- Anasayfa
- İş Dünyası
- Söyleşiler
- Yeniden büyüme hesapları
Yeniden büyüme hesapları
Capital’in mercek altına aldığı 29 holdingden 12’sinin cirosu düştü. Kriz öncesine dönüş 2011’de başlayabilir.
Türkiye’nin önde gelen CEO’larının üye olduğu CEO Club üyeleri arasında, Eylül 2009’da yaptığımız araştırmada, iş dünyasının kriz stratejisi ve 2010 yılı hesapları da ortaya konulmuştu. İlk hedefte “Kârı korumak”, “verimliliği artırmak” ve “yeni pazarlar bulmak” vardı. 160 CEO’nun katıldığı ankete yanıt verenler, krizin etkilerinin geçmeye başladığını, yılın son çeyreğinde işlerin daha iyi olacağını belirtmişti. Kötümserlikler ise azınlıktaydı. 2010 yılına yönelik beklentiler büyük ölçüde iyimserdi. Krizin izlerinin geçeceği ve büyümenin başlayacağı tahmin ediliyordu. Aradan geçen zaman CEO anketinin sonuçlarını doğruladı. Kriz, 2009 yılının son çeyreğinde hızını kaybetti ve Türkiye dahil ekonomilerde büyüme süreci başladı. Son çeyrekteki büyümenin etkisiyle Türk ekonomisindeki daralma 2009’da yüzde 4,7 düzeyinde kaldı. Kişi başına milli gelir 10 bin 436 dolardan 8 bin 590 dolara geriledi. Üretim ve ihracat ciddi bir sekteye uğradı. Sektörel bazda en yüksek daralma yüzde 16,3 ile inşaat sektöründe görüldü. İmalat sanayi yüzde 7,2, toptan ve perakende ticaret yüzde 10,4 küçüldü. İhracat yüzde 22,6 oranında azaldı. 2008’de yüzde 11 olan işsizlik yüzde 14’e çıktı. Peki ekonominin bu tempoda daraldığı dönemi Türkiye’nin devleri nasıl kapattı? 2001 yılındaki krize göre daha iyi bir dönem geçiren devler, cirodan ihracata, çalışan sayısından kâra, temel göstergelerde nasıl bir performans gösterdi? Capital’in her yılın haziran ayında yayınladığı Devlerin Karnesi araştırması, bu konudaki sorulara açıklık getiriyor…
DEVLERİN CİROSU GERİLEDİ
2009, Türkiye’nin en büyük grupları açısından, krizin etkilerinin en sert hissedildiği yıl oldu. Bunu açıklanan ciro ve kâr rakamlarından da görmek mümkün… Finansal sonuçlarını Capital ile paylaşan 29 holdingden 12’sinin cirosunun 2008 yılına göre gerilemesi de bunu açıkça ortaya koyuyor. Oysa geçtiğimiz yıl aynı araştırmaya katılan 20 gruptan sadece 2’sinin cirosunda ge-rileme yaşanmıştı. Türkiye’nin en büyük 3 devi olan Koç, Oyak ve Sabancı’nın kriz karnesi de çok parlak değil. Cirosu, çalışan sayısı ve ihracatıyla Türkiye’nin en büyük şirketler topluluğu olan Koç Holding, 2009 yılını yüzde 19 oranındaki küçülmeyle kapattı. Grubun 2008 yılında 55 milyar 547 milyon TL’lik cirosu, 2009’da 44 milyar 832 milyon TL’ye düştü. 2009’u “Çok zor, bir daha yaşanmasını istemediğimiz bir yıl” sözleriyle tanımlayan Koç Holding eski CEO’su Bülent Bulgurlu, yaşanan gerilemeyi de şöyle açıklıyor: “2008’de petrol fiyatları 100 doları aşmıştı. Bu durum Tüpraş’ın cirosunu yukarı çekmişti. 2009’da petrol fiyatları 2008’e oranla aşağıda kaldı. Koç Grubu’nun cirosu da düştü. Cirodaki düşüşte Avrupa’daki daralma da etkili oldu.” 2008 yılında 21 milyar 100 milyon TL ciroya ulaşan Oyak Holding de krizden etkilendi. Cirosu yüzde 9’luk bir düşüşle 19 milyar 100 milyon TL’ye indi. Sabancı Holding, geçtiğimiz yılı 18 milyar 848 milyon TL ile kapattı. Bir önceki yıl 19 milyar 797 milyon TL’lik ciro elde eden Sabancı, böylelikle ciroda yüzde 5’lik bir kayıp yaşadı. ~
ENERJİ VE ALTYAPI FARKI
Büyük grupların arasında krize rağmen 2009 yılını büyümeyle tamamlayanların sayısı da az değil. Araştırmamıza katılan 29 grup arasında en hızlı büyümeyi Limak, IC ve Yüksel Holding kaydetti. Onları Zorlu, Çelebi, TAV, Doğuş, Nurol ve Yaşar Holding takip etti. Holdinglerin büyümeleri analiz edildiğinde birkaç önemli gelişme öne çıktı: 3 Ankara ve Anadolu kökenli holdingler, diğerle-rine göre daha yüksek büyüme gösterdi. 3 Ciroları küçülen grupların, en büyük holdingler olmas�� dikkati çekti. Koç, Doğan, Enka gibi grupların performansı buna iyi örnek oluşturuyor. 3 Enerji ve altyapı sektörlerinde yoğunlaşan gruplar, 2009 yılında küçülmekten kurtulup büyümeyi başardı. TAV, Limak, IC, Yüksel ve Çelebi, geçen yılı iyi performansla tamamladı. 3 Türkiye’nin orta ölçekli holdingleri olarak kabul edilen Anadolu, Boyner, Akkök ve Alarko, küçük de olsa 2009 yılını büyümeyle tamamladı. 3 Büyükler arasında yer alan Yıldız Holding (Ülker Grubu), yüzde 10 oranındaki büyümeyle kendi kategorisinden sıyrılmayı bildi.
BÜYÜYENLERİN SIRRI NEREDE?
Başta inşaat olmak üzere çimento, turizm, enerji, altyapı projeleri ve havacılık alanlarında faaliyet gösteren Limak, 2008’de 735,3 milyon TL olan cirosunu yüzde 151’lik rekor bir artışla 1 milyar 848 milyon TL’ye taşıdı. Limak Yönetim Kurulu Üyesi Ebru Özdemir’e göre grubu büyüten altyapı, enerji, turizm ve çimentoda yatırımlara ara vermeden çalışmak oldu. İnşaat, turizm, enerji, havayolu ve liman işletmeci-liğine odaklanan ve son yıllardaki hızlı yükselişi ile dikkat çeken IC Holding de krize rağmen performansından bir şey kaybetmedi. IC, 520 milyon 400 bin TL’lik cirosunu, 2009’da yüzde 45’lik bir artışla 753 mil-yon 200 bin TL’ye çıkardı. Holdingin büyümesini yine inşaat sektöründeki yatırımları ile havalimanı ve yat limanı işletmeciliğinde aldığı ihaleler sürükledi. Yüksel Holding 2009’da cirosunu yüzde 27 oranında artırarak 1 milyar 294 milyon TL’ye çıkardı. Yüksel Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Koordinatörü Tuna Aksel, krizin etkilerini azaltmak için sağlıklı büyüyen ülkelere odaklandıklarını söylüyor. ~
KRİZİ NASIL YENDİLER?
Krizin ilk etkilerinin hissedildiği 2008’de çok sayıda şirket ilk olarak kârlılıktan taviz vermişti. Ancak 2009’da şirketler aynı tutumu sergilemedi. Ciroda düşüş yaşasalar bile kârlılığa odaklandılar. Kârlılık bilgisini paylaşan 17 holdingden sadece 3’ünün kârı düştü, 1’i ise zarar ettiğini açıkladı. 2009’da söz konusu kârlılık olduğunda en iyi performansı TAV Havalimanları, Nurol ve Boydak Holding ortaya koydu. 2008’de 8 milyon 850 bin TL’lik kâr elde eden TAV, 2009’da neredeyse krizden hiç etkilenmedi. Kârlılığında 10 katın üzerinde bir artış gerçekleştirdi ve 111 milyon TL’lik kâr yakaladı. Bu artışın ana nedenini, havacılık sektörünün Türkiye’de büyümeye devam etmesi oluşturdu. TAV CEO’su Sani Şener, dünyada gerileme yaşanırken Türkiye’de uçuş sayısında yüzde 5 artış yaşandığını belirtiyor ve ekliyor: “TAV’ın işlettiği havalimanlarında yolcu sayısı yüzde 3 arttı. Büyümemize en büyük katkıyı ise iç hat yolcusu yaptı. İç hatlardaki büyüme yüzde 11 olarak gerçekleşti.”
NUROL VE BOYDAK’IN STRATEJİSİ
Nurol Holding, yüzde 246’lık bir artışla 2008’de 13 mil-yon TL olan kârlılığını, geçtiğimiz yıl 45 milyon TL’ye çıkardı. Holding yönetim kurulu başkanı Nurettin Çarmıklı’ya göre krizin etkilerini telafi etmek için şirketlerinin kredibilitesini güçlendirmesi, proje bazında verimlilikleri artırması ve piyasalardaki gelişmeleri yakından takip edip anında karar alabilmesi kârlılığı da olumlu etkiledi. Boydak da kârlılığını yüzde 125 oranında yükseltti. Yılı 319 milyon 883 bin TL ile geride bıraktı. Boydak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Boydak, hiç moral bozmadan verimliliği esas alarak çalışmanın Boydak’ın kârlılığını artırdığını ifade ediyor. Yatırımlara devam etmenin de meyvelerini topladıklarını belirten Boydak, “Mobilyada uygulanan KDV indirimi de satışlarımızı yüzde 22 artırdı” diye ekliyor.
ENERJİ AĞIRLIKLI BÜYÜME
2010’da iş dünyasına temkinli bir iyimserlik hakim. Yatırımlar yavaş yavaş canlanırken dev gruplar geleceğe umutla bakıyor. Büyüme planlarını yukarı doğru revize ediyorlar. Grupların büyüme hedeflerinde enerji sektörüne yapılan yatırımlar ile yurtdışına açılma projeleri öne çıkıyor. Anadolu Grubu, enerji alanında güçlü ortaklıklar kurarak ülke içinde ve dışında hidroelektrik ve termik santraller kurmayı planlıyor. Bu alandaki fırsatlardan yararlanarak büyümeyi düşünüyor. Borusan Holding de gelecek 5 yılda enerjiye ağırlık verecek gruplar arasında yer alıyor. Borusan Hol-ding CEO’su Agah Uğur, “Önceliğimiz 2 bin megavatlık enerji vizyonumuzun en az 1.000 megavatlık kısmını 2015 sonuna kadar üretime geçirmek” diyor. Türkiye’nin gıda devi Yıldız Holding’in büyüme planları ise daha çok sınır ötesine yönelik. Holding uzun dönemde dünya çapında ortaklıklarıyla global bir topluluk olmayı planlıyor. ~
DÜNYAYA AÇILMA HEDEFİ
Turizm, enerji, havayolu ve liman işletmeciliğine odaklanan Yüksel Holding’in de gözü yurtdışında. Yüksel Holding Genel Koordinatörü Tuna Aksel, bulundukları sektörlerdeki güçlerini yabancı ortaklıklarla birleştirerek dünyaya açılmak istediklerini söylüyor. “Yakın zamandaki en büyük hedefimiz her sektörü kendi alanında lider konuma getirmek. Birkaç yıl içinde de ciromuzu 1 milyar doların üzerine çıkarmak” diyor. İşletmeciliğini yaptığı havalimanlarında geçtiğimiz yıl 42 milyon yolcuya hizmet veren TAV Holding, bundan sonra organik ve inorganik büyüyerek yoluna devam etmek niyetinde. 2010 yılında hizmet verdikleri yolcu sayısında ve ciroda, iki haneli bir artış beklediklerini belirten TAV CEO’su Sani Şener, “Gelecek 10 yılda 100 milyon yolcuya ulaşmayı hedefliyoruz” diyor.
DARALAN PAZARDA NASIL BÜYÜDÜLER?
Peki ekonominin yüzde 4,7 oranında küçüldüğü, global ticaretin rekor oranda daraldığı bir yılda bazı gruplar büyümeyi nasıl yakaladı? Krizin etkilerini hangi stratejilerle aştı?
ETKİN MALİYET YÖNETİMİ YAPTI Cirosunu yüzde 13 artırarak 7 milyar 888 milyon TL’ye ulaştıran Doğuş Holding’e bu sonucu bütçe, planlama ve maliyet yönetimine gösterdiği özen getirdi. Bu tutumlarının katma değerini kriz ortamında her zamankinden daha fazla hissettiklerini söyleyen Doğuş Holding CEO’su Hüsnü Akhan, “Tüm şirketlerimizde uygulamakta olduğumuz etkin maliyet yönetimi krizle mücadelede temel araçlarımızdan biri oldu” diyor.
DOĞRU ÜRÜNLE BÜYÜDÜ Türkiye’nin dev gruplarından Yıldız Holding de geçtiğimiz yıl krize rağmen büyümesini sürdürdü. Holdingin cirosu yüzde 10’luk bir artışla 8 milyar 462 milyon TL’ye çıktı. Yıldız Holding Yatırımlar ve İş Geliştirme Başkanı Zeki Sözen, dönemin ihtiyaçlarına uygun ürün geliştirme kapasitelerinin, güçlü dağıtım ağlarının ve tedarikçi ilişkilerinin kendilerini büyüten etkenler olduğunu ifade ediyor. “2009’da satış ve marjlar açısından bütçeleri tutturmakta zorlanmadık” diye konuşuyor. ~
ÇELEBİ YURTDIŞINA ODAKLANDI
Havacılığın yanı sıra turizm hizmetleri, liman işletmeciliği ve gıdada faaliyet gösteren Çelebi Holding, geçtiğimiz yıl cirosunu yüzde 17 artırdı. 2009’u 412 milyon TL ciro ile kapattı. Çelebi Holding İş Geliştirme Bölüm Başkanı Ümit Bozer, havacılıkta önemli projeleri hayata geçirip yurtdışına odaklanmanın Çelebi’yi büyüttüğünü söylüyor.
KRİZ ÖNCESİNE DÖNÜŞ NE ZAMAN?
YÜZDE 10’LUK TOPARLANMA Birçok holding bu yıl büyüme atağına geçiyor. Kriz öncesine dönüş yönünde ciddi bir toparlanma sürecine giren bu holdinglerin başında Borusan Holding var. Holding faaliyet gösterdiği sektörlerde 2010 yılı içinde yüzde 10’luk toparlanma bekliyor. Borusan Holding CEO’su Agah Uğur, “Krizin etkilerini en hızlı şekilde telafi etmeyi planlıyoruz. Bir yandan kârlılığı artırıp bir yandan satışa odaklanarak grup şirketlerinin pazardan daha hızlı büyümesini hedefliyoruz” diyor.
BOYNER HEDEFİN ÜSTÜNE ÇIKACAK
Krizin 2010 başlarından itibaren geçmeye başladığını hisseden Boyner Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cem Boyner’e göre 2010’un ilk rakamları çok cesaret verici. “2010 yılı için yüzde 15 olan büyüme öngörümüzü ilk 4 ayın sonuçlarına bakarak yukarı doğru revize ediyoruz” diyor. Boyner kriz öncesine tam dönüşün ise 2011 yılında olacağını öngörüyor.
BOYDAK YÜZDE 11 BÜYÜYECEK
Boydak Holding de bu yıl yüzde 11 oranında büyüme peşinde. Yatırım ve istihdam rakamlarını artıracaklarını ifade eden Boydak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Boydak, ulaşmak istedikleri cironun 4 milyar TL olduğunu söylüyor.
ANADOLU GRUBU TEMKİNLİ
Anadolu Grubu’nun otomotiv faaliyetleri krizden oldukça etkilendi. Kriz döneminde kâr ve büyümeden çok mali yapısını güçlü tutmaya odaklanan grup, bu yıla daha olumlu bakıyor. Cirosunda yüzde 5’lik artış bekliyor. Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, tam toparlanmanın global iyileşmeye bağlı olarak zaman alabileceğini belirtiyor. “Kriz öncesi döneme geri dönüş en erken 2011 yılında olabilir” diye konuşuyor. ~
AHMET DÖRDÜNCÜ / SABANCI HOLDİNG CEO’SU
“2010’UN KÂRLI BÜYÜME YILI OLMASINI BEKLİYORUZ”
BORÇLANMALARI DÜŞÜRDÜK 2009 şirketlerimizin mevcut operasyonlarına odaklandıkları ve nakit yaratan kârlılığı hedefledikleri bir yıl oldu. Ana işlerimizin sürekliliğini sağlayacak mecburi yatırımlara odaklandık. Finansal borçlanmaları düşürdük. Masraf kalemlerini yakından takip ettik. Faaliyetlerimizin mümkün olduğunca çok “nakit” yaratmasını sağladık.
BELİRSİZLİK DAHA AZ OLACAK 2009 tüm dünya piyasaları için zorlu koşulların hakim olduğu bir dönem olmasına rağmen Sabancı Topluluğu olarak finansal sonuçlarımız hedeflerimizle paralel artış gösterdi. 2010 yılının ekonomimiz ve şirketlerimiz için belirsizliğin göreceli daha az olacağı ve şirketlerimizin yeniden kârlı büyümeye başlayacağı bir yıl olmasını bekliyoruz.
KRİZ ÖNCESİNİ BEKLEMEK DOĞRU OLMAZ Yaşanan son kriz tüm dünyadaki koşulları yeniden şekillendiriyor. Dolayısıyla kriz öncesindeki şartları beklemek ve buna göre planlama yapmak çok doğru bir yaklaşım olmaz. Bunun yerine tüm şirket ve kurumların yeni koşullara nasıl adapte olacağına odaklanması gerekir.
1,6 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM YAPILACAK 2010 yılında konsolide net satışlarımızın yüzde 6 artmasını planlıyoruz. Konsolide faaliyet kârımızın 4 milyar TL’ye, çalışan sayımızın da 58 bine ulaşması bekleniyor. Ayrıca topluluğumuzun 1,6 milyar dolar yatırım yapması ve 1 milyar dolar ihracat gerçekleştirmesi planlandı. 2010’da ana faaliyet alanlarımız olan enerji, perakende, çimento, finansal hizmetler, lastik, takviye malzemeleri ve otomotiv sektörlerine odaklanmaya devam edeceğiz.
DEVLERİN CİROSU GERİLEDİ
2009, Türkiye’nin en büyük grupları açısından, krizin etkilerinin en sert hissedildiği yıl oldu. Bunu açıklanan ciro ve kâr rakamlarından da görmek mümkün… Finansal sonuçlarını Capital ile paylaşan 29 holdingden 12’sinin cirosunun 2008 yılına göre gerilemesi de bunu açıkça ortaya koyuyor. Oysa geçtiğimiz yıl aynı araştırmaya katılan 20 gruptan sadece 2’sinin cirosunda ge-rileme yaşanmıştı. Türkiye’nin en büyük 3 devi olan Koç, Oyak ve Sabancı’nın kriz karnesi de çok parlak değil. Cirosu, çalışan sayısı ve ihracatıyla Türkiye’nin en büyük şirketler topluluğu olan Koç Holding, 2009 yılını yüzde 19 oranındaki küçülmeyle kapattı. Grubun 2008 yılında 55 milyar 547 milyon TL’lik cirosu, 2009’da 44 milyar 832 milyon TL’ye düştü. 2009’u “Çok zor, bir daha yaşanmasını istemediğimiz bir yıl” sözleriyle tanımlayan Koç Holding eski CEO’su Bülent Bulgurlu, yaşanan gerilemeyi de şöyle açıklıyor: “2008’de petrol fiyatları 100 doları aşmıştı. Bu durum Tüpraş’ın cirosunu yukarı çekmişti. 2009’da petrol fiyatları 2008’e oranla aşağıda kaldı. Koç Grubu’nun cirosu da düştü. Cirodaki düşüşte Avrupa’daki daralma da etkili oldu.” 2008 yılında 21 milyar 100 milyon TL ciroya ulaşan Oyak Holding de krizden etkilendi. Cirosu yüzde 9’luk bir düşüşle 19 milyar 100 milyon TL’ye indi. Sabancı Holding, geçtiğimiz yılı 18 milyar 848 milyon TL ile kapattı. Bir önceki yıl 19 milyar 797 milyon TL’lik ciro elde eden Sabancı, böylelikle ciroda yüzde 5’lik bir kayıp yaşadı. ~ ENERJİ VE ALTYAPI FARKI
Büyük grupların arasında krize rağmen 2009 yılını büyümeyle tamamlayanların sayısı da az değil. Araştırmamıza katılan 29 grup arasında en hızlı büyümeyi Limak, IC ve Yüksel Holding kaydetti. Onları Zorlu, Çelebi, TAV, Doğuş, Nurol ve Yaşar Holding takip etti. Holdinglerin büyümeleri analiz edildiğinde birkaç önemli gelişme öne çıktı: 3 Ankara ve Anadolu kökenli holdingler, diğerle-rine göre daha yüksek büyüme gösterdi. 3 Ciroları küçülen grupların, en büyük holdingler olmas�� dikkati çekti. Koç, Doğan, Enka gibi grupların performansı buna iyi örnek oluşturuyor. 3 Enerji ve altyapı sektörlerinde yoğunlaşan gruplar, 2009 yılında küçülmekten kurtulup büyümeyi başardı. TAV, Limak, IC, Yüksel ve Çelebi, geçen yılı iyi performansla tamamladı. 3 Türkiye’nin orta ölçekli holdingleri olarak kabul edilen Anadolu, Boyner, Akkök ve Alarko, küçük de olsa 2009 yılını büyümeyle tamamladı. 3 Büyükler arasında yer alan Yıldız Holding (Ülker Grubu), yüzde 10 oranındaki büyümeyle kendi kategorisinden sıyrılmayı bildi. BÜYÜYENLERİN SIRRI NEREDE?
Başta inşaat olmak üzere çimento, turizm, enerji, altyapı projeleri ve havacılık alanlarında faaliyet gösteren Limak, 2008’de 735,3 milyon TL olan cirosunu yüzde 151’lik rekor bir artışla 1 milyar 848 milyon TL’ye taşıdı. Limak Yönetim Kurulu Üyesi Ebru Özdemir’e göre grubu büyüten altyapı, enerji, turizm ve çimentoda yatırımlara ara vermeden çalışmak oldu. İnşaat, turizm, enerji, havayolu ve liman işletmeci-liğine odaklanan ve son yıllardaki hızlı yükselişi ile dikkat çeken IC Holding de krize rağmen performansından bir şey kaybetmedi. IC, 520 milyon 400 bin TL’lik cirosunu, 2009’da yüzde 45’lik bir artışla 753 mil-yon 200 bin TL’ye çıkardı. Holdingin büyümesini yine inşaat sektöründeki yatırımları ile havalimanı ve yat limanı işletmeciliğinde aldığı ihaleler sürükledi. Yüksel Holding 2009’da cirosunu yüzde 27 oranında artırarak 1 milyar 294 milyon TL’ye çıkardı. Yüksel Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Koordinatörü Tuna Aksel, krizin etkilerini azaltmak için sağlıklı büyüyen ülkelere odaklandıklarını söylüyor. ~
KRİZİ NASIL YENDİLER?
Krizin ilk etkilerinin hissedildiği 2008’de çok sayıda şirket ilk olarak kârlılıktan taviz vermişti. Ancak 2009’da şirketler aynı tutumu sergilemedi. Ciroda düşüş yaşasalar bile kârlılığa odaklandılar. Kârlılık bilgisini paylaşan 17 holdingden sadece 3’ünün kârı düştü, 1’i ise zarar ettiğini açıkladı. 2009’da söz konusu kârlılık olduğunda en iyi performansı TAV Havalimanları, Nurol ve Boydak Holding ortaya koydu. 2008’de 8 milyon 850 bin TL’lik kâr elde eden TAV, 2009’da neredeyse krizden hiç etkilenmedi. Kârlılığında 10 katın üzerinde bir artış gerçekleştirdi ve 111 milyon TL’lik kâr yakaladı. Bu artışın ana nedenini, havacılık sektörünün Türkiye’de büyümeye devam etmesi oluşturdu. TAV CEO’su Sani Şener, dünyada gerileme yaşanırken Türkiye’de uçuş sayısında yüzde 5 artış yaşandığını belirtiyor ve ekliyor: “TAV’ın işlettiği havalimanlarında yolcu sayısı yüzde 3 arttı. Büyümemize en büyük katkıyı ise iç hat yolcusu yaptı. İç hatlardaki büyüme yüzde 11 olarak gerçekleşti.”
NUROL VE BOYDAK’IN STRATEJİSİ
Nurol Holding, yüzde 246’lık bir artışla 2008’de 13 mil-yon TL olan kârlılığını, geçtiğimiz yıl 45 milyon TL’ye çıkardı. Holding yönetim kurulu başkanı Nurettin Çarmıklı’ya göre krizin etkilerini telafi etmek için şirketlerinin kredibilitesini güçlendirmesi, proje bazında verimlilikleri artırması ve piyasalardaki gelişmeleri yakından takip edip anında karar alabilmesi kârlılığı da olumlu etkiledi. Boydak da kârlılığını yüzde 125 oranında yükseltti. Yılı 319 milyon 883 bin TL ile geride bıraktı. Boydak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Boydak, hiç moral bozmadan verimliliği esas alarak çalışmanın Boydak’ın kârlılığını artırdığını ifade ediyor. Yatırımlara devam etmenin de meyvelerini topladıklarını belirten Boydak, “Mobilyada uygulanan KDV indirimi de satışlarımızı yüzde 22 artırdı” diye ekliyor.
ENERJİ AĞIRLIKLI BÜYÜME
2010’da iş dünyasına temkinli bir iyimserlik hakim. Yatırımlar yavaş yavaş canlanırken dev gruplar geleceğe umutla bakıyor. Büyüme planlarını yukarı doğru revize ediyorlar. Grupların büyüme hedeflerinde enerji sektörüne yapılan yatırımlar ile yurtdışına açılma projeleri öne çıkıyor. Anadolu Grubu, enerji alanında güçlü ortaklıklar kurarak ülke içinde ve dışında hidroelektrik ve termik santraller kurmayı planlıyor. Bu alandaki fırsatlardan yararlanarak büyümeyi düşünüyor. Borusan Holding de gelecek 5 yılda enerjiye ağırlık verecek gruplar arasında yer alıyor. Borusan Hol-ding CEO’su Agah Uğur, “Önceliğimiz 2 bin megavatlık enerji vizyonumuzun en az 1.000 megavatlık kısmını 2015 sonuna kadar üretime geçirmek” diyor. Türkiye’nin gıda devi Yıldız Holding’in büyüme planları ise daha çok sınır ötesine yönelik. Holding uzun dönemde dünya çapında ortaklıklarıyla global bir topluluk olmayı planlıyor. ~
DÜNYAYA AÇILMA HEDEFİ
Turizm, enerji, havayolu ve liman işletmeciliğine odaklanan Yüksel Holding’in de gözü yurtdışında. Yüksel Holding Genel Koordinatörü Tuna Aksel, bulundukları sektörlerdeki güçlerini yabancı ortaklıklarla birleştirerek dünyaya açılmak istediklerini söylüyor. “Yakın zamandaki en büyük hedefimiz her sektörü kendi alanında lider konuma getirmek. Birkaç yıl içinde de ciromuzu 1 milyar doların üzerine çıkarmak” diyor. İşletmeciliğini yaptığı havalimanlarında geçtiğimiz yıl 42 milyon yolcuya hizmet veren TAV Holding, bundan sonra organik ve inorganik büyüyerek yoluna devam etmek niyetinde. 2010 yılında hizmet verdikleri yolcu sayısında ve ciroda, iki haneli bir artış beklediklerini belirten TAV CEO’su Sani Şener, “Gelecek 10 yılda 100 milyon yolcuya ulaşmayı hedefliyoruz” diyor.
DARALAN PAZARDA NASIL BÜYÜDÜLER?
Peki ekonominin yüzde 4,7 oranında küçüldüğü, global ticaretin rekor oranda daraldığı bir yılda bazı gruplar büyümeyi nasıl yakaladı? Krizin etkilerini hangi stratejilerle aştı?
ETKİN MALİYET YÖNETİMİ YAPTI Cirosunu yüzde 13 artırarak 7 milyar 888 milyon TL’ye ulaştıran Doğuş Holding’e bu sonucu bütçe, planlama ve maliyet yönetimine gösterdiği özen getirdi. Bu tutumlarının katma değerini kriz ortamında her zamankinden daha fazla hissettiklerini söyleyen Doğuş Holding CEO’su Hüsnü Akhan, “Tüm şirketlerimizde uygulamakta olduğumuz etkin maliyet yönetimi krizle mücadelede temel araçlarımızdan biri oldu” diyor.
DOĞRU ÜRÜNLE BÜYÜDÜ Türkiye’nin dev gruplarından Yıldız Holding de geçtiğimiz yıl krize rağmen büyümesini sürdürdü. Holdingin cirosu yüzde 10’luk bir artışla 8 milyar 462 milyon TL’ye çıktı. Yıldız Holding Yatırımlar ve İş Geliştirme Başkanı Zeki Sözen, dönemin ihtiyaçlarına uygun ürün geliştirme kapasitelerinin, güçlü dağıtım ağlarının ve tedarikçi ilişkilerinin kendilerini büyüten etkenler olduğunu ifade ediyor. “2009’da satış ve marjlar açısından bütçeleri tutturmakta zorlanmadık” diye konuşuyor. ~
ÇELEBİ YURTDIŞINA ODAKLANDI
Havacılığın yanı sıra turizm hizmetleri, liman işletmeciliği ve gıdada faaliyet gösteren Çelebi Holding, geçtiğimiz yıl cirosunu yüzde 17 artırdı. 2009’u 412 milyon TL ciro ile kapattı. Çelebi Holding İş Geliştirme Bölüm Başkanı Ümit Bozer, havacılıkta önemli projeleri hayata geçirip yurtdışına odaklanmanın Çelebi’yi büyüttüğünü söylüyor.
KRİZ ÖNCESİNE DÖNÜŞ NE ZAMAN?
YÜZDE 10’LUK TOPARLANMA Birçok holding bu yıl büyüme atağına geçiyor. Kriz öncesine dönüş yönünde ciddi bir toparlanma sürecine giren bu holdinglerin başında Borusan Holding var. Holding faaliyet gösterdiği sektörlerde 2010 yılı içinde yüzde 10’luk toparlanma bekliyor. Borusan Holding CEO’su Agah Uğur, “Krizin etkilerini en hızlı şekilde telafi etmeyi planlıyoruz. Bir yandan kârlılığı artırıp bir yandan satışa odaklanarak grup şirketlerinin pazardan daha hızlı büyümesini hedefliyoruz” diyor.
BOYNER HEDEFİN ÜSTÜNE ÇIKACAK
Krizin 2010 başlarından itibaren geçmeye başladığını hisseden Boyner Holding Yönetim Kurulu Başkanı Cem Boyner’e göre 2010’un ilk rakamları çok cesaret verici. “2010 yılı için yüzde 15 olan büyüme öngörümüzü ilk 4 ayın sonuçlarına bakarak yukarı doğru revize ediyoruz” diyor. Boyner kriz öncesine tam dönüşün ise 2011 yılında olacağını öngörüyor.
BOYDAK YÜZDE 11 BÜYÜYECEK
Boydak Holding de bu yıl yüzde 11 oranında büyüme peşinde. Yatırım ve istihdam rakamlarını artıracaklarını ifade eden Boydak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Boydak, ulaşmak istedikleri cironun 4 milyar TL olduğunu söylüyor.
ANADOLU GRUBU TEMKİNLİ
Anadolu Grubu’nun otomotiv faaliyetleri krizden oldukça etkilendi. Kriz döneminde kâr ve büyümeden çok mali yapısını güçlü tutmaya odaklanan grup, bu yıla daha olumlu bakıyor. Cirosunda yüzde 5’lik artış bekliyor. Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, tam toparlanmanın global iyileşmeye bağlı olarak zaman alabileceğini belirtiyor. “Kriz öncesi döneme geri dönüş en erken 2011 yılında olabilir” diye konuşuyor. ~
AHMET DÖRDÜNCÜ / SABANCI HOLDİNG CEO’SU
“2010’UN KÂRLI BÜYÜME YILI OLMASINI BEKLİYORUZ”
BORÇLANMALARI DÜŞÜRDÜK 2009 şirketlerimizin mevcut operasyonlarına odaklandıkları ve nakit yaratan kârlılığı hedefledikleri bir yıl oldu. Ana işlerimizin sürekliliğini sağlayacak mecburi yatırımlara odaklandık. Finansal borçlanmaları düşürdük. Masraf kalemlerini yakından takip ettik. Faaliyetlerimizin mümkün olduğunca çok “nakit” yaratmasını sağladık.
BELİRSİZLİK DAHA AZ OLACAK 2009 tüm dünya piyasaları için zorlu koşulların hakim olduğu bir dönem olmasına rağmen Sabancı Topluluğu olarak finansal sonuçlarımız hedeflerimizle paralel artış gösterdi. 2010 yılının ekonomimiz ve şirketlerimiz için belirsizliğin göreceli daha az olacağı ve şirketlerimizin yeniden kârlı büyümeye başlayacağı bir yıl olmasını bekliyoruz.
KRİZ ÖNCESİNİ BEKLEMEK DOĞRU OLMAZ Yaşanan son kriz tüm dünyadaki koşulları yeniden şekillendiriyor. Dolayısıyla kriz öncesindeki şartları beklemek ve buna göre planlama yapmak çok doğru bir yaklaşım olmaz. Bunun yerine tüm şirket ve kurumların yeni koşullara nasıl adapte olacağına odaklanması gerekir.
1,6 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM YAPILACAK 2010 yılında konsolide net satışlarımızın yüzde 6 artmasını planlıyoruz. Konsolide faaliyet kârımızın 4 milyar TL’ye, çalışan sayımızın da 58 bine ulaşması bekleniyor. Ayrıca topluluğumuzun 1,6 milyar dolar yatırım yapması ve 1 milyar dolar ihracat gerçekleştirmesi planlandı. 2010’da ana faaliyet alanlarımız olan enerji, perakende, çimento, finansal hizmetler, lastik, takviye malzemeleri ve otomotiv sektörlerine odaklanmaya devam edeceğiz.
