- Anasayfa
- İş Dünyası
- Söyleşiler
- 100. YIL HESAPLARI
100. YIL HESAPLARI
Sektörler, lig atlatacak hedeflerin gerçekleştirilmesi için Cumhuriyet'in 100. yılı olan 2023’e kilitlenmiş durumda.
2023 YILININ Türkiye için çok özel bir anlamı
var. 100’üncü kuruluş yılında Türkiye’nin, dünyanın
en büyük 10 ekonomisi arasına girmesi hedefleniyor.
Bunun içinde 2023’te Türkiye’nin 500 milyar dolar ihracat gerçekleştirmesi
planlanıyor. Bu hedef, pek çok sektörü, özellikle de Türkiye
İhracatçılar Meclisi’ni (TİM) harekete geçirmiş durumda.
“2023’te 500 milyar dolar hedefine ulaşmayı planlıyoruz. Bununla
ilgili çalışmalarımızı mart ayında bitireceğiz ve kamuoyu ile
paylaşacağız. Kriz nedeniyle hedefi revize etmedik”
diye konuşan TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, krizin geçici bir durum
olduğunu ve 500 milyar dolarlık ihracat hedefine 2023’te mutlaka
ulaşacaklarına inandıklarını ifade ediyor. Büyükekşi, hedefe giden yolu
şöyle anlatıyor:
“2013 yılında tekrar güçlü bir büyüme dalgası yakalanacak.
Türkiye’nin yakın döneminde hem ihracat hacmindeki genişleme hem
dünya mal ticaretinden aldığı pay, bu hedefin rahatlıkla
yakalanabileceğini gösteriyor. En az bunun kadar önemli bir başka
konu da dünya mal ticaretinde ki payımız. Geliştirdiğimiz referans
senaryoda, 2023 yılında dünya mal ticaretinin
34,3 trilyon dolar olacağını öngördük. Bizim de bu ticaretteki
payımızı yüzde 1,46’ya çıkarmamız gerekiyor ki buda mümkün.”
TİM’in senaryosu gerçekleşirse
Türkiye 2023’te dünyanın en büyük 10 ekonomisi içine girmiş olacak.
İşte pek çok sektör, bu hedef doğrultusunda 2023
yılına kitlenmiş durumda. Bu sektörler belirledikleri
lig atlatacak hedeflere, 2023’te ulaşmanın hesaplarını
yapıyor. Bazı sektörler ise lig atlatacak hedeflere daha kısa vadeda
ulaşmayı planlıyor.
~
MOBİLYACILARIN ÖNCELİĞİ
29 bin 346’sı üretici, 32 bin 382’si perakendeci olmak üzere 60 bini aşkın şirketin faaliyet gösterdiği mobilya, 500 bin kişiye istihdam sağlayan Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden biri. Sektördeki şirketler, 2009’da gösterdikleri üstün performansla 170 ülkeye ihracat gerçekleştirdi. Bu sayede kriz yılında sektörün 8,6 milyar dolarlık büyüklüğü korundu. Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Nazif Türkoğlu, sektörün 2010 yılında dış pazarlarda büyümesini sürdüreceğini ve 2010’da toplam hacmin 9 milyar dolara ulaşacağını öngörüyor. “Türkoğlu, Türk mobilyasının güçlü yanlarını şöyle sıralıyor: “Asya’da üretilen mobilyalara oranla daha kaliteli. Avrupa’da üretilenlere göreyse daha uygun fiyatlı. Bu da bizi ihracatta öne çıkarıyor.” Türkoğlu, sektörün ufuktaki hedefleri için 2023 yılını belirlediklerini söylüyor. “Mobilya sektörünün hacmini 2023’te iç pazarda 15, ihracatta ise 3,5 milyar dolara ulaştırmayı hedefliyoruz” diyerek gelecek planlarını açıklıyor. Bu hedefe ise yeni ihracat pazarları ve markalaşmayla ulaşacaklarını söyleyen Türkoğlu, şöyle devam ediyor: “Son yıllarda mobilya sektöründe tasarım ve Ar-Ge çalışmaları gözardı edilen konular olmaktan çıktı. Gelişim fırsatlarının uluslararası pazarlarda bulunduğunu görüyoruz. Ara eleman sıkıntısını gidermek için meslek liselerinin teşvik edilmesininde bir politika haline getirilmesini ümit ediyoruz” diye konuşuyor.
DERİCİLERİN GELECEĞİ
2009, hazır giyimin deri alt kategorisi için oldukça zorlu ve sert bir yıl olarak tarihe geçti. Sektörün büyüklüğünün 4 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Kayıtlı ihracat ise 2009’da 1,06 milyar dolar olarak gerçekleşti. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMiB) Başkanı Lemi Tolunay, 2010’da ihracatta rekor kırılan 2008 seviyesine, 1,34 milyar dolarla 2010’da ulaşılacağını tahmin ediyor. 2010’da sektörün büyüklüğünün ise 4,6 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Tolunay, sektörün geleceğinin ihracat ve dış pazarlara sıkı sıkıya bağlı olduğunu ifade ediyor. 2005 yılında Dış Ticaret Müsteşarlığı ve İstanbul ile Ege Deri İhracatçıları Birlikleri’nin kurduğu Deri Taınıtım Grubu’nun sektörün bu vizyonunu gerçekleştirmek için önemli bir sorumluluk taşıdığını da ekliyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin “Cumhuriyetin 100’üncü yılında İhracat Hedefimiz 500 milyar dolar” çalışması kapsamında deri sektörünün de stratejik bir çalışma ile dünya genel deri ticaretinden daha fazla pay alabilmesine çalışılıyor. Sektörün 2023 ihracat hedefi 4,5 milyar dolar. Tolunay, bu hedefe ulaşabilmek için yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor: “2008 yılı değerleriyle 152 milyar dolar olan dünya deri ticaretinden Türkiye’nin bu güne göre çok daha fazla pay alabilme şansı mevcut. TİM’in çalışmasının önümüzdeki günlerde sonuçlanmasıyla bu ivmeyi kazanabileceğimize inanıyoruz. 2023 hedefine ‘Türk Derisi’ markasının tüm dünyada tanıtımı ve hükümetçe enerji fiyatları ve sosyal maliyetlerin ciddi şekilde düşürülmesi ile ulaşabiliriz.” ~
ÇIKIŞ YASSI ÇELİKTE
Türkiye, 2009’da dünyanın en büyük 15 çelik üreticisi arasında, Çin ve Hindistan’dan sonra en iyi performansı gösteren ülke oldu. Ancak buna karşın 2008 yılındaki seviyesine kıyasla fiyatların yüzde 70’lere varan oranlarda gerilemesi nedeniyle değer bazında ihracat 19,3 milyar dolardan, 11 milyar dolara geriledi. Demir Çelik Üreticileri Derneği (DÇÜD) uzmanlarından Şahap Ataman, sektörün üretimini sürdürebilmesi için acilen üzerindeki yüklerin kaldırılmasının zorunlu olduğunu söylüyor. Bütün olumsuzluklara rağmen demir çelik sektörü, uzun vadeli hedefini 2023’e fikslemiş durumda. Ataman, sektörün 2023 yılında yıllık 70 milyar dolar ihracat ve 60 milyon ton üretim seviyesi ne ulaşmayı hedeflediğini dile getiriyor. Demir çelik sektörünün bu hedeflere ulaşabilmesi için öncelikle diğer ülkelerdeki rakipleriyle aynı koşullarda rekabet edebilmesi gerektiğini belirtiyor. “Ataman, şöyle devam ediyor: “Öte yandan sektördeki üreticiler, AB ile rekabette yaşanan tüm bu olumsuzluklara karşın 2023 hedeflerine yassı çelik yatırımlarıyla ulaşmaya çalışıyor. 2014 yılından itibaren, iç piyasanın ihtiyacını karşılayabilecek miktarda yassı ürün üretiminin gerçekleşmesiyle yassı ürün ihtiyacının önemli bir bölümünün ithalat yoluyla karşılanması zorunluluğu ortadan kalkacak.”
TEKSTİLE DURAĞAN ÖNGÖRÜSÜ
Türkiye’nin tekstil ihracatı, 2009’da geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 19,1 oranında düşüşle 5,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. İstanbul Tekstil ve Hammadde İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle, 2023 Çalıştayı ile tekstil sektörünün küresel ekonomi içerisinde geleceği noktayı bugünden öngörmeye çalıştıklarını belirtiyor. Tekstil sanayinin büyüklüğüne ilişkin en önemli göstergenin dünya elyaf tüketimi olduğuna dikkat çeken Gülle, kişi başı elyaf tüketiminin 1980’de 6,6 kg, 2007’de ise 10,9 kg olduğunu hatırlatıyor. 2023 yılına kadar bu rakamın 13,2 kg.’a ulaşmasının beklendiğini ifade eden Gülle, “Bu, sektörün net olarak büyüyeceğinin bir göstergesi. Buna karşın tekstil üretiminin düşük maliyetli üretim yapan ülkelere doğru kaymaya devam edeceği de öngörülüyor. Maliyet rekabetine dayalı olarak fiyatların gerileme eğilimide sürecek” diyor. Gülle, ayrıca konvansiyonel ve teknik tekstil ticaretinin üretimden daha hızlı genişleyeceğini, gelişmiş ülkelerin teknik tekstilde yoğunlaşacağını söylüyor. Türk tekstilinin 2023 hedeflerini ise şu şekilde ortaya koyuyor: “17-18 milyar dolar civarında ihracat gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Hammadde sektörünün gelişmesinin ve Afrika gibi büyük potansiyel barındıran ülkelerin henüz sektöre girmemesi gibi etmenlerin gözönünde bulundurarak tekstil sanayicileri gelecekle ilgili öngörülerini durağan olarak verdi.” ~
İKİ SEKTÖRÜN YÖNÜ
Uluslararası lojistik, 25 milyar dolarlık büyüklüğüyle Türkiye’nin en önemli sektörleri arasında yer alıyor. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Kosta Sandalcı, 2010 yılında, sektörün 30 milyar dolar büyüklüğe ulaşacağını düşünüyor. Sektörün ufuktaki hedeflerinin ise Cumhuriyet’in 100’üncü yılı baz alınarak belirlendiğini ifade eden Sandalcı, şöyle devam ediyor: “2023’te lojistik sektörününde 39’ncu sıra dan sıyrılıp ilk 10’un içine girmesini ve sektörün büyüklüğünün ise 150 milyar dolara ulaşmasını hedefliyoruz.” Sandalcı, Ulaştırma Bakanlığı'nın 2023 hedefi doğrultusunda 350 milyar dolar yatırım yapacağı ve bu bütçeden en geniş payı 45 milyar dolar ile demir yollarının alacağı açıklamasını hatırlatıyor. Ayrıca “Hiç kuşkusuz lojistik şirketleri de yatırımlarını genişletecek, bununla birlikte liman alt yapı yatırımlarının hinterlant bağlantısının kara ve demiryolu şeklinde geliştirilmeleri şart. Filyos ve Çandarlı limanlarının devreye girmesi konusunda çalışmalar hızlandırılmalı” diye devam ediyor. Sigorta sektörünün hedefin de ise hayat dışı branşlarda 2016 yılın da 21,2 milyar TL prim üretmek var. Eureko Sigorta Genel Müdürü Okan Utkueri, bu hedefe fiyat yerine müşteri odaklı ve kaliteli hizmet rekabetiyle ulaşabileceğini düşünüyor. Anadolu Sigorta Genel Müdürü Mustafa Su ise görüşlerini şöyle paylaşıyor: “Sigorta şirketlerinin yeni ürünler geliştirmesi sağlanmalı ve desteklenmeli, şirketler özkaynaklarını güçlendirici tedbirler almalı ve aracılık sistemi yeniden gözden geçirilmeli.”
TURGUT GÜR / TURİZM YATIRIMCILARI DER. BŞK.
TURİZMİN “2023” HAZIRLIĞI 2009’DA BAŞARILIYDIK
2009’da yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 3 artarak 27,1 milyona ulaştı. Turizm gelirimiz ise yüzde 3 azalarak 21,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Gelirdeki düşüşün ana nedeni, oda fiyatlarında ve turistlerin kalış sürelerindeki düşüştü. İspanya, İtalya, Yunanistan gibi ana rakiplerimizdeki turist sayısı ve turizm gelirindeki yüzde 10 dolayındaki gerileme göz önüne alındığında, Türk turizminin 2009 performansını başarılı olarak değerlendirebiliriz. 2010 yılında Türk turizmi için yüzde 10’luk bir büyüme bekliyoruz. Buna göre 2010 hedefimiz, turist sayısında 30 milyon, turizm gelirinde ise 23 milyar dolar.
GELECEĞE BAKIŞ TYD 2023’te Türk turizminin önceliklerini ve beklentilerini belirledi. Buna göre bugün dünya turizminde yüzde 2,5-3 olan Türk turizminin payı, 2023 yılında yüzde 4’e çıkacak. 2023’te ülkemize 71 milyon yabancı turist gelecek, 85 milyar dolar döviz girdisi elde edilecek. Artan turist sayısıyla birlikte yatak sayısı 1,5 milyona yükselecek. Bunun dışında golf, marina, kongre turizminde yeni yatırımlar gerçekleştirilecek. Havayolu taşımacılığında uçak ve koltuk sayıları ikiye katlanacak. TYD olarak, bu üstyapı yatırımlarını gerçekleştirmek için özel sektörün 2023 yılına kadar toplam 24 milyar dolarlık yatırım yapmasını öngörüyoruz. ~
TURGUT GÜRSOY / TÜBİSAD BAŞKANI
BİLİŞİMİN YOL HARİTASI BÜYÜME TELEKOMDAN
Türkiye bilişim pazarı, 2005 yılından bu yana her yıl yüzde 10’un üzerinde bir büyüme gösteriyor. 2009 yılında da krize rağmen yüzde 10’luk bir büyümeyle 33 milyar dolar ciroya ulaştığını öngörüyoruz. 2010 yılında krizin etkilerinin azalmasını bekliyoruz. E-devlet projelerinde, ihale kanununda ve dolayısıyla kamu alımlarında yapılacak düzenlemelerle iyileşmeler yaşanacak. 2010 yılında, Türkiye bilişim pazarı yüzde 20’lik büyümeye ulaşacak potansiyelde. 2010 hedef cirosu 40 milyar dolar. Bu oranın yaklaşık yüzde 12-14’ü telekomdan, yüzde 6-8’lik bölümü ise diğer alanlardan gelecek.
BAKANLIĞIN PLANI Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamaları çok önemli buluyoruz. Bakan, bilişim sektöründeki 2023 yılı ciro hedefinin 160 milyar dolar olduğunu açıkladı ve değerlendirmelerinde şöyle dedi: “Bilişimin milli gelir içindeki payını yüzde 8’e çıkarmayı amaçlıyoruz. Ar-Ge harcamalarına ayrılan payın, milli gelirin en az yüzde 2’sine çıkarılması gerekiyor. Bilgiyi kullanmak yetmiyor. Bilgiyi üretmek ve bilgiye sahip olmamız gerekiyor. Bu nedenle bilişim sektörü Türkiye’nin geleceği.”
LİBERALLEŞME ŞART Bakanın koyduğu hedeflerin gerçekleşmesi, ancak sektörün önünün açılmasıyla mümkün olacak. Biz bu hedefe ulaşmak için yol haritasını belirledik. Bize göre yapılması gerekenlerin bir kısmı şöyle: Yeni ticaret kanunu acilen yasalaşmalı. Bilişimde liberalleşme sağlanmalı. Sektördeki vergi yükü azaltılmalı. E-dönüşüm farkındalığı yeniden sağlanmalı. Türkiye’nin bilişimde en büyük 20 ülke arasına girmesi hedefi konulmalı. Eğitimde bilişimin ağırlığı artırılmalı. Devlet alımları sektöre özel yöntemlerle yapılmalı.
TİMUR ERK / KİMYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ BAŞKANI
“İLK 10 ÜLKEDEN BİRİ OLACAĞIZ”
KRİTİK TARİH Kimya sektörü, 2009 yılında mevcudu korudu. 2009 yılı cirosu mineral yağlar ve akaryakıt hariç 20 milyar dolar civarında gerçekleşti. 2010 yılında bu ciro, yüzde 3-4 oranında artabilir. 2009 yılında sektörün ihracatı 9,65 milyar dolar oldu. 2010’da ihracatın yüzde 10 artacağını tahmin ediyoruz. 2025 yılında Türkiye’nin dünyada kimya sektöründe ilk 10 ülke arasında olması hedefleniyor. Sektörün 2025 cirosu, 180 milyar Euro olarak öngörülüyor. İhracatın ise DTM’nin planlarında olduğu gibi 150 milyar Euro’ya ulaşacağı tahmin ediliyor.
YATIRIM ÜSSÜ OLACAK Türkiye’nin stratejik olarak güçlü olduğu alanlarda, yerli hammadde kaynaklarına dayalı ürün yelpazesini geliştirerek 2015 yılında mevcut katma değeri 4 katına çıkarılacak. Doğrudan yabancı sermaye yatırımı desteklenecek ve kimyada Türkiye yatırım üssü haline getirilecek. Bugün 150 milyon TL olarak tahmin edilen yatırımın 2025’te 10 kat artarak 1,5 milyar TL’ye çıkması hedefleniyor.
AR-GE’NİN ÇIKIĞI Bu hedeflere ulaşmak için öncelikle ülkemizde halen GSMH’ye göre yüzde 0,7 civarında olan Ar-Ge harcamalarının, kısa sürede yüzde 1,5’lara ulaştırılmasına ağırlık verilecek. Mevcut araştırmacı sayısının önümüzdeki 5 yıllık sürede yüzde 25 artırılması yine ele alınan hedeflerden biri. Oluşturulacak Ar-Ge potansiyeli sayesinde özellikle nanoteknoloji, biyoteknoloji ve yeşil kimyasallara ağırlık verilmesi bu gelişmeyi sağlayacak.
GİRDİ İTHALATI Türkiye’nin Ar-Ge’ye önem veren, gerekli alt yapı entegrasyonunu sağlamış özel üretim alanları bulunan, bölgesinde ihracat ve lojistik merkezi olan bir kimya sanayisi oluşturulacak. Ayrıca yüksek katma değerli üretim yapısına geçerek ara girdi ithalatını azaltacağız. 2008 yılında yüzde 32 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2014 yılında yüzde 54’e, 2018’de yüzde 62’ye ve 2023’te yüzde 71’e çıkacak. ~
DÖRT SEKTÖRÜN PLANLARI
OTOMOTİVİN HEDEFLERİ
Otomotiv, daha önce pek çok sektör temsilcisinin dile getirdişi, “2023’te 5 milyon adet üretim, 125 milyar dolar ihracata ulaıılacak” hedefini kriz nedeniyle artık telaffuz etmiyor. Otomotiv Sanayi Derneşi (OSD) Genel Sekreteri Prof. Dr. Ercan Tezer, “Bu zor koıullar altında, mevcut hedeflerimizde bir deşiıiklik yapmadık. Kısa vadede 2 milyon adet üretim, 1,5 milyon adet ihracat, 50 milyar dolar ihracat geliri ve 600 bin istihdam hedefine ulaımayı planlıyoruz.” Tezer, bu hedeflere ulaımada ıirket ortaklıklarıyla birlikte küresel sanayide yeniden yapılanma süreci yaıanmasının Türk otomotiv sektörü için fırsat anlamına geldişini de belirtiyor.
PLASTİKTE BELİRSİZLİK
Plastik sektörü de ufku göremeyen bir diğer sektör. Türk Plastik Sanayicileri Araıtırma Geliıtirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Baıkanı Selçuk Aksoy, sektörün orta vadeli hedeflerinin 2012 yılında, 6,2 milyon ton üretim ve 13,3 milyar dolar ihracat gerçekleıtirmek olduğunu söylüyor. “Krizin etkisi dağılmadan uzun vadeli planlar yapmak gerçekçi olmayacak. Bu puslu ortamda, orta vadeli hedefler koymanın daha gerçekçi olduğuna inanıyorum” diye konuıan Aksoy, 2014 yılında Avrupa’nın en büyük plastik iıleme kapasitesine sahip ülkesinin Türkiye olacağını ifade ediyor.
AVM’LERİN PAYI ARTACAK
2009, geçtiğimiz yıllara göre AVM yatırımcılarının daha temkinli hareket ettiği bir yıl oldu. 2009’da açılan 24 yeni AVM ile sayısı 238’e ve sektör büyüklüğü ise 5,7 milyon metrekareye ulaıtı. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hakan Kodal, 2009’da AVM cirolarının yüzde 5 büyümeyle 21 milyar TL’ye ulaıtığını ifade ediyor. Sektörün 2010’da ulaıacağı büyüklük 25 milyar TL olarak telaffuz edilirken Kodal, 2015 hedeflerini ıöyle dile getiriyor: “Mağaza ve marka çeşitliliğinin giderek artması ve tüketici tercihlerinin giderek değişmesiyle AVM’lere olan ilgi artacak. AVM ciroları önümüzdeki 5 yılda 70 milyar TL’ye yaklaıacak ve organize perakende sektörü içerisinde AVM’ler, payını önemli ölçüde artıracak.
MAKİNENİN FİNANSMAN FORMÜLÜ
Sanayinin temeli konumundaki makine sektörü, Makine Tanıtım Grubu’yla ithalatı azaltmayı ve iç tüketimi artırmayı hedefleyen bir kampanya baılattı. Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği Baıkanı Adnan Dalgakıran, ihracatlarını 2010’da 10 milyar dolara, 2023’te ise 100 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini söylüyor. Dalgakıran “Bunun için hedef pazarlarımız olan Ortadoğu, Rusya, Afrika ve Türk Cumhuriyetleri’ne ihracat için özel finansman modelleri geliıtireceğiz. Ar- Ge yatırımlarına daha fazla kaynak aktaracağız” diyor.
MOBİLYACILARIN ÖNCELİĞİ
29 bin 346’sı üretici, 32 bin 382’si perakendeci olmak üzere 60 bini aşkın şirketin faaliyet gösterdiği mobilya, 500 bin kişiye istihdam sağlayan Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden biri. Sektördeki şirketler, 2009’da gösterdikleri üstün performansla 170 ülkeye ihracat gerçekleştirdi. Bu sayede kriz yılında sektörün 8,6 milyar dolarlık büyüklüğü korundu. Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Nazif Türkoğlu, sektörün 2010 yılında dış pazarlarda büyümesini sürdüreceğini ve 2010’da toplam hacmin 9 milyar dolara ulaşacağını öngörüyor. “Türkoğlu, Türk mobilyasının güçlü yanlarını şöyle sıralıyor: “Asya’da üretilen mobilyalara oranla daha kaliteli. Avrupa’da üretilenlere göreyse daha uygun fiyatlı. Bu da bizi ihracatta öne çıkarıyor.” Türkoğlu, sektörün ufuktaki hedefleri için 2023 yılını belirlediklerini söylüyor. “Mobilya sektörünün hacmini 2023’te iç pazarda 15, ihracatta ise 3,5 milyar dolara ulaştırmayı hedefliyoruz” diyerek gelecek planlarını açıklıyor. Bu hedefe ise yeni ihracat pazarları ve markalaşmayla ulaşacaklarını söyleyen Türkoğlu, şöyle devam ediyor: “Son yıllarda mobilya sektöründe tasarım ve Ar-Ge çalışmaları gözardı edilen konular olmaktan çıktı. Gelişim fırsatlarının uluslararası pazarlarda bulunduğunu görüyoruz. Ara eleman sıkıntısını gidermek için meslek liselerinin teşvik edilmesininde bir politika haline getirilmesini ümit ediyoruz” diye konuşuyor.
DERİCİLERİN GELECEĞİ
2009, hazır giyimin deri alt kategorisi için oldukça zorlu ve sert bir yıl olarak tarihe geçti. Sektörün büyüklüğünün 4 milyar dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Kayıtlı ihracat ise 2009’da 1,06 milyar dolar olarak gerçekleşti. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMiB) Başkanı Lemi Tolunay, 2010’da ihracatta rekor kırılan 2008 seviyesine, 1,34 milyar dolarla 2010’da ulaşılacağını tahmin ediyor. 2010’da sektörün büyüklüğünün ise 4,6 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Tolunay, sektörün geleceğinin ihracat ve dış pazarlara sıkı sıkıya bağlı olduğunu ifade ediyor. 2005 yılında Dış Ticaret Müsteşarlığı ve İstanbul ile Ege Deri İhracatçıları Birlikleri’nin kurduğu Deri Taınıtım Grubu’nun sektörün bu vizyonunu gerçekleştirmek için önemli bir sorumluluk taşıdığını da ekliyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin “Cumhuriyetin 100’üncü yılında İhracat Hedefimiz 500 milyar dolar” çalışması kapsamında deri sektörünün de stratejik bir çalışma ile dünya genel deri ticaretinden daha fazla pay alabilmesine çalışılıyor. Sektörün 2023 ihracat hedefi 4,5 milyar dolar. Tolunay, bu hedefe ulaşabilmek için yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor: “2008 yılı değerleriyle 152 milyar dolar olan dünya deri ticaretinden Türkiye’nin bu güne göre çok daha fazla pay alabilme şansı mevcut. TİM’in çalışmasının önümüzdeki günlerde sonuçlanmasıyla bu ivmeyi kazanabileceğimize inanıyoruz. 2023 hedefine ‘Türk Derisi’ markasının tüm dünyada tanıtımı ve hükümetçe enerji fiyatları ve sosyal maliyetlerin ciddi şekilde düşürülmesi ile ulaşabiliriz.” ~
ÇIKIŞ YASSI ÇELİKTE
Türkiye, 2009’da dünyanın en büyük 15 çelik üreticisi arasında, Çin ve Hindistan’dan sonra en iyi performansı gösteren ülke oldu. Ancak buna karşın 2008 yılındaki seviyesine kıyasla fiyatların yüzde 70’lere varan oranlarda gerilemesi nedeniyle değer bazında ihracat 19,3 milyar dolardan, 11 milyar dolara geriledi. Demir Çelik Üreticileri Derneği (DÇÜD) uzmanlarından Şahap Ataman, sektörün üretimini sürdürebilmesi için acilen üzerindeki yüklerin kaldırılmasının zorunlu olduğunu söylüyor. Bütün olumsuzluklara rağmen demir çelik sektörü, uzun vadeli hedefini 2023’e fikslemiş durumda. Ataman, sektörün 2023 yılında yıllık 70 milyar dolar ihracat ve 60 milyon ton üretim seviyesi ne ulaşmayı hedeflediğini dile getiriyor. Demir çelik sektörünün bu hedeflere ulaşabilmesi için öncelikle diğer ülkelerdeki rakipleriyle aynı koşullarda rekabet edebilmesi gerektiğini belirtiyor. “Ataman, şöyle devam ediyor: “Öte yandan sektördeki üreticiler, AB ile rekabette yaşanan tüm bu olumsuzluklara karşın 2023 hedeflerine yassı çelik yatırımlarıyla ulaşmaya çalışıyor. 2014 yılından itibaren, iç piyasanın ihtiyacını karşılayabilecek miktarda yassı ürün üretiminin gerçekleşmesiyle yassı ürün ihtiyacının önemli bir bölümünün ithalat yoluyla karşılanması zorunluluğu ortadan kalkacak.”
TEKSTİLE DURAĞAN ÖNGÖRÜSÜ
Türkiye’nin tekstil ihracatı, 2009’da geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 19,1 oranında düşüşle 5,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. İstanbul Tekstil ve Hammadde İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle, 2023 Çalıştayı ile tekstil sektörünün küresel ekonomi içerisinde geleceği noktayı bugünden öngörmeye çalıştıklarını belirtiyor. Tekstil sanayinin büyüklüğüne ilişkin en önemli göstergenin dünya elyaf tüketimi olduğuna dikkat çeken Gülle, kişi başı elyaf tüketiminin 1980’de 6,6 kg, 2007’de ise 10,9 kg olduğunu hatırlatıyor. 2023 yılına kadar bu rakamın 13,2 kg.’a ulaşmasının beklendiğini ifade eden Gülle, “Bu, sektörün net olarak büyüyeceğinin bir göstergesi. Buna karşın tekstil üretiminin düşük maliyetli üretim yapan ülkelere doğru kaymaya devam edeceği de öngörülüyor. Maliyet rekabetine dayalı olarak fiyatların gerileme eğilimide sürecek” diyor. Gülle, ayrıca konvansiyonel ve teknik tekstil ticaretinin üretimden daha hızlı genişleyeceğini, gelişmiş ülkelerin teknik tekstilde yoğunlaşacağını söylüyor. Türk tekstilinin 2023 hedeflerini ise şu şekilde ortaya koyuyor: “17-18 milyar dolar civarında ihracat gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Hammadde sektörünün gelişmesinin ve Afrika gibi büyük potansiyel barındıran ülkelerin henüz sektöre girmemesi gibi etmenlerin gözönünde bulundurarak tekstil sanayicileri gelecekle ilgili öngörülerini durağan olarak verdi.” ~
İKİ SEKTÖRÜN YÖNÜ
Uluslararası lojistik, 25 milyar dolarlık büyüklüğüyle Türkiye’nin en önemli sektörleri arasında yer alıyor. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Kosta Sandalcı, 2010 yılında, sektörün 30 milyar dolar büyüklüğe ulaşacağını düşünüyor. Sektörün ufuktaki hedeflerinin ise Cumhuriyet’in 100’üncü yılı baz alınarak belirlendiğini ifade eden Sandalcı, şöyle devam ediyor: “2023’te lojistik sektörününde 39’ncu sıra dan sıyrılıp ilk 10’un içine girmesini ve sektörün büyüklüğünün ise 150 milyar dolara ulaşmasını hedefliyoruz.” Sandalcı, Ulaştırma Bakanlığı'nın 2023 hedefi doğrultusunda 350 milyar dolar yatırım yapacağı ve bu bütçeden en geniş payı 45 milyar dolar ile demir yollarının alacağı açıklamasını hatırlatıyor. Ayrıca “Hiç kuşkusuz lojistik şirketleri de yatırımlarını genişletecek, bununla birlikte liman alt yapı yatırımlarının hinterlant bağlantısının kara ve demiryolu şeklinde geliştirilmeleri şart. Filyos ve Çandarlı limanlarının devreye girmesi konusunda çalışmalar hızlandırılmalı” diye devam ediyor. Sigorta sektörünün hedefin de ise hayat dışı branşlarda 2016 yılın da 21,2 milyar TL prim üretmek var. Eureko Sigorta Genel Müdürü Okan Utkueri, bu hedefe fiyat yerine müşteri odaklı ve kaliteli hizmet rekabetiyle ulaşabileceğini düşünüyor. Anadolu Sigorta Genel Müdürü Mustafa Su ise görüşlerini şöyle paylaşıyor: “Sigorta şirketlerinin yeni ürünler geliştirmesi sağlanmalı ve desteklenmeli, şirketler özkaynaklarını güçlendirici tedbirler almalı ve aracılık sistemi yeniden gözden geçirilmeli.”
TURGUT GÜR / TURİZM YATIRIMCILARI DER. BŞK.
TURİZMİN “2023” HAZIRLIĞI 2009’DA BAŞARILIYDIK
2009’da yabancı ziyaretçi sayısı yüzde 3 artarak 27,1 milyona ulaştı. Turizm gelirimiz ise yüzde 3 azalarak 21,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Gelirdeki düşüşün ana nedeni, oda fiyatlarında ve turistlerin kalış sürelerindeki düşüştü. İspanya, İtalya, Yunanistan gibi ana rakiplerimizdeki turist sayısı ve turizm gelirindeki yüzde 10 dolayındaki gerileme göz önüne alındığında, Türk turizminin 2009 performansını başarılı olarak değerlendirebiliriz. 2010 yılında Türk turizmi için yüzde 10’luk bir büyüme bekliyoruz. Buna göre 2010 hedefimiz, turist sayısında 30 milyon, turizm gelirinde ise 23 milyar dolar.
GELECEĞE BAKIŞ TYD 2023’te Türk turizminin önceliklerini ve beklentilerini belirledi. Buna göre bugün dünya turizminde yüzde 2,5-3 olan Türk turizminin payı, 2023 yılında yüzde 4’e çıkacak. 2023’te ülkemize 71 milyon yabancı turist gelecek, 85 milyar dolar döviz girdisi elde edilecek. Artan turist sayısıyla birlikte yatak sayısı 1,5 milyona yükselecek. Bunun dışında golf, marina, kongre turizminde yeni yatırımlar gerçekleştirilecek. Havayolu taşımacılığında uçak ve koltuk sayıları ikiye katlanacak. TYD olarak, bu üstyapı yatırımlarını gerçekleştirmek için özel sektörün 2023 yılına kadar toplam 24 milyar dolarlık yatırım yapmasını öngörüyoruz. ~
TURGUT GÜRSOY / TÜBİSAD BAŞKANI
BİLİŞİMİN YOL HARİTASI BÜYÜME TELEKOMDAN
Türkiye bilişim pazarı, 2005 yılından bu yana her yıl yüzde 10’un üzerinde bir büyüme gösteriyor. 2009 yılında da krize rağmen yüzde 10’luk bir büyümeyle 33 milyar dolar ciroya ulaştığını öngörüyoruz. 2010 yılında krizin etkilerinin azalmasını bekliyoruz. E-devlet projelerinde, ihale kanununda ve dolayısıyla kamu alımlarında yapılacak düzenlemelerle iyileşmeler yaşanacak. 2010 yılında, Türkiye bilişim pazarı yüzde 20’lik büyümeye ulaşacak potansiyelde. 2010 hedef cirosu 40 milyar dolar. Bu oranın yaklaşık yüzde 12-14’ü telekomdan, yüzde 6-8’lik bölümü ise diğer alanlardan gelecek.
BAKANLIĞIN PLANI Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamaları çok önemli buluyoruz. Bakan, bilişim sektöründeki 2023 yılı ciro hedefinin 160 milyar dolar olduğunu açıkladı ve değerlendirmelerinde şöyle dedi: “Bilişimin milli gelir içindeki payını yüzde 8’e çıkarmayı amaçlıyoruz. Ar-Ge harcamalarına ayrılan payın, milli gelirin en az yüzde 2’sine çıkarılması gerekiyor. Bilgiyi kullanmak yetmiyor. Bilgiyi üretmek ve bilgiye sahip olmamız gerekiyor. Bu nedenle bilişim sektörü Türkiye’nin geleceği.”
LİBERALLEŞME ŞART Bakanın koyduğu hedeflerin gerçekleşmesi, ancak sektörün önünün açılmasıyla mümkün olacak. Biz bu hedefe ulaşmak için yol haritasını belirledik. Bize göre yapılması gerekenlerin bir kısmı şöyle: Yeni ticaret kanunu acilen yasalaşmalı. Bilişimde liberalleşme sağlanmalı. Sektördeki vergi yükü azaltılmalı. E-dönüşüm farkındalığı yeniden sağlanmalı. Türkiye’nin bilişimde en büyük 20 ülke arasına girmesi hedefi konulmalı. Eğitimde bilişimin ağırlığı artırılmalı. Devlet alımları sektöre özel yöntemlerle yapılmalı.
TİMUR ERK / KİMYA SANAYİCİLERİ DERNEĞİ BAŞKANI
“İLK 10 ÜLKEDEN BİRİ OLACAĞIZ”
KRİTİK TARİH Kimya sektörü, 2009 yılında mevcudu korudu. 2009 yılı cirosu mineral yağlar ve akaryakıt hariç 20 milyar dolar civarında gerçekleşti. 2010 yılında bu ciro, yüzde 3-4 oranında artabilir. 2009 yılında sektörün ihracatı 9,65 milyar dolar oldu. 2010’da ihracatın yüzde 10 artacağını tahmin ediyoruz. 2025 yılında Türkiye’nin dünyada kimya sektöründe ilk 10 ülke arasında olması hedefleniyor. Sektörün 2025 cirosu, 180 milyar Euro olarak öngörülüyor. İhracatın ise DTM’nin planlarında olduğu gibi 150 milyar Euro’ya ulaşacağı tahmin ediliyor.
YATIRIM ÜSSÜ OLACAK Türkiye’nin stratejik olarak güçlü olduğu alanlarda, yerli hammadde kaynaklarına dayalı ürün yelpazesini geliştirerek 2015 yılında mevcut katma değeri 4 katına çıkarılacak. Doğrudan yabancı sermaye yatırımı desteklenecek ve kimyada Türkiye yatırım üssü haline getirilecek. Bugün 150 milyon TL olarak tahmin edilen yatırımın 2025’te 10 kat artarak 1,5 milyar TL’ye çıkması hedefleniyor.
AR-GE’NİN ÇIKIĞI Bu hedeflere ulaşmak için öncelikle ülkemizde halen GSMH’ye göre yüzde 0,7 civarında olan Ar-Ge harcamalarının, kısa sürede yüzde 1,5’lara ulaştırılmasına ağırlık verilecek. Mevcut araştırmacı sayısının önümüzdeki 5 yıllık sürede yüzde 25 artırılması yine ele alınan hedeflerden biri. Oluşturulacak Ar-Ge potansiyeli sayesinde özellikle nanoteknoloji, biyoteknoloji ve yeşil kimyasallara ağırlık verilmesi bu gelişmeyi sağlayacak.
GİRDİ İTHALATI Türkiye’nin Ar-Ge’ye önem veren, gerekli alt yapı entegrasyonunu sağlamış özel üretim alanları bulunan, bölgesinde ihracat ve lojistik merkezi olan bir kimya sanayisi oluşturulacak. Ayrıca yüksek katma değerli üretim yapısına geçerek ara girdi ithalatını azaltacağız. 2008 yılında yüzde 32 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2014 yılında yüzde 54’e, 2018’de yüzde 62’ye ve 2023’te yüzde 71’e çıkacak. ~
DÖRT SEKTÖRÜN PLANLARI
OTOMOTİVİN HEDEFLERİ
Otomotiv, daha önce pek çok sektör temsilcisinin dile getirdişi, “2023’te 5 milyon adet üretim, 125 milyar dolar ihracata ulaıılacak” hedefini kriz nedeniyle artık telaffuz etmiyor. Otomotiv Sanayi Derneşi (OSD) Genel Sekreteri Prof. Dr. Ercan Tezer, “Bu zor koıullar altında, mevcut hedeflerimizde bir deşiıiklik yapmadık. Kısa vadede 2 milyon adet üretim, 1,5 milyon adet ihracat, 50 milyar dolar ihracat geliri ve 600 bin istihdam hedefine ulaımayı planlıyoruz.” Tezer, bu hedeflere ulaımada ıirket ortaklıklarıyla birlikte küresel sanayide yeniden yapılanma süreci yaıanmasının Türk otomotiv sektörü için fırsat anlamına geldişini de belirtiyor.
PLASTİKTE BELİRSİZLİK
Plastik sektörü de ufku göremeyen bir diğer sektör. Türk Plastik Sanayicileri Araıtırma Geliıtirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Baıkanı Selçuk Aksoy, sektörün orta vadeli hedeflerinin 2012 yılında, 6,2 milyon ton üretim ve 13,3 milyar dolar ihracat gerçekleıtirmek olduğunu söylüyor. “Krizin etkisi dağılmadan uzun vadeli planlar yapmak gerçekçi olmayacak. Bu puslu ortamda, orta vadeli hedefler koymanın daha gerçekçi olduğuna inanıyorum” diye konuıan Aksoy, 2014 yılında Avrupa’nın en büyük plastik iıleme kapasitesine sahip ülkesinin Türkiye olacağını ifade ediyor.
AVM’LERİN PAYI ARTACAK
2009, geçtiğimiz yıllara göre AVM yatırımcılarının daha temkinli hareket ettiği bir yıl oldu. 2009’da açılan 24 yeni AVM ile sayısı 238’e ve sektör büyüklüğü ise 5,7 milyon metrekareye ulaıtı. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hakan Kodal, 2009’da AVM cirolarının yüzde 5 büyümeyle 21 milyar TL’ye ulaıtığını ifade ediyor. Sektörün 2010’da ulaıacağı büyüklük 25 milyar TL olarak telaffuz edilirken Kodal, 2015 hedeflerini ıöyle dile getiriyor: “Mağaza ve marka çeşitliliğinin giderek artması ve tüketici tercihlerinin giderek değişmesiyle AVM’lere olan ilgi artacak. AVM ciroları önümüzdeki 5 yılda 70 milyar TL’ye yaklaıacak ve organize perakende sektörü içerisinde AVM’ler, payını önemli ölçüde artıracak.
MAKİNENİN FİNANSMAN FORMÜLÜ
Sanayinin temeli konumundaki makine sektörü, Makine Tanıtım Grubu’yla ithalatı azaltmayı ve iç tüketimi artırmayı hedefleyen bir kampanya baılattı. Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği Baıkanı Adnan Dalgakıran, ihracatlarını 2010’da 10 milyar dolara, 2023’te ise 100 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini söylüyor. Dalgakıran “Bunun için hedef pazarlarımız olan Ortadoğu, Rusya, Afrika ve Türk Cumhuriyetleri’ne ihracat için özel finansman modelleri geliıtireceğiz. Ar- Ge yatırımlarına daha fazla kaynak aktaracağız” diyor.
