. 10 yılda 271 ve 143 basamak atlayan bu iki şirketin sırrı kazandıklarını işlerine yatıran patronlarıydı. Capital500 araştırmasında son 10 yılda sıçrayarak büyüyen 18 şirket daha var. İşte onların öyküleri...

ZARARDAN SONRA 249'LUK SIÇRAMA
Petlas Lastik, son 10 yılda Capital500 listesinde tam 249 basamak atladı. 2012’de 640,6 milyon TL ciroya ulaşan şirket Türkiye’nin en büyük 222’nci şirketi.~
Abdülkadir Özcan Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Özcan, 2005’te satın aldıkları Petlas’ı önce zarardan kurtarmaya çalıştıklarını söylüyor. Özcan, şirketi zarardan kurtardıktan sonra nasıl tırmanışa geçirdiklerini şöyle aktarıyor:

“Fabrikayı satın aldıktan sonra ilk işimiz yenileme ve modernizasyon yatırımları oldu. Fabrikadan yönetim politikasına, AR-GE’den insan kaynaklarına kadar her alanda markayı daha da ilerletecek adımlar attık. Bu yatırımlar üretime geçtiğinde dünya genelindeki ekonomik kriz, bizim kapasite artırmak için yapacağımız yatırımda büyük rol oynadı ve krizi fırsata çevirdik.

Artık son teknoloji makinelerimiz ve yüksek üretim kapasitemiz vardı. Amacımız bu sürecin sonunda Petlas’ın kötü algılanan imajını düzeltmekti. Kullanıcılarımızdan geçmişte yapılan her hatanın özrünü diledik. Zamanla ulusal ve uluslararası görsel ve yazılı medyada markamızı duyurmaya başladık. ‘Yeniledik’ dedik. ‘Yeniyiz’ dedik ve ‘Artıkileri teknoloji lastikleri üretiyoruz’ dedik. Her kriz döneminden büyüyerek çıktık. Kriz döneminde yatırım yapmaya devam ettik. Bu ülkenin şartlarını, esnafın durumunu çok iyi biliyoruz. Dar günde onları hiçbir zaman yalnız bırakmıyor, maddi-manevi yanlarında oluyoruz. Bu da bayi sayımızın artmasına dolayısıyla da satışlarımıza yansıyor. Çalışanlarımız bizim için çok önemli oldu. Her dönem maliyeti düşük verimli yatırımlara yöneldik. Yeni büyük yatırımlara imza attık. Bunlardan Çankırı’da yapımı devam eden Sumitomo ile olan ortaklığımız da ülkemiz için önemli bir gelir ve istihdam sağlayacak.”

FİBERE 1,8 MİLYAR TL YATIRDI
Turkcell Superonline, son 10 yılda Capital500 sıralamasında 208 basamak sıçrayarak Türkiye’nin 214’üncü büyük şirketi oldu. Şirket bu süreçte cirosunu ise 49,6 milyon TL’den 676,8 milyon TL’ye çıkardı. Turkcell Superonline Genel Müdürü Murat Erkan, bu 10 yıllık süreçte sektörde serbestleşmenin rekabeti, rekabetin de doğru zamanda doğru yatırımları ve adımları zorunlu kıldığına dikkat çekiyor. Erkan, şirketi 208 basamak yukarı taşıyan başarılı stratejilerinin detaylarını şöyle paylaşıyor:

“Bu süreci en doğru okuyan, proaktif davranarak orta ve uzun vadede gerekli yatırımları hayata geçiren şirket olduk. Türkiye’ye de internet hızında sınıf atlattık. 2008 yılında geleceğin teknolojisi olan fiber optik altyapının, Türkiye gibi büyüyen ekonomisi ve genç nüfusuyla internet kullanımı açısından potansiyeli yüksek bir pazar için önemini gördük. Bu öngörüyle altyapı yatırımına başladık.~
Fiber yatırımlarımız 5 yıl içerisinde 1,8 milyar TL’ye ulaştı. İlk aşamada kârlılığı ikinci planda tuttuk. Hızlı şekilde şebekenin ana omurgasını kurmaya ve sonrasında fiber şebekeyi şehir içlerine doğru genişletmeye odaklandık. 2009 yılından bu yana her yıl ortalama yüzde 40’ın üzerinde gelir büyümesi sağladık. EBITDA marjımız ise 2009’dan 2012 sonuna 20 kat artarak yüzde 21’e, 2013’ün birinci çeyreğinde yüzde 27’ye ulaştı. 2012 sonu itibarıyla net kâr aşamasına da ulaşmış olduk. Ezberleri bozarak 5 yıl gibi kısa bir sürede kârlılığa geçmeyi başardık. Bu yatırım planı üzerine bireysel, kurumsal ve toptan olmak üzere üç segmentte başarılı bir iş modeli inşa ettik. Bugünkü noktada 75 şehre değen 32 bin kilometrelik kendi fiber optik altyapımıza ulaştık. Bu altyapımızla 12 ilimizde eve kadar fiber internet hizmeti sunduğumuz hane sayımızı 1,4 milyona, aktif abone sayımızı ise 464 bine getirdik.”

SOFRA'NIN MÜTHİŞ BÜYÜMESİ
Sofra Yemek, 2012’de 6 milyar dolarlık endüstriyel yemek sektöründe 708,7 milyon TL ciroya ulaştı ve Capital500 listesinde 206’ncı sıraya yerleşti. Şirket 10 yıl önce Capital500’de 308’inci sırada yer alıyordu. Sofra Yemek’i 10 yılda 102 basamak sıçratan büyüme stratejisini Sofra Group CEO’su Yaşar Büyükçetin şöyle anlatıyor:

“Ülkemizin ve pazarın büyümesine paralel olarak bölgesel bazda yeni iş geliştirme ekipleri kurduk. Potansiyel müşterimiz olan şirketlerin kendi ana iş kollarına odaklanmalarını sağlayıp dışarıda kalan hizmetleri bizden almalarını sağladık.” Büyükçetin’in özetlediği bu hamle, Sofra Yemek’in 10 yıl önce 250 olan müşteri sayısının da bu süreçte 1.000’i geçmesini sağladı. Bu başarının kolay elde edilmediğine dikkat çeken Büyükçetin, şirketleri dış kaynak kullanmaya ikna etmenin hiç de kolay olmadığını söylüyor. Büyükçetin, şöyle devam ediyor:

“Bu gerçek bir kültür değişimi gerektiriyor. Bununla birlikte şirket yönetiminin doğru ve yalın olması gerekiyordu. Bunu da tüm modülleri ile SAP sistemi kurarak hallettik. Bu sektörde bu bir ilk ve hala hiçbir şirkette yok. İnsan kaynaklarına çok önem verdik ve özellikle gelecek vadeden yönetici adaylarımızı hem yurtiçinde hem yurtdışında sürekli eğitime gönderiyoruz. Teknolojiyi ciddi şekilde takip ediyoruz. Eski ortağımız STFA’nın şirkette kalan tüm hisselerini ve sonrasında taşıma yemek sektörünün lideri Obasan Grubu’nu bünyemize kattık. Böylece özellikle sanayi bölgelerindeki küçük ve orta ölçekli müşterilerimize hizmet götürdük. Bütün bunlar mükemmel büyümemizin gerçek nedenleri.”

ODAKLANMAYLA GELEN LİDERLİK
Kastamonu Entegre, son 10 yıldır kesintisiz çift haneli büyüyor. Bu istikrarın sonucunda şirket 2002 cirosuyla yerleştiği 219’uncu sıradaki yerinden 2012’de elde ettiği 1,573 milyon TL’lik ciroyla Capital500’de 79’uncu oldu.~
Kastamonu Entegre’nin 140 basamak sıçramasını sağlayan gelişmeleri şirketin genel müdürü Haluk Yıldız, şu sözlerle özetliyor:

“Müşteri odaklı büyümeye öncelik verdik. Bu süreçte sektörün büyümesi, Türkiye’nin genel büyümesinin üstünde oldu. Biz de doğru strateji ve yatırımlarla büyümeyi sağladık. 10 yıl önce sektörün 4-5 önemli
oyuncusundan biriyken, alanımızda Türkiye’nin en büyük, Avrupa’nın 6’ncı büyük ve dünyanın 12’nci büyük şirketi olduk. 2003 yılında Gebze’de 50 milyon dolarlık MDF yatırımı ve bununla ilgili laminat parke yatırımları 3’üncü bir ürün grubuyla bize güç verdi. 2005 yılında 130 milyon dolarlık Balıkesir yonga levha yatırımı ile dünyanın en modern yonga levha tesislerinden birini kurarak mobilya sektöründe önemli bir konum kazandık. 2008 yılında 150 milyon dolar Kastamonu MDF yatırımı, bilahare 2011 yılında 125 milyon dolarlık Gebze yonga levha yatırımı ve bazı şirket satın alma projeleri ile birlikte sektörün en önemli oyuncusu haline geldik. 2012 yılında yine 140 milyon dolarlık Adana MDF ve 120 milyon dolarlık Romanya yonga levha yatırımıyla büyümeye devam ettik. Üretimde, yatay ve dikey büyümeyi aynı anda gerçekleştirdik. Bir yandan ürün çeşidini ve kapasitesini diğer yandan katma değerli ürünlerimizin sayısını ve miktarını artırdık. Özellikle Romanya kapı paneli yatırımı ile sektörde farklı konuda üretim yaparak, bu konuda Avrupa’da 2’nci, dünyada 4’üncü büyük üretici olduk.”

"İLK"LERİ GETİRDİKÇE SIÇRADI
Keskinoğlu, 2013’te 50’nci kuruluş yılını kutluyor. Son 10 yıldaki başarılı iş sonuçlan sayesinde 10 kat büyüdü ve 2012’de yaklaşık 815 milyon TL ciroya ulaştı. Capital500 sıralamasında ise 10 yılda 115 basamak sıçrayarak en başarılı şirketler arasında yer aldı. Şirketin yönetim kurulu üyesi Keskin Keskinoğlu, “Pazara her zaman ilkleri sunduklarını belirtiyor. Keskinoğlu, kazandıran stratejilerini şu sözlerle ifade ediyor: “Yumurta ve piliç etinde tam izlenebilirlik sistemiyle tesislerimizi tüketicilerimizin denetimine açan ilk şirket olduk, hatta yabancı bazı müşterilerimiz kamera ile üretim süreçlerimizi izliyor. Bunun yanında birçok teknolojiyi de Türkiye’ye ilk getiren şirketiz. Piliç etinde tüm Avrupa’nın kullandığı hava soğutma sistemini ilk biz kullandık ve piliçlerin raf ömrü 11 güne uzadı. Bu sistemle havayla soğutulan piliçlerin içlerindeki su oranı sıfırlanarak, tüketicimize su içermeyen piliçler sunuldu.

Dondurulmuş ürünlerimizin besin değerini korumak ve daha sağlıklı ürünler sunmak adına yine dünyada kullanılan en son teknoloji için 2012 sonunda 20 milyon TL yatırım yaptık ve kontinü şoklama sistemine geçtik. Daha önce 12 saatte şoklanan ürünler şimdi 6 saatte şoklanıyor. Civcivden yeme, damızlıktan dağıtım ağına, yumurta kabından yem üretimine varana kadar tam entegre bir şirket olduk. Yatırımlar art arda geldi. İlkleri hayata geçirirken sektöre de yön verdik. Büyümemiz bu sayede hızlandı.” ~
SAFA BAYAR YAVUZ / ASAS ALÜMİNYUM YÖNETİM KURULU ÜYESİ
“PAZARI GENİŞLETEREK 10 YILDA 10 KAT BÜYÜDÜK"
HER YIL YÜZDE 23
 Asaş Alüminyum'un 2002 sonunda 57,2 milyon TL olan cirosu, 2012 yıl sonu itibarıyla 549,6 milyon TL'ye ulaştı. Yani 10 yılda ciromuzu yaklaşık 10 kat artırmayı başardık. Dolar bazındaysa son 10 yılda her yıl ortalama yüzde 23,54'lük bir büyüme ivmesi yakaladık.

İHRACAT VE PAY ARTIŞI
Yeni pazarlara girerek ihracat potansiyelimizi yükselttik. Kalite-fiyat performansında rakiplerimize üstünlük sağlayarak mevcut pazarlardan daha fazla pay aldık. Mevcut ürünlerimizi daha özellikli ürünler haline getirirken diğer taraftan ürün gamımızı genişletmeyi başarabildik.
MÜŞTERİ TABLOSU GENİŞLEDİ
Ağırlığı inşaat sektöründen oluşan pazarımıza otomotiv, demiryolu, enerji gibi sektörleri de ekledik. Böylece teknolojik yeni ürünlerle katma değeri yüksek yeni pazarlar oluşturduk. Son 10 yılda teknolojik birçok önemli yatırımı devreye aldık. Üretim yeteneğimizi güçlendirdik. Kapasite ve teknolojide liderliği elde ettik.
PRESTİJLİ İŞLER YAPTIK
En iyiyi sunma amacıyla yaptığımız modern yatırımlar ürünlerimizin kalitesini yükseltti. Bu sayede haklı bir ticari itibara ulaştık. Bu itibar sayesinde farklı sektörlerdeki önemli projelerde ciddi iş fırsatları yakalamayı başarabildik. Örneğin, demiryolu sektöründe, metro ve hızlı tren araçlarına ana gövdede kullanılan yapısal profiller, otomotiv sektörüne enerji sönümleme kabiliyeti yüksek tampon profilleri, ABS fren sistemlerinde kullanılan özel alaşımlı kritik parçalar gibi birçok prestijli müşterimizin tercih ettiği tedarikçi olmanın gururunu yaşıyoruz.

YENİ YATIRIMLAR
Yeni pazarlarda yeni ürünlerle büyüme stratejimize katkı sağlayacak 100 bin metrekarelik bir kapalı alanda ve 200 milyon dolarlık yatırım bedeliyle gerçekleştirdiğimiz alüminyum yassı mamuller üretimi konusundaki yeni yatırımlarımız da 2013 sonu itibarıyla üretime başlayacak. Şu ana kadar genelde organik büyüsek de önümüzdeki 5 yıllık stratejimiz dahilinde artık şirket satın alma ve birleşmeleriyle inorganik olarak da büyümeyi hedefliyoruz.~

ELİF ÇOBAN / ŞÖLEN CEO’SU
ŞÖLEN'İ UÇURAN KARARLAR
TURQUALITY’YE KATILDIK
Son 10 yılda Capital500'de 155 basamak yukarı sıçramamızı sağlayan süreç şöyle gelişti: 2005 yılında Gaziantep'te ikinci fabrikamızı 20 bin metrekarelik bir alana kurduk, Kapasitemizi yüzde 30 artırdık. Bizim için önemli dönüm noktalarından biri ise 2007 yılında Turquality Programı'na katılmamız oldu. Bu programa seçildikten sonra 15'ten fazla ülkede marka yatırımları yaptık.
YENİ KATEGORİLER
Hemen ardından Türkiye'nin ilk tasarım çikolatasını dünyaca ünlü tasarımcı Karim Rashid ile hazırladık. 2009 yılında İstanbul Silivri'de kurduğumuz tesisimizde, bizim için yepyeni bir kategori olan kek, bisküvi gibi unlu mamullerin üretimine başladık.
KAZANÇLAR YATIRIMA
Bütün yatırımlarımızdan elde ettiğimiz kazançları her zaman yeniden yatırıma dönüştürdük. 2009 yılında unlu mamuller kategorisine girmemizi sağlayan İstanbul fabrikamız için 100 milyon dolar yatırım yaptık. Silivri'deki üretimimize Biscolata Starz ürünü ile başladık. 2012 yılında hat sayımızı 10'a çıkardık. Bu fabrikadaki en önemli özellik çok gelişmiş bir otomasyon sisteminin olmasıdır.
MODEL DEĞİŞTİ
2010 yılında da yönetim modelimizi değiştirerek yönetim kurulu ve icrayı birbirinden ayırdık. İcraya katılan profesyoneller, eskiden aile üyelerinin üstlendiği görevleri üstlendi. Marka yatırımlarımızla ilgili çalışmalarımıza halen hızla devam ediyoruz. Türkiye'de ve dünyada sektörümüzdeki birçok listede üst sıralarda görünmeye başladık.