Türkiye’nin en büyük şirketleri listesi, ilk kez 1968 yılında İSO
tarafından yayınlandı. 1967 yıl sonu cirosunun kullanıldığı ilk listede,
100 şirket yer aldı. 2013 verilerinin kullanıldığı Capital500 2014
araştırmasında ise o listeden geriye sadece 16 şirket kaldı. Diğerleri
ya iflas etti ya sektörden çekildi ya da özelleştirmeler ve satın
almalar nedeniyle farklı yapılara dönüştü.
Bu süre zarfında
devler liginde kalmayı başaran bu 16 şirket, sadece kalıcılıklarıyla
değil hızlı büyümeleriyle de büyük bir başarıya imza attı. 1967 yılından
bugüne Ülker Bisküvi 306, Arçelik 236, Boyner 196 kat büyüdü. Peki bu
şirketler, bu hızı ve başarıyı nasıl yarattı? İşte formüller...
Türkiye
ekonomisi, son 47 yılda tam 75 kat büyüdü. 1967 yılında 11,2 milyar
dolarlık bir büyüklüğe sahip olan ekonomi, aradan geçen zamanda yaşadığı
atılımlarla 2013 yılında 840 milyar dolarlık bir hacme ulaştı. Bu
performansıyla da dünyada 16’ncı büyük ekonomi unvanını kazandı.
Ancak
Türkiye için bu büyüklüğe ulaşmak hiç de kolay bir yolculuk olmadı.
Sanayileşmede ilk ivmeyi, 1960’lı yılların sonunda yakalayan ülke, ilk
büyük gruplarını da yine aynı dönemde çıkardı. Hatta 1968 yılı
Türkiye’nin en büyük şirketleri listesinin yayınlandığı ilk yıl oldu.
Her
5-10 yılda bir ekonomik ve siyasi krizle boğuşan Türkiye’de, kalıcı
olmak bir yana hızlı ve istikrarlı büyümek adeta imkansızı zorlamaktı.
Korumacı devlet politikalarından serbest piyasa ekonomisine geçiş,
özelleştirmeler, yabancı ortaklıklar, birleşmeler, satın almalar ve
değişen koşullara adapte olma gerekliliği, 1968 yılındaki en büyük 100
şirketi zaman içinde çok farklı etkiledi.
Tam 47 yıl sonra yani
bugüne geldiğimizde o 100 şirketten sadece 16’sı devler ligindeki yerini
koruyabildi. Bu şirketler, sadece kalıcı büyümeyi değil hızlı büyümeyi
de başardı. 47 yıllık zorlu yolculukta, büyüklüklerini 300 ila 17 kat
artırdılar.