Büyük fırsat avı

“Global 50 Türk Şirketi”, son dönemde büyümek için yeni rota arayışında... Radarlarına farklı pazarları da alarak yurtdışındaki güçlerini artırma peşinde koşuyorlar. Yeni yatırımlarla ölçeklerini büyütüyor, sınır ötesinde her türlü fırsatla yakından ilgileniyorlar. Bu şirketler arasında Şişecam, Eczacıbaşı, Rönesans, Borusan, Arçelik, Efes gibi yurtdışında halihazırda başarılı ve Capital’in “Global 50 Türk Şirketi” listesinde uzun yıllardır yer alan devler başı çekiyor. Bu şirketlerin çoğunun gelişmekte olanların yanı sıra küresel krizden daha fazla etkilenen Batı Avrupa’daki ülkelerle ilgilenmeleri ise dikkat çekici...

Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
"Suriye'de 28 milyon nüfus var. Burada halkın yıllardan beri karşılanmayan bazı istekleri mevcut. Suriye krizinin bitmesiyle çok büyük bir pazar oluşacak. Orada yüzde 25 büyüyeceğiz. Yakın coğrafyada müteahhitlik, perakende ve bankacılık gibi sektörlerde çok hızlı büyüyebileceğimiz 5-6 tane daha pazarımız olduğunu düşünüyoruz.” Bu sözler, Rönesans Holding’in patronu Erman Ilıcak’a ait. Sadece Ilıcak değil, bugün artık belli bir ölçeği yakalamış her Türk girişimcisi global arenada fırsat avında...

Türk yatırımcılarının dünya genelinde zaten 100’ü aşkın ülkede yatırımları mevcut. Balkanlar, Orta Asya, Ortadoğu ve Rusya, Türk şirketlerinin yatırımlarından aslan payını alan bölgeler. Bununla birlikte Mısır, Cezayir, Libya gibi Kuzey Afrika ülkelerine ve Uzakdoğu’da özellikle Çin’e yapılan yatırımlarda da büyük artış var. Ancak en önemli gelişme son 2-3 yıldır yaşanıyor. Türk şirketleri, gelişmekte olan ülkelerin yanı sıra küresel krizden daha fazla etkilenen Batı Avrupa’daki ülkelerde organik ve inorganik fırsatlara bakıyor ve bu bölgelerdeki potansiyeli araştırıyorlar.

DEVLER BÜYÜK OYNUYOR
Türk şirketleri Rusya, Ukrayna, Balkanlar ve Ortadoğu’da elde ettikleri başarıların ardından artık çok daha cesur. EY Türkiye Kurumsal Finansman Bölüm Başkanı Müşfik Cantekinler, önemli Avrupalı şirketlerin ve markaların, Türk şirketleri tarafından satın alındığını söylüyor. Türklerin Avrupa’da satın almaya ilgilerinin sürdüğünü söyleyen Cantekinler, şöyle devam ediyor: “İnorganik büyümeyle birlikte önemli bir sinerji yakalayan Türk şirketleri, şimdi daha cesur. Önümüzdeki dönemde büyüme stratejilerinde hem organik hem inorganik büyüme fırsatlarını değerlendirecekler.”~
Yurtdışında fırsat arayışında olan şirketlerden biri de Şişecam. Şişecam Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve Genel Müdürü Prof. Dr. Ahmet Kirman, yurtdışında 24’ü üretim tesisi olmak üzere 40 şirketle faaliyet gösteren topluluğun, tüm dünyada satın alma peşinde olduğunu açıklıyor.

Bu zamana kadar Avrupa’nın devlerini satın alarak büyüyen Eczacıbaşı Holding’in CEO’su Erdal Karamercan da global şirket olma hedeflerini, dünyanın başlıca yükselen pazarlarında lider olarak gerçekleştireceklerini söylüyor. Bu yolda önce Rusya’da karo ve seramik sağlık gereci üretimine başlayacaklarını, yurtdışında pek çok ülkede ise maden sahası ve ruhsat alım fırsatlarını araştırdıklarını belirtiyor.

Sadece bu kadar değil. Anadolu Grubu’ndan Fiba Holding’e Koç Holding’den Hayat Holding’e kadar pek çok dev grup, 2013 ve sonrası için çok iddialı. Global şirket olma hayallerini daha fazla coğrafyada, daha fazla üreterek gerçeğe dönüştürmenin hesabını yapıyorlar. Bu durum Capital’in gelenekselleşen Global 50 Türk Şirketi araştırmasında da görülüyor. Listemizde yer alan 50 Türk şirketinin hedefleri oldukça iddialı, Faaliyette oldukları pazarlarda önemli büyümelere imza atmak isteyenlerin yanı sıra yeni pazarlarda şansını denemek isteyenler de var. İşte Global 50 Türk listesinin 2013 tablosu ve global devler liginde yer alan şirketlerin yeni dönem iddialı hedefleri...

HER AN YATIRIMA HAZIR
2012 yılında da “Yurtdışındaki En Büyük 50 Türk Şirketi” listesinin zirvesi değişmedi. Anadolu Grubu’nun Hollanda merkezli Efes Breweries International (EBI) adlı şirketi, 2012 sonunda yüzde 47 oranında küçülmesine rağmen 1,5 milyar dolarlık cirosuyla ilk sıradaki yerini korudu. Yurtdışı bira operasyonlarını 18 şirketle Hollanda, Rusya, Kazakistan, Moldova, Gürcistan ve Ukrayna'da sürdüren Anadolu Grubu, Türkiye dahil toplam 18 bira fabrikası ve 7 malt üretim tesisiyle Avrupa’nın 5’inci, dünyanın ise 12’nci en büyük bira üreticisi. Anadolu Grubu'nun yurtdışı meşrubat operasyonlarını 10 ülkede yürüten CCI International ise yüzde 34 büyüyerek 771 milyon dolar ciroya ulaştı ve listede 1 basamak yükselerek 8'inci sıraya yerleşti. Anadolu Grubu, 22 şişeleme fabrikasıyla dünyanın en büyük 10 Coca-Cola şişeleme şirketi arasında yer alıyor. Anadolu Grubu İcra Başkan Yardımcısı Hurşit Zorlu, ayrıca Rusya'da Faber Castell Anadolu adlı şirketleriyle kırtasiye sektörüne girdiklerini söylüyor.~
Zorlu, grup operasyonlarında, orta vadede içecek sektöründen sonra en fazla payı alması hedeflenen enerji sektöründeki yatırım çalışmalarının sürdüğünü belirtiyor. Bu kapsamda Gürcistan’da Paravani Hidroelektrik Santral projesini de yürüttüklerini belirtiyor.

Anadolu Grubu’nun yurtdışında yaklaşık 27 bin 500 çalışanı, 35 şirketi ve 2,3 milyar dolar cirosu bulunduğuna dikkat çeken Zorlu, iddialı hedeflerini şöyle dile getiriyor: “Fırsat olduğunu düşündüğümüz ülkeler ve yatırım imkanları devamlı olarak araştırılıyor. Her an yurtdışında yeni yatırım yapmaya hazırız.”

YENİ COĞRAFYA ARAYIŞI
Bu yıl listede ilk kez yer alan önemli bir diğer dev Fiba Holding. Fiba Grubu’nun finans, perakende, gayrimenkul, enerji ve deniz taşımacılığı sektörlerinde yurtdışında faaliyet gösteren 32 şirketi bulunuyor. 2012’de yurtdışı şirketlerinin toplam cirosu 800 milyon dolar oldu. Romanya, Dubai, İsviçre, Rusya, Hollanda, Ukrayna’da 576 milyon dolar ciroya ulaşan Fiba Finans Grubu listeye 10’uncu sıradan girdi. Ukrayna ve Rusya’da GAP ve Marks&Spencer mağazalarıyla büyüyen Fiba Perakende Grubu ise 142 milyon dolar ciroyla yurtdışındaki en büyük 36’ıncı şirket oldu. Fiba Holding Yönetim Kurulu Üyesi Murat Özyeğin, “Öncelikli    hedefimiz, faaliyet gösterdiğimiz coğrafyalarda ve sektörlerde büyümek. Ancak farklı sektör ve coğrafyalarda yeni fırsatlar bulunması durumunda, bu sektör ve coğrafyalarda da faaliyet gösterebiliriz” diyor.

Arçelik, bugün Avrupa’nın 3’üncü büyük beyaz eşya şirketi. Şirket, 2012’de Afrika, Ortadoğu ve Türk Cumhuriyetleri’nde etkinliğini artırarak iş hacmini büyüttü. Cezayir, Libya, Irak ve İsrail gibi ülkelerde önemli büyüklüklere ulaştı. Arçelik’in yurtdışında kurulu 8 şirketi 2012 cirosuna göre Türkiye’nin yurtdışındaki en büyük 50 şirketi arasında yer aldı.

2011 yılında Güney Afrika beyaz eşya pazar lideri Defy’yi satın alan şirket, 2013’te Sahra Altı Afrika’da, daha da büyümeyi hedefliyor. Arçelik yetkilileri iddialı hedeflerini şöyle açıklıyor: “Yeni pazarlara yayılma amacımıza uygun olarak, Avustralya, Yeni Zelanda, Ukrayna ve Mısır’da kurduğumuz satış ve pazarlama şirketlerimiz üzerinden faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Küresel şirket olma yolculuğumuzda, pazar çeşitlendirmesi hedefimiz doğrultusunda, uzak coğrafyalarda iş geliştirmeye başladık. Potansiyeli yüksek olan Güneydoğu Asya bölgesine ihracatımızı artırdık. Önümüzdeki dönemde de global pazar dinamiklerini ve gelişmeleri yakından takip ederek fırsatları değerlendirmeye devam edeceğiz.”

RADARDA YENİ PAZARLAR VAR
Global 50 Türk Şirketi listesinde gelirlerinin yüzde 96’sını yurtdışındaki şirketlerinden elde eden Oti Holding’in 3 şirketi yer aldı. Oti Holding, turizm sektörünün her kolunda, 5 kıtada 26 ülkede faaliyet gösteren global bir oyuncu. 20 iştiraki ve 3 bin 500’ün üzerinde çalışanı var. Grubun yurtdışındaki en büyük şirketi olan Coral Travel, 2012’de yüzde 30 büyüdü ve 1.153 milyar dolarlık cirosuyla yurtdışındaki en büyük 3’üncü Türk şirketi oldu.~
Grubun bir diğer şirketi Sunmar Tour ise yüzde 54 oranında büyüyerek listenin 22’nci sırasına yerleşti. Polonya’da faaliyetlerini sürdüren Wezyr Holidays ise yüzde 20 büyüyerek 49’uncu sırada yer buldu. Oti Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Bektaş, 20’nci kuruluş yıllarında hedef büyüttüklerini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Yeni pazarlara gireceğiz. Amacımız global bir markaya dönüşmek ve Avrupa’da ilk 5 içinde yer almak. 2012’de yaklaşık 1,6 milyar dolar olarak gerçekleşen ciromuzu 2013 yılında yüzde 20 artıracağız.”

Borusan Holding çelik boru, otomotiv ve lojistik sektörlerinde 13 şirketle yurtdışındaki faaliyetlerini sürdürüyor. Bu yıl ilk kez “Global 50 Türk Şirketi” arasında yer alan grup, İtalya’dan ABD’ye, İngiltere’den Hollanda’ya, Malta’dan Kazakistan’a, Cezayir’den BAE’ye dünyanın 4 kıtasındaki şirketleriyle 2012’de yurtdışında toplam 1 milyar 140 milyon dolar ciroya ulaştı. Bu ciroyla listede 4’üncü sıraya yerleşen grubun hedefinde, potansiyel gördükleri pazarlarda sadece ihracatçı veya ithalatçı olarak değil, bizzat üretici olarak bulunmak var. Borusan Holding yetkilileri yeni dönem yurtdışına yönelik stratejilerini ise şöyle özetliyor: “Bu yaklaşımımızın en yeni örneğini ABD’de geçen yıl aldığımız yatırım kararıyla verdik. Bu ülkede, özellikle son yıllarda artan kaya gazı üretiminde kullanılan en yeni ve ileri sondaj teknolojisine uygun kalın etli ve yüksek mukavemetli boruların üretimini yapabilecek, 300 bin ton kapasiteli bir üretim tesisi kuruyoruz. Bu yatırım 150 milyon dolara mal olacak ve 2014’ün sonunda devreye alınacak.”

YAKIN BÖLGE RADARDA
Türk şirketlerinin yurtdışında büyümede ilk tercihleri her zaman yakın coğrafya oldu. 2013’te de Rusya ve civarı Türk yatırımlarından aslan payını almaya devam ediyor. Pek çok şirket de yatırım planında Rusya ve yakın coğrafyayı ilk sırada sayıyor. Raiffeisen Investment Türkiye Yönetici Direktörü Gökçe Kabatepe, “Yurtdışındaki yatırımlarda başarıya ulaşabilmek için o ülkelerdeki kültürün bizim kültürümüzden çok farklı olmaması ciddi avantaj” diyor.

Önümüzdeki dönemde yakın coğrafyada büyümeyi planlayan şirketlerden biri de Garanti Bankası. Hollanda ve Romanya’daki şirketleriyle “Global 50 Türk Şirketi” içinde yer alan bankanın yetkilileri yakın coğrafyada bulunan, büyüme potansiyeli yüksek, Türkiye ile ticaret ilişkileri güçlü olan pazarlardaki gelişmeleri yakından izlediklerini açıklıyor. Hayat Kimya da yakın coğrafyayı radarına aldı. Şirket, Cezayir Hayat DHC fabrikasında, ev bakım ve hijyen, Mısır Hayat Hygienic Products S.A.E. fabrikasında ise hijyen kategorisinde faaliyet gösteriyor. Hayat Kimya, yurtdışında 5 bin 500 kişiye istihdam sağlıyor. Hayat Kimya Genel Koordinatörü Prof. Dr. Orhan İdil, “Rusya’da yeni bir temizlik kağıdı fabrikası kurmayı planlıyoruz. Bu yatırımı 2015 başı gibi devreye sokmayı amaçlıyoruz. Mısır pazarı da radarımızda” diyor. Hayat Holding’in bir diğer dev şirketi Kastamonu Entegre de yurtdışındaki devler arasında.~
Bosna Hersek, Bulgaristan ve Romanya’da üretim yapan şirketin hedefinde şimdi de Rusya var. Kastamonu Entegre Genel Müdürü Haluk Yıldız, yurtdışında büyüme planlarını şöyle anlatıyor: “Önümüzdeki 6 yıl içinde 800 milyon dolar yatırımla Rusya’da MDF, yonga levha ve OSB tesisi, Romanya’da MDF tesisi, Türkiye’de Antalya-Denizli bölgesinde MDF tesisi ve Bulgaristan’da OSB tesisi yatırımı yapacağız.”

YENİ OYUN ALANI
Türkiye’nin yurtdışı hedefiyle yola çıkan pek çok perakendecisi ilk adres olarak Rusya’yı seçmişti. Eroğlu Holding ve Eren Holding de bu gruplar arasında. Rusya ve çevresinde başarıyı yakalayan bu grupların hedefinde de yeni coğrafyalar var.

Eroğlu Holding, yurtdışında hızlı büyüyen perakendecilerin başında geliyor. Grubun Rusya, Ukrayna, Belarus, Almanya ve Çin ile Mısır’da kurulu 2 ayrı şirketi bulunuyor. Yurtdışında 2012’de 500 milyon dolar ciroya ulaşan Eroğlu Holding’in dünyada 37 ülkede 549’u Colin’s, 10’u Loft olmak üzere 559 mağazası var. Grup, Eroğlu Giyim ve Dnm şirketleriyle ise Mısır’da konfeksiyon ve kumaş üretimi gerçekleştiriyor. Eroğlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Eroğlu, kendi markalarının yanı sıra dünya hazır giyim devleri ve markaları için yaptıkları üretimlerinde de yüzde 25’lik bir büyüme gerçekleştirdiklerine dikkat çekiyor. Bugüne kadar her 2 Rus vatandaşından birine Colin’s giydirmeyi başaran Eroğlu, ilk hedefinin Çin’e yerel bir perakende deviyle ortak olarak girmek olduğunu açıklıyor. Eroğlu, 2015’te yurtdışında 1.200 mağazaya ve 2 milyar dolar ciroya ulaşmayı hedeflediklerini söylüyor.

Eren Holding de yurtdışında iddialı hedeflere sahip. Eren Holding Perakende Grubu Başkan Yardımcısı Ejder Altıparmak, bu hedefleri şöyle aktarıyor: “2014 yılında Romanya, Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti’nde perakende operasyonlarımız olacak. Yurtdışında hızlı büyüme stratejimiz sürecek. Üç yılda mağaza sayımızı 44’ten 100’e çıkarırken ciromuzu da 2’ye katlayacağız.”

"YENİ ÜLKEYE SATIN ALARAK GİRİN
DR. CEM BÜLENT UNAL / MCBDC BUSINESS DEVELOPMENT&CONSULTANCY YÖNETİCİ ORTAĞI
YÜZDE 86 AVRUPA VE ORTA ASYA’DA
Türk şirketlerinin pazara giriş tercihlerinin yaklaşık yüzde 86’sı Avrupa ve Orta Asya’da toplanmış durumda. Bu coğrafyalarda oldukça başarılı olan Türk şirketleri, imalat, gıda, inşaat, enerji gibi sektörlerde Amerika, Ortadoğu, Kuzey Afrika, Çin gibi pazarlarda da başarılı oluyor.
FIRSATLAR NEREDE?
Yakın gelecekte dünya ekonomisine E7 ülkeleri yön verecek. Bu ülkeler Çin, Rusya, Hindistan, Endonezya, Meksika, Brezilya ve Türkiye. Türkiye için dünyada rekabette güçlü olunabilecek birçok sektör ve fırsat var. Türk iş dünyasının global olarak demir çelik, madencilik, otomotiv, kimya, tarım, inşaat gibi temel endüstrilerde çok başarılı olduğunu biliyoruz. Şimdi fırsatlar lojistik, ulaştırma, BT, telekomünikasyon, gıda, enerji, e-ticaret, nano teknoloji, sağlık bilimleri ve hizmetleri ve asansör sektörü gibi niş diğer sektörlerde.
YENİ BÜYÜME ALANLARI
Türk şirketleri önümüzdeki dönemde de Orta Asya, Ortadoğu, Kuzey Afrika’da oldukça başarılı olacak. Gelişmiş pazarlar olarak adlandırabileceğimiz kıta Avrupa’sı, Amerika gibi bölgelerde ise birleşme ve satın alma ile başarılı olabileceklerine inanıyorum. Doğu Avrupa, Baltık Cumhuriyetleri, Orta ve Güney Amerika, Afrika gibi yeni pazarların keşfedilmesiyle iş potansiyelleri ortaya çıkarılmalı. Türk şirketleri yurtdışında inorganik büyümeyi tercih ederse hem pazarlara daha hızlı girecek hem daha esnek hareket alanları yaratacaklar.~
TÜM DÜNYADA SATIN ALMALARLA BÜYÜYECEĞİZ'
PROF. DR. AHMET KİRMAN / ŞİŞECAM YÖNETİM KURULU BAŞKAN VEKİLİ VE GENEL MÜDÜRÜ
DÜNYADA İLK 3 HEDEFİ
Şişecam Topluluğu, 2000 yılında 13 bin çalışanıyla 1 milyar dolar ciro yaratan bir şirketti. Bugün ise yaklaşık 20 bin çalışanımız ve 3 milyar doları aşan satış gelirimizle küresel bir oyuncuyuz. Şişecam, 78 yıllık deneyimi, 20 bin çalışanı, 13 ülkeye yayılmış üretim faaliyetleri ve 150 ülkeye ulaşan satışlarıyla uluslararası ölçekte bir topluluk. 2020 yılında ciromuzu 10 milyar dolara çıkarmayı ve dünyanın en büyük 3 üreticisinden biri olmayı hedefliyoruz.
DAHA FAZLA YERDE
Dünyada bugünkü konumumuza göre daha fazla yerde, daha fazla üretim ve satış hacmiyle var olmayı planlıyoruz. Var olduğumuz coğrafyalarda kapasitemizi artıracağız. Ancak 2020’de ciroda 3 kat artış hedefine sadece organik büyümeyle ulaşılmaz. Yurtdışında inorganik büyümeyi de özellikle önemsiyoruz. Bulgaristan’daki cam ev eşyası ve düzcam operasyonlarımızın hacmini katlayacağız. Rusya’da da yeni bölgelerde düzcam, cam ev eşyası ve cam ambalajda yeni hat ve yeni tesisleri hayata geçireceğiz.
ALMAN ŞİRKETLERİNİ ALDIK
Son dönemde otocam alanında dünyanın önde gelen otomotiv şirketlerine üretim yapan Almanya merkezli Richard Fritz GmbH Holding’i Mayıs 2013 itibarıyla bünyemize kattık. Almanya, Slovakya ve Macaristan’da fabrikaları bulunan Richard Fritz’ten sonra Haziran 2013’te bu kez düzcamda HNG Float Glass Limited (HNGFL) şirketine yüzde 50 ortak olduk.
HEDEFTE 6 KITADA OLMAK VAR
Şu an Şişecam Topluluğu başta Rusya, Avrupa ve Kuzey Afrika olmak üzere yakın coğrafyamızda yer alıyor. Geleceğin Şişecam’ı ise daha uzak bölgelere de ulaşmış olacak. Bugün Avrasya’da var olan Şişecam, Cumhuriyetin 100’üncü yılında bütün kıtalarda bayrağını dalgalandıracak. Bu çerçevede Asya, Amerika, Afrika ve Doğu Avrupa’da yatırım fırsatlarını değerlendirmek için çalışıyoruz.

"RUSYA HERKESİN HEDEFİNDE"
BURAK TANSAN / BOSTON CONSULTING GROUP
ERKEN GİRİYORLAR
4 saatlik uçuş mesafesinde 56 ülkeye ulaşılabilmesi Türk işadamlarına büyük bir oyun alanı yaratıyor. Gerek daha riskli işlere olan iştahları gerekse de iş yapabilme becerileri sayesinde Türk işadamları gelişmiş ülkelerdeki rakiplerine göre birçok pazara önceden girebiliyor ve başarılı oluyorlar. Bu duruma en güzel örneklerden biri Rusya.
İLK GİRİLMESİ PLANLANANLAR
Türkiye İhracatçılar Meclisi nin yaptığı İhracatçı Eğilim Araştırması nın 2009 3’üncü çeyrek çalışmasında İran, Rusya, Irak, Güney Afrika ve Cezayir "İlk kez girilmesi planlanan ülkeler" sıralamasında başı çekiyor. Aynı çalışmanın 2013 2’nci çeyrek sonuçlarında ise Rusya, ABD, Almanya, Çin ve Irak öne çıkan ülkeler olarak görülüyor. Değişen ekonomik ve politik dengelerin ihracatçılarımızı daha güvenli ve büyük pazarlara yönlendirdiğini gözlemliyoruz.
DAHA DA ÖNE ÇIKACAK
Sektör bazında incelendiğinde ise 2023 Türkiye İhracat Stratejisi raporunda bütün sektörler tarafından hedef alınan tek ülkenin Rusya olduğunu görüyoruz. 2012 yılında en çok ihracat yapılan ülke sıralamasında Almanya, Irak, İran, İngiltere ve BAE'lerinden sonra 6’ncı sırayı alan Rusya'nın önümüzdeki yıllarda daha çok öne çıkacağına inanıyoruz.
TÜRKLER AFRİKA'DA HIZLI
Son yıllarda öne çıkan diğer pazarlardan biri de Afrika. ABD, Çin, Brezilya ve Hindistan tarafından gerek doğal kaynakları gerekse pazar büyüklüğüyle hem ticaret hem doğrudan yatırımlar için ana hedeflerden biri olan Afrika'da, Türkler rakiplerinden çok daha erken davrandı.