1,8 milyar dolar kredi kullandıracağız

TSKB, (Türkiye Sınai Kalkınma Bankası) 2003 yılından beri enerji finansmanı yapıyor. Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası, Fransız Kalkınma Ajansı ve Alman Kalkınma Bankası'ndan sağladığı yenilenebilir enerji, enerji verimliliği, çevre ve KOBİ kredileri ile çevre ve yenilenebilir enerji yatırımlarını destekliyor. Yenilenebilir enerji finansmanı alanındaki çalışmalarına 2003 yılında başladıklarını belirten TSKB Genel Müdürü Fevzi Onat, "2005 yılından itibaren özellikle Yenilenebilir Enerji Kanununun (YEK) çıkmasıyla yatırımcıların ve finansör bankaların önü açılmış oldu. Ekonomimizin ortalama büyüme rakamının üzerinde seyreden enerji ihtiyacının ve talebinin sonucu olarak çevreye daha az olumsuz etkisi olan yenilenebilir enerji konusu, son 5 yıldan beri TSKB'nin gündeminin bir parçası" diyor. Bugüne kadar inceledikleri 170 proje içerisinden finanse ettikleri enerji projesi sayısının 95 adede ulaştığını da sözlerine ekleyen Onat, "Bu projelerin toplam kurulu gücü 3.338 megavat oldu. Finanse edilen projelerden 995 megavat kurulu güce sahip 50 adedi tamamlanarak elektrik üretimine başladı. Toplamda baktığımızda bu projelerin yatırım tutarı yaklaşık 6 milyar dolar, kullandırmayı taahhüt ettiğimiz kredi tutarı ise 1,8 milyar dolar seviyesine ulaştı" diye konuşuyor. TSKB, ağırlıklı çimento, demir çelik, petrokimya, ambalaj, kağıt gibi enerjiyi yoğun olarak kullanan birçok sektörde enerji verimliliği yatırımlarını finanse ediyor. Son iki yılda 20'den fazla projeye yaklaşık 180 milyon dolar kaynak sağladıklarını ifade eden Onat, enerji verimliliği ile ilgili 2012 yılında da yaklaşık 100 milyon dolar kullandıracaklarını söylüyor. TSKB Genel Müdürü Fevzi Onat, enerji verimliliği projelerine bakışlarını ve bu konuda neler yaptıklarını şöyle anlattı:

Türkiye'de enerji sektöründe finansman sorunu yaşanıyor mu? Böyle bir sorun yaşanmasının nedenleri neler?
- İçinde bulunduğumuz genel piyasa koşulları sebebiyle piyasada finansman maliyetleri artmış durumda. Finansman maliyetlerinin artması enerji projeleri özelinde bir durum olmamakla birlikte, piyasadaki herkesi ilgilendiriyor. Ancak tüm bunların ötesinde, bazı projelerde çevresel etkiyle ilgili sıkıntılar yaşanıyor olduğundan uzun vadeli finansmanın zorlaştığını söylemek mümkün.

Şirketler enerji projelerinde özellikle ne tür finansman sorunlarıyla karşılaşıyor?
- Piyasayı incelediğimiz zaman, özkaynak sıkıntısı olan şirketler, beklentileri paralelinde borç/özkaynak oranlarında borçlanamayabiliyor. Eğer vade çok uzatılırsa özkaynak oranının azaltılması tabii ki teorik olarak mümkün, ancak finansörler tarafından tercih edilmiyor.

Enerji sektörünün büyümesi için finansman sorununa nasıl yaklaşılmalı? Bu konuda ne tür adımlar atılmalı?
- Bugün, enerji sektörünün büyümesi için özkaynak finansmanında da ilerleme sağlanması gerekiyor. Bu konu, bankalardan ziyade yabancı yatırımcının Türkiye'de yatırım yapmaya istek duymasıyla mümkün olabilir.~

Enerji finansmanı projeleriniz neler?
- TSKB olarak, son 5 yıldır ağırlık kazanan bir şekilde enerji sektörünün finansmanını yapıyoruz. Bugüne kadar incelediğimiz 170 proje içerisinden finanse ettiğimiz yenilebilir enerji projeleri 95 adede ulaştı. Bu projelerin toplam kurulu gücü 3.338 megavat oldu. Finanse edilen projelerden 995 megavat kurulu güce sahip 50 adedi tamamlanarak elektrik üretimine başladı. Toplamda baktığımızda bu projelerin yatırım tutarı yaklaşık 6 milyar dolar, kullandırmayı taahhüt ettiğimiz kredi tutarı ise 1,8 milyar dolar seviyesine ulaştı. Bunun 1,1 milyar dolarlık kısmını fiilen kullandırdık. Kullandırmayı taahhüt ettiğimiz 700 milyon dolar daha var ki bunu da yatırımların ilerlemesi paralelinde 2 yıl içinde tamamlayacağımızı öngörüyoruz.

Bu yıl neler yapacaksınız?
- Son 3 yılda Dünya Bankası (IBRD), Avrupa Yatırım Bankası (AYB), Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ve Alman Kankınma Bankası (KfW)'den yenilenebilir enerji finansmanı için 1,5 milyar dolara yakın yeni kaynak temin ettik. Bu yıl da diğer yıllarda olduğu gibi bu fonların temini ve ülkede yatırıma dönüşmesi için çalışmalarımız, görüşmelerimiz devam ediyor. Finanse ettiğimiz yenilenebilir enerji projelerinin tamamının faaliyete
geçmesiyle Türkiye'nin sera gazı salınımı 5,8 milyon ton, diğer bir deyişle yüzde 1 azalacak. Bunun yanı sıra geçtiğimiz yıl elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirilmesinin bir kısmının tamamlanması da satın alma finansmanında ciddi bir hareketlilik yarattı ve aynı yıl içinde 4 dağıtım bölgesinin finansmanını gerçekleştirdik. Şimdi, bu bölgelerde yapılması zorunlu olan altyapı ve şebeke yatırımlarının finansmanı gündemde.

Sizin en büyük yatırımlarınız hangi konularda olacak? Sizinle birlikte hangi projeler hayat buldu ve bulacak?
- Bu kapsamda TSKB olarak kaynak sağladığımız uluslarüstü kuruluşlarla birlikte hem yenilenebilir enerji hem enerji verimliliği projelerinin finansmanı için "İklim Değişikliğini Önleme Kaynak Paketi" oluşturduk. Bu paketle enerjinin hem rüzgar, güneş, su,jeotermal ve biokütle gibi yenilenebilir kaynaklardan sağlanması hem enerji verimliliği projeleriyle tasarrufun desteklenmesi amaçlanıyor. Dünya Bankası'nın "Temiz Enerji Fonu"(CTF) adıyla uygulamaya koyduğu destek kredisini dünya çapında ilk kullandırdığı iki bankadan biriyiz. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde de hem yenilenebilir enerji projelerine hem en az onun kadar önemli olan enerji verimliliği projelerine bu çerçevede devam edeceğimizi söyleyebiliriz.

Enerji verimliliğine ilişkin üretim var ama tüketimi az buluyorsunuz. Bunun nedenleri nedir ve siz artırılması yönünde nasıl yardımcı olacaksınız?
- Enerji verimliliği yatırımları tek cümle ile özetlemek gerekirse, "Bir şirketin gerçekleştirdiği bir proje ile mevcut üretimini daha az enerji tüketimi ile sağlayan yatırıma" EV yatırımı diyoruz. EV yatırımları bizim için önemli çünkü, Türkiye'de birincil enerji kaynaklarının yüzde 71'i ithal edilmekte olup, bu ithalatın gelecek yıllarda da artacağı bekleniyor. İklim değişikliğinin Türkiye'yi de etkileyen global bir sorun olduğunu biliyoruz. Türkiye'de de sera gazı emisyonları düzenli artıyor. 2009 yılı Türkiye Sera Gazı Envanteri'ne göre 1990-2009 yılları arasında toplam sera gazı emisyonu yüzde 98'lik artışla 369 milyon ton CO2'ye ulaştı. Emisyonlarda yüzde 75 ile enerji sektörü en büyük payı alıyor. Sera gazı salımının artışının frenlenmesi gerekiyor. Bunun çözümü enerji tüketiminin azalması ve daha verimli olmasında yatıyor. Türkiye enerji yoğunluğu yüksek bir ülke, aynı tutarda milli gelir elde etmek için OECD ortalamasının yüzde 50 üzerinde, Japonya'nın ise üç misli enerji tüketiyoruz. Demir-çelik, çimento, seramik, kağıt gibi sektörler başta olmak üzere tüm imalat sanayinde ve inşaat sektöründe olması gerekenden daha fazla enerji kullanıyoruz. Özetle kullandığımız enerjinin bir kısmını üretim için değil atmosferi ısıtmak için kullanıyoruz. EV yatırımlarıyla sağlanacak üç ana fayda şöyle özetlenebilir. Birincisi Türkiye'nin ithal enerji bağımlılığı azalacak, dolayısıyla cari açık azalacak. İkincisi Türkiye'nin sera gazı emisyonunun artışı durdurulacak. Üçüncüsü şirketlerin veya kurumların faaliyet karlılıkları artacak.~

"100 MİLYON DOLAR KULLANDIRACAĞIZ"
Enerji verimliliği konusunda bu yıl kaç projeye imza attınız? Son 5 yılda toplam ne kadarlık projeyi finanse ettiniz?
Hangi sektörler?
TSKB olarak çimento, demir çelik, petrokimya, kimya, ambalaj, kağıt gibi enerjiyi yoğun olarak kullanan birçok sektörde enerji verimliliği yatırımlarını finanse ediyoruz. Geçmiş yıllarda finansmanını sağladığımız pek çok modernizasyon yatırımının içinde aslında enerji verimliliği unsuru yer almaktaydı.
20'den fazla proje
Ancak özellikle 2009 yılından itibaren uluslarüstü bankalardan sağladığımız enerji verimliliği kredileri ile enerji verimliliği yatırımlarını desteklemeye ağırlık verdik. Son iki yılda 20'den fazla projeye yaklaşık 180 milyon dolar kaynak sağladık.

En önemli konulardan Enerji verimliliği ile ilgili 2012 yılında yaklaşık 100 milyon dolar kullandıracağımızı öngörüyoruz. TSKB olarak önümüzdeki yıllarda da enerji verimliliği en önem verdiğimiz konulardan biri olacak. Yoğun olarak enerji verimliği yatırımlarını finanse etmeye devam edeceğiz.

ENERJİDE 2020 HEDEFLERİ
TSKB'nin yaklaşımı
TSKB olarak, misyonumuz gereği ülkenin gelişmesi, kalkınmasına yönelik, istihdama katkısı olacak ve özel sektör tarafından geliştirilecek gerek sanayi gerek hizmet sektörü ve enerji dahil altyapı yatırımlarının tamamı bizim ilgi ve odak alanımıza giriyor. Bu nedenle buradaki gelişmeleri çok önemsiyoruz.
Hedef bağımlılığı azaltmak
Türkiye, nüfusu ve potansiyeli ile büyük ve gelişen bir ülke. Bu büyüme sayesinde enerji özelindeki yatırım hamlesinin bir süre daha bu hızla devam edeceğini söylemek mümkün. Türkiye'nin enerji politikaları doğalgaz ve kömür gibi fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltıp yenilenebilir enerji kaynaklarına ağırlık vermeyi kapsıyor.

Türkiye'nin hedefleri takibimizde
Bu politika, dünyada iklim değişikliği konusunda benimsenen stratejiler ve AB hedefleri ile uyumlu. 20/20/20 şeklinde ifade edilen AB hedeflerine göre 2020 yılında "karbon emisyonunu yüzde 20 düşürme, yenilenebilir enerji kullanımını yüzde 20'ye çıkarma ve yüzde 20 enerji verimliliği sağlama" hedefleri bulunuyor. Keza konuyla ilgili kamu otoritelerinin hedeflerini, Türkiye'nin gelecekteki enerji ihtiyacı ile ilgili yaptıkları projeksiyonları ve hazırladıkları senaryo çalışmalarını dikkatle takip ediyoruz, onların yönlendirmeleri kendi enerji finansmanı stratejimizi oluşturmamızda bizim için çok önemli.