Tüm insanlık tarihinin en yenilikçi dönemine girmek üzereyiz! İnsan sağlığıyla ilgili en büyük gelişmelerin çoğu hastane dışında gerçekleşmiştir. Örneğin, tarihteki en önemli gelişme su kaynaklarının filtrelenmesi olmuştur. Su teknolojileri karmaşık bir konu, çünkü gezegenin su kaynaklarının sadece yüzde 2’si içilebilir “taze” su. Bunun da sadece yüzde 25’ine ulaşılabildiğinden, insanlık tüm su kaynaklarının yüzde 0.05’i ile hayatta kalıyor. Suyun filtrelenmesi bugün bile hala devam eden bir zorluk.
Sağlıkla ilgili tıbbi olmayan diğer gelişmeler arasında tuvaletlerin icadı, pastörizasyon, oto güvenlik iyileştirmeleri, sigara karşıtı kampanyalar, tuz çıkarılması, hassas tarım, iklimlendirme, 3D baskı ve veri analizleri bulunuyor. Bu yeniliklerin hepsi anestezi, insülin, organ nakilleri, kalp ve beyin pilleri, bypass ameliyatı ve aşılar gibi herkesçe bilinen tıbbi ilerlemelere paralel olarak gerçekleşmiştir.
Tıp sektörünün bu gelişmelerdeki rolüne dair çarpıtılmış görüşlerimiz yüzünden, KOVİD-19 gibi bir pandemiye cevap bulabilmek için doğal olarak yüzümüzü doktorlara ve bilim adamlarına dönüyoruz. Ne var ki bir aşı bulmak, bir düzine muhtemel çözümden sadece bir tanesi ve bunların çoğu da farklı radikal yaklaşımlardan doğuyor.
İşte bir aşıyla denk veya ondan daha fazla derecede etkili olabilecek 10 alternatif teknoloji stratejisi:
1. Kan Takibi İçin Dijital Dövmeler
Dijital bir dövme gibi cilde uygulanan bir grafen sağlık sensörü, gerçek zamanlı ölçümler yapmak ve bir kişinin kanını analitik olarak değerlendirmek için kullanılabilir. Birkaç yıl önce San Francisco’daki Uluslararası Elektronik Cihazlar Buluşması’nda buna benzer bir grafen dövme tanıtılmıştı. Bu dövme şimdiye kadar yapılmış en ince epidermal elektronik alet olarak tanıtılmış ve kalpten, kaslardan ve beyinden gelen elektrik sinyallerini ve cilt ısısıyla susuzluk seviyesini ölçmek için kullanılmıştı.
Grafen elektrotlar bunun için ideal, çünkü birinin derisinin altında gerçekleşen, kendi mikro elektrik aktivitelerinin sebep olduğu direnç değişikliklerini tespit edebilir. Sağlık endüstrisi kendini yoğun şekilde test satmaya adadığı için bir kişinin kanını takip ve analiz ederek 7/24 aşırı kişiselleştirilmiş analizler sağlayan grafen bir dövme, hem sağlık endüstrisi için hem de gelecekteki pandemilere karşı savaşta çığır açacak.
2. Kokuları Takip İçin Kokumetre
2004’te Dr. Richard Axel ve Linda B. Buck adındaki iki Amerikalı, insanların kötü bir çöp kokusundan pahalı bir parfüme kadar tahminen 10 bin civarında farklı kokuyu nasıl tanıyıp hatırlayabileceğini keşfettikleri için tıp alanındaki Nobel Ödülü’nü kazandı.
Bu çığır açıcı buluş, burundaki reseptör adı verilen ve farklı kokuları tanıyabilen proteinler üretmeye adanmış bir gen ailesinin 1991’deki keşfinden doğmuştu. O zamandan beri bilim gelişti ve bir hastalığın “kokusunu alabilecek” süper sensörler geliştirme becerimiz artık ulaşılabilir durumda! Yine de burun için kesin bir periyodik cetvel geliştirme konusunda hazır olmadan önce reseptör modellerini çıkarmada alınacak daha çok yol var.
3. Cilt Kaplamaları
İnsanlar gerçekten de en son şekillerine ulaştı mı? Bizi virüsten koruyacak bir kaplamayı veya yeni direnç seviyeleri oluşturarak insan cildini yeni baştan tasarlayabileceğimizi düşünmek çok mu mantıksız? Bu sorunu çözmekten sadece bir cilt katmanı kadar uzaklıkta mıyız?
4. Ultraviyole Işın Dezenfektanı
Ultraviyole ışınlar doğanın dezenfektanları, fakat Koronavirüs’ü öldürebilirler mi? SARS ve MERS gibi önceki virüslere bakarsak, çalışmalar ultraviyole ışınların virüsleri başarılı bir şekilde etkisiz hale getirdiğini gösteriyor.
Fakat işin kötü yanı şu ki ultraviyole ışınlar aynı zamanda insan DNA’sına da zarar vererek cilt kanseri veya gözlerde katarakt gibi sağlık problemlerine de yol açabilir. Bu sebepten, boş bir restoran, otel odası veya uçağı dezenfekte etmekte kullanılabilirler, fakat insanları dezenfekte etme konusunda çok daha fazla çalışma lazım.
5. Süper Yüksek Çözünürlüklü Kızılötesi Tarayıcılar
Yıllar önce kızılötesi sensörlerle çalışmıştım ve o zamandan beri de kişisel ısı imzalarını izleyerek insanları uzaktan takip etmenin mümkün olup olamayacağını sık sık merak ederim.
İnsan vücudunun tamamının ısısını, bir milimetre çözünürlükte hem içeriden hem dışarıdan gerçek zamanlı olarak ölçebilecek bir cihazın olması, bize virüsler de dahil olmak üzere altta yatan tüm sağlık sorunlarını tespit etmek için çok büyük miktarlarda bir veri sağlayacak.
6. Gezegenin Her Bir Santimetre Karesi için Süper Yüksek Hızlı WiFi
Hem 5G hem de 6. Nesil WiFi yani WiFi6 teknolojileri, bulaşıcı bir hastalığı yönetmek için çok daha iyi araçlar vaat ediyor. Evden çalışanlar için yeni uygulamaları desteklemek üzere daha yüksek veri oranları ve daha fazla cihazı birbirine bağlama becerisiyle de ağ kapasitesinde artışlar sağlıyorlar.
Tüm bunlar aynı anda daha çok veri ve daha fazla yer demek oluyor. Ayrıca, model tanıma yöntemiyle Kovid’in kodunu kırmayı uman araştırmacılar için de, günümüzde yapay zeka analiz motorları, 30 yıl önce çalışanların elde ettiği sonuçların bin katını verebiliyor.
7. Kendi Kendini Dezenfekte Eden Ev
Kendi kendini temizleyen bir ev, ezelden beri ev hanımlarının ve ev erkeklerinin hayali olmuştur. Bu hayal, akıllı ev teknolojisi eşyaların internetiyle birlikte hayatlarımızı işgal etmeye başladıkça, sonunda ulaşılabilir oluyor.
Daha açıklayıcı olursak, hem dahili hem de harici olarak kendini tarayarak olası virüs istilalarını izleyebilen bir evi hayal etmek kolay ve sıcak noktaları dezenfekte etmek için robotları konuşlandırabilmek de artık tamamen gerçekleştirilebilir görünüyor. Hatta binaların, stadyumların ve konser alanlarının girişlerine dezenfeksiyon istasyonları eklemeye bile başlayabiliriz.
8. Fiziksel Dünyanın Arama Motorları
Gelecekte drone’lar ve sensörler, arama yapılabilir evrenimizi tanımlama söz konusu olduğunda, bugünün arşivleme için internette gezinen botlarının yaptığı işin çoğunun yerini alacak. Arama teknolojileri yakında çok daha karmaşık hale gelecek ve kokular, tatlar, harmonik titreşimler, dokular, belli bir yerçekimi, yansıtma dereceleri ve barometrik basınçlar gibi özellikler konusunda da arama yapabileceğiz. Daha spesifik olarak, belirli bir virüs veya hastalıkla özel olarak ilişkili özellikleri arayabilecekler.
9. Nörolojik Hackleme
Nörolojik hacker’ların amacı biyolojik sorunları “beyni hack’leyerek” çözmek. Bu hacker’lar geçmişte insanların reflekslerinin gelişmesine, daha hızlı öğrenmelerine veya psikolojik sorunları tedavi etmelerine yardımcı olmayı denemişlerdi.
Geçmişteki çabalar beyin fonksiyonlarını artırmak için kimyasal takviyelerin kullanımına odaklanırken, yeni nesil nörolojik hacker’lar beyne takılabilen ve hastalıkları tedavi etmek için kullanılabilen karmaşık tıbbi cihazlarla deneyler yapmaya başladılar. Temel amaçlardan bazıları hedef alınan bezlerin salgılarını artırarak vücudu kendini iyileştirmeye ikna etmek, bağışıklık sistemini canlandırmak ve vücudun kendi savunma mekanizmalarını geliştirerek hastalıklara karşı direnç oluşturmak. Nörolojik hacking’in bir pandemi içindeki öz farkındalık denklemini çözmeye yönelik özellikle güçlü bir potansiyeli var.
10. Dijital İkiz Teknolojisi
Dijital bir ikiz, gerçek hayattaki fiziksel bir ürün, bina veya kişinin sanal bir temsili. Bu ikiz, bir sandalyenin, masanın, lambanın, evin veya hatta kapı komşunuzun bile şeklini alabilir. Fiziksel dünyada var olan herhangi bir nesne dijital bir ikiz olarak çoğaltılabilir.
Evet, dijital ikizler konsepti bir süredir ortadaydı ve Gartner gibi danışmanlık grupları bunu çığır açacak bir teknoloji diye övüyorlardı, fakat işletmeler bu konsepti kucaklamakta yavaş kaldı, zira hâlâ uygulanması oldukça karmaşık.
Bir kimsenin sağlığını tarayıp takip etmek yeni nesil incelik seviyeleri gerektirecektir. Biz detay ve kesinlikten mikro detaylar ve mikro kesinliğe doğru adım attıkça, bu süper özenli 3D modeller de fiziksel vücutlarımızın ne durumda olduğunu ve her nano-saniyede nasıl değiştiğini gözümüzde canlandırmamızı sağlayacak. Eğer metabolizmamız değişirse, neyin yanlış gittiğini anında anlayabileceğiz. Daha da önemlisi sorunları önceden tahmin edebilir ve hastalıkları ortaya çıkmadan önce engelleyebilecek öncelikli stratejiler geliştirebiliriz.
Son Düşünceler
Pandemi sonrası teknolojiler burada bahsettiğim birkaç olasılıktan çok daha ilginç şekillerde hayat bulacaktır.Çok sayıda insan evden çalıştıkça, sabah 9’dan akşam 5’e çalıştığımız tipik iş günleri muhtemelen daha esnek çalışma saatlerine doğru kayacak ve gündüz vakti, başkaları çalışırken dinlenmeyi tercih edenler için de iş gücünün büyük bir kısmının “gece insanı” olması beklenecek.Pek çok işletme için 7/24 çalışma modeline geçeceğiz. Tüm bunlar, günün her saati ürünlere ve hizmetlere ihtiyaç duyacak bir nüfusa hizmet edebilmek için, ilgili teknolojileri tedarik zincirleri ve lojistik yönetimi konusunda devreye sokmayı gerektirecek. Unutmayın ki geceleri trafik yokken yapılan teslimatlar gündüz trafiğiyle boğuşmaktan çok daha etkili olabilir. Geleceğiniz tamamen sizinle ve bu sürekli evrilen fikirlerin ortamına nasıl uyum sağlayacağınızla ilgili.
Türkiye ve dünya ekonomisine yön veren gelişmeleri yorulmadan takip edebilmek için her yeni güne haber bültenimiz “Sabah Kahvesi” ile başlamak ister misiniz?