25 sektör 8 ayrı hesap

2014 yılı ilk çeyrek büyüme rakamları geçtiğimiz ay açıklandı. İlk çeyrek için yüzde 4,3 olarak açıklanan GSYİH büyüme oranı beklentilerin üstünde geldi. Bunun üzerine Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, “2014’ün diğer çeyreklerinde de büyümenin aşağı gelmesi mümkün değil” açıklamasını yaptı. İş dünyasında da Zeybekçi gibi düşünen pek çok isim var.

Aslında Türk iş dünyası umudu ve umutsuzluğu aynı anda yaşıyor. 2014’ü gerileme dönemi olarak yaşayan konut sektöründen, iç pazarda en kötü yıllarından birini yaşayan otomotive Capital, Türkiye ekonomisinin büyük bir kısmını kapsayan 25 sektörde 2014’ün ilk 5 ayında büyüme oranlarını araştırdı. 2014 yıl sonu büyüme beklentilerini ortaya koydu.

Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Türk ekonomisi için önemli bir yeri olan 2014 yılının ilk 3 ayına ilişkin büyüme rakamları açıklandığında, önde gelen şirketlerden birinin CEO’su şu değerlendirmeyi yaptı: “Açıklanan rakamlar beni, en azından bizim sektör açısından çok şaşırttı. Biz böyle bir büyüme görmüyoruz. Beklediğimizin çok üstünde bir rakam.”

Bu CEO’nun şaşkınlığını Capital editörüyle paylaşmasına neden olan büyüme rakamı yüzde 4,3 düzeyindeydi ve gerçekten de iş dünyasında sürpriz olarak karşılanmıştı. Bunun üzerine Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, “2014’ün diğer çeyreklerinde de büyümenin daha aşağıda gelmesi mümkün değil” yorumunu yaptı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun verileri ve Bakan Zeybekçi’nin yorumları olumlu bir tablo çizse de büyüme kendini her sektörde farklı şekilde gösteriyor. Yüzde 4,3’lük büyümeye ayak uyduramayan, kötü performans sergileyenlerin yanında büyüme coşkusu içinde olanlar da var.

Plastik, beyaz eşya ve çelik gibi yeni düzenleme beklentisi içinde olan ve gelecek planlarını buna göre yapan sektörler de bulunuyor. Capital, Türkiye ekonomisinin çok büyük bir kısmını kapsayan 25 sektörde 2014’ün ilk 5 ayında büyüme oranlarını araştırdı. 2014 yıl sonu büyüme beklentilerini ortaya koydu. Türkiye’de 25 sektör için 8 farklı hesap ortaya çıktı.~

HALA İŞLERİ YOLUNDA OLANLAR
Organize perakende, deri ve deri ürünleri, boya, teknoloji perakendeciliği, ağaç mamulleri ve orman ürünleri gibi pek çok sektör, 2014 yılının ilk 5 ayında her şeye rağmen iyi bir performans sergiledi. 2014 yıl sonu için de başarılı sonuçlara ulaşmayı hedefliyorlar.

Organize perakende bu sektörlerden biri. Perakende yasası, tüketici yasası ve beraberinde gelen kredi kartı kısıtlamaları perakende sektörünün 2014’e oldukça temkinli başlamasına yol açmıştı. Ancak geride kalan 5 aya baktığımızda organize perakendede her şeye rağmen işlerin yolunda olduğu görülüyor.

Nielsen Perakende Endeksi nisan ayı verilerine göre enflasyondan arındırılmış toplam organize perakende cirosu geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 8 oranında arttı. Tüm Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Başkanı Vahap Küçük, yılın ikinci yarısında da aynı oranda büyüme bekliyor ve “Modern perakende pazarının yüzde 8’lik bir büyümeyle 108 milyar dolara çıkacağını öngörüyoruz.

Ayrıca 80 bin yeni istihdam yaratarak 800 bin kişiye istihdam sağlamayı hedefliyoruz” diyor. Teknoloji perakendeciliği sektörü de aynı şekilde hem büyümede ilk 5 ayda başarılı sonuçlar elde etti hem yılın ikinci yarısına pozitif bakıyor. Teknosa Genel Müdürü Necil Oyman, “Dünyada küçülme yaşanırken, Türkiye’de pazar çift haneli büyümeye devam ediyor” diyor.

2013 yılında yüzde 20 seviyesinde büyüyen pazar, 30 milyar TL’lik değer yakalamıştı. Oyman, 2014 yılı Şubat ayında gelen kredi kartına taksit düzenlemelerinin tüketici talebini erkene çekmesiyle pozitif gelişmeler yaşadıklarını söylüyor. Oyman, şöyle devam ediyor: “Sektör, mart ayı itibarıyla dengesini bulma yönüne girdi. Nisan ve mayıs aylarında tüketici güveninin artış trendine girmesi, satışlara da pozitif yansıdı. İlk 4 ayda yüzde 15 büyüdük. 2014 yılının ikinci yarısında, satışlarda artış bekliyoruz.”

EN KÖTÜ DURUMDAKİLER
Bu yıl her sektör büyüme performansı açısından farklı bir trend sergiliyor. Kimisi iyi performans gösterirken kimisi de son 5 yılın en kötü zamanlarını geçiriyor. Örneğin otomotiv sektörü 2014’te iç pazarda en kötü yıllarından birini yaşıyor. Otomotiv satışlarında 2013 ortalarında başlayan gerileme, 2014’ün ilk 5 ayında da devam etti.~

Sektör geçen yılın aynı dönemine göre iç pazarda yüzde 25,4 oranında daraldı ve 241 bin 250 adede geriledi. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Genel Koordinatörü Dr. Hayri Erce, bu daralmanın nedenlerini şöyle açıklıyor: “Kurların yükselmesi, BDDK’nın devreye aldığı önlemler, ÖTV oranlarının 1 Ocak’tan itibaren artması ve en son faizlerin yukarı yönlü hareketinden kaynaklanan 4 olumsuzluğu arka arkaya yaşadık.”

2013’te iç pazarda toplam satışlar 893 bin 124 adet olarak gerçekleşmişti. Erce, 2014 yılının geri kalanı için de hayli karamsar. Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin, makro ihtiyati tedbirlerin ve sıkı para politikasının devam ettiğini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Bu ortamda 2014’te otomotiv pazarının 650-700 bin adet aralığında gerçekleşeceğini öngörüyoruz.”

Zeytinyağı sektörü de 2014’e kötü giriş yaptı. Sektörde 2014 “yok yılı” olarak adlandırılıyor. Yılın ilk 5 ayında zeytinyağı ihracatı yüzde 40 azaldı. Zeytindostu Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Abidin Tatlı, 2013’te 238 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiklerini ancak 2014 sonunda bunun en fazla 100 milyon dolar olabileceğini belirtiyor. Tatlı, şöyle devam ediyor.

“Bu yılın 5’inci ayına kadar sektör temkinli hareket etti. Fiyat artışı beklentisi stok hareketini yavaşlattı. Geçen yıl haziran ayına kadarki süreye oranla üretimde yüzde 30-40 gibi bir düşüş gözlemlemekteyiz. Bu da ihracatı durma noktasına getirdi, fiyatlar da tavan yaptı. Üreticinin elinde kaliteli ürün kalmadı. Önümüzdeki ayların oldukça zor günlerin habercisi olacağını düşünmekteyim.”

BEKLENTİ İÇİNDELER
Talep daralmasından, yüksek kurdan ve komşu ülkelerdeki sorunlar gibi tüm olumsuz ortamdan etkilenenbeyaz eşya, çelik ve plastik sektörleri ise yeni düzenlemeler peşinde. Bu sektörlerden beyaz eşyada iç pazar, yılın ilk 4 aylık döneminde yüzde 13 daraldı. TOBB Dayanıklı Tüketim Malları Meclisi Başkanı Şirzat Subaşı, bu daralmayı tüketici güven endeksindeki düşüşün devam etmesine bağlıyor ve şöyle konuşuyor:

“Tüketici güveni geçen yılın aynı dönemine göre 1,5 puan düştü. Kredi kartlarına getirilen sınırlama ve faizlerin artması nedeniyle iç talep azaldı. Bunlar beyaz eşya sektörü için önemli göstergeler. Bize tüketicilerin harcamalarındaki yavaşlamanın devam edeceğini gösteriyor.”

Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrası tüketim tarafında önemli bir canlanma beklenmediğinin altını çizen Subaşı, şöyle devam ediyor: “Devlet tarafından yapılacak enerji verimli ürünlerde vergi indirimi olması durumunda talebin canlanacağını düşünüyoruz.”~

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan ise yılın ilk 5 ayında yüzde 5 daralan çelik sektörünün yılı yüzde 5 büyümeyle kapatacağını söylüyor. Yayan, bunun gerçekleşmesi için sektörün neler beklediğini şöyle ifade ediyor: “Elektrik enerjisi üzerindeki TRT Payı, Belediye Fonu gibi fon ve kesintiler kaldırılmalı.

Dahilde İşleme Rejimi mevzuatının, mevcut haliyle yurtiçinden girdi tedariğini olumsuz etkileyen yönleri giderilmeli. Hurda ve kömür ithalatından tahsil edilen çevre katkı payı uygulamasına son verilmeli. ”

Plastik sektörü ise ekonomi yönetiminden dengeli bir kur yönetimi bekliyor. Yılın ilk çeyreğinde sektörün ihracatı yüzde 12,25 oranında arttı. Buna rağmen PA-GEV Başkanı Yavuz Eroğlu, seçim dönemlerinde yurtdışındaki ithalatçıların da tedirginleştiğini belirtiyor. Eroğlu, “Yılın ikinci yarısında faiz oranları düşürülürse ve dengeli bir kur politikası izlenirse 2014 olumlu biter” diyor.

UMUDUNU ARTIRANLAR
Elektrik-elektronik sektörünün ihracatı 2013’te 12 milyar doları aştı. İhracatın yüzde 50’si AB ülkelerine gerçekleşmişti. 2014’ün ilk beş ayındaysa sektörün ihracatı yüzde 11,4 arttı. Bu oran da oldukça iyi olsa da sektör temsilcileri yılın ikinci yarısından çok daha umutlu.

Elektrik Elektronik ve Hizmet İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Kemal Ebiçlioğlu, özellikle olimpiyatlar, Dünya Futbol Şampiyonası gibi spor organizasyonlarının elektrik elektronik ihracatına katkı sağlayacağını söylüyor.

“Geçtiğimiz yıl Avrupa’daki daralma, Euro/dolar paritesindeki dalgalanmalar ve tek yıllarda küresel spor organizasyonlarının azlığı TV pazarını olumsuz etkilemişti” diyen Ebiçlioğlu, 2014’te özellikle LCD TV’lerin ihracatında artış bekliyor. İhracatı yüzde 17 oranında artırmayı hedeflediklerini aktarıyor ve “Yıl sonunda 14 milyar dolarlık ihracata ulaşmak için tüm alt sektörlerimizde de önemli çalışmalar yürütüyoruz” diyor.

2014’ün geri kalanından oldukça umutlu olan bir diğer sektör meyve suyu. MEYED Genel Sekreteri Ebru Akdağ, 2,8 milyar TL hacmindeki sektörün yılın ilk 5 ayında yüzde 16 büyüdüğünü söylüyor. Yılı yüzde 14 büyümeyle kapatacaklarını tahmin eden Akdağ, şöyle konuşuyor: “Meyve hasat ve işleme sezonu yeni açılıyor. Bu nedenle her zaman olduğu gibi ihracat ilerleyen aylarda başlayacak.

İhracattaki performansı meyve rekoltesi ile küresel fiyatlar belirleyecek. 2014 yılını hem ihracatta hem iç pazarda büyümeyle kapatmayı öngörüyoruz. Seçimlerin ardından ekonomik kaygılara neden olacak bir gelişme olmazsa, tüketici harcamalarının artması beklenebilir. Bu durumun meyve suyu tüketimine de olumlu etkisi olacak. Ayrıca yaz aylarında her zaman meyve suyu tüketimi artar. Biz de 2014’ün geri kalanından oldukça umutluyuz.”~

GERİLEME DEVRİNDEKİLER
Öyle sektörler var ki 2014’te toparlanması pek mümkün görünmüyor. Konut, bu sektörlerden biri. 2013 yılında Türkiye genelinde toplam 1 milyon 157 bin 190 adet daire satışı gerçekleşmişti. 2014 yılının ilk dört ayında ise Türkiye genelinde 341 bin 463 adet konut el değiştirdi.

Bu rakam geçen yılın ilk dört ayında 369 bin 300 adet idi. Dolayısıyla geçen yılın aynı dönemine kıyasla konut satışlarında yüzde 8 civarında bir azalma meydana geldi. Konutder Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Faruk Çelik, 2014’ün ikinci yarısına temkinli bir iyimserlikle baktıklarını söylüyor. Yerel seçimler sonrasında alıcıların ilgisinin arttığını belirten Çelik, 2014 yılının konut sektörü açısından en önemli risklerini şöyle ifade ediyor:

“Bu yılın ikinci yarısında her ne kadar cumhurbaşkanlığı seçimleri olsa da politik gerilimin geçtiğimiz dönemdeki gibi yükselmeyeceğini düşünüyoruz. Bunun da ekonomik aktivite ve konut sektörü açısından daha ılımlı bir yarı yıl getireceğini düşünmekteyiz.”

Peki, konut sektörü 2014’ün ikinci yarısında küçülmeden büyümeye dönebilecek mi? Çelik, 2014 sonunda konut satışlarının 1 milyon adedin üstüne çıkabileceğini ama 2013’ün seviyesi olan 1 milyon 157 bin 190 adedin altında kalacağını tahmin ediyor. Çelik, yılın sonunda tahmini yüzde 5 oranında gerileme yaşayacak olan sektörün kendi normallerini ise şöyle anlatıyor:

“Konut sektöründe projelerin kampanya dönemleri genellikle bahar aylarında veya okulların açıldığı ancak havaların henüz ılık seyrettiği sonbahar aylarında yoğunlaşıyor. Yaz dönemlerinde alıcı kitlelerin tatil dönemine girmesi, kışın ise hava koşullarından dolayı proje ziyaretçi sayılarının azalması nedeniyle aktif kampanyalar yapılmıyor.” H

BEKLENTİLERİN ÜZERİNDE RAKAMLAR
“DEMIR-CELIK CESARET VERİYOR
Demir ve demir ısı metaller ihracatı 2014’ün ilk 5 ayında yüzde 8,5 oranında arttı. İstanbul Demir ve Demirdısı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı RIDVAN MERTÖZ, bu oranın beklentilerinin de üzerinde olduğunu söylüyor ve yılın devamına ilişkin beklentilerini şöyle açıklıyor: “Mayıs sonu rakamları oldukça cesaret verici.

AB ülkelerinden gelen talebin canlanması ihracatı olumlu etkiliyor. Yüzde 6,8’lik bir büyümeyle 7,5 milyar dolar ihracat hedeflemiştik bunun üzerine çıkabileceğimizi düşünüyorum."~

KİMYA YİNE BÜYÜDÜ
Kimya, 2013 yılını 17 milyar 507 milyon dolarlık ihracatla ikinci sırada kapattı. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı MURAT AKYÜZ, 2014 sonunda ihracatı 18 milyar dolara çıkaracaklarını belirtiyor. Akyüz, kimya ve kozmetik sektörlerinin büyümesini sürdürdüğünü belirtiyor ve şöyle konuşuyor:

AB HIZLI TOPARLANDI
“Kimya sektörünün ilk 5 aylık ihracatı 7 milyar 401 milyon dolara yükseldi. Bu da yüzde 2,51 oranında bir artış olduğunu gösteriyor. Kozmetik sektörü ise 2014 Ocak-Mayıs döneminde 630 milyon dolarlık bir ihracat yaptı. 2014 yılı ilk çeyrek büyüme rakamları beklentilerin üzerinde. AB ekonomilerindeki toparlanma beklediğimizden çok daha hızlı gerçekleşti. Avrupa Merkez Bankası’nın faiz oranlarını düşürmesi ve rekabetçi kur düzeyinin yılın ikinci yarısını olumlu yönde etkileyeceğini düşünüyoruz.”

BİLAL UYANIK BOYDAK HOLDİNG PAZARLAMA KOORDİNATÖRÜ
"SON DONEMDE TOPARLANIYORUZ
Engeller Mobilya sektöründe ilk 3 ayda rakamlar beklentilerin altında kaldı. İlk 3 ayda yüzde 5,3 büyüyen sektör pek çok engelle karşılaştı. 1 Şubat’tan itibaren kredi kartlarıyla yapılan mobilya alışverişleri 9 taksitle sınırlandırıldı. Mart ayında yapılan yerel seçimlerin sektöre olumsuz yansımaları oldu. Kurlardaki artışlara bağlı olarak gerçekleşen fiyat artışları etkili oldu. Yavaş yavaş toparlanıyoruz.

İSABETLİ KARAR
Ortadoğu’da yaşanan olumsuz gelişmelerle Türk mobilya sektörü yönünü Avrupa ve Afrika pazarlarına çevirdi. Bu oldukça isabetli bir karar oldu. Ortadoğu ülkelerinde yaşanan sıkıntıların bir an önce bitmesi hem bizim hem diğer sektörlerin önünü açacak. Yılın ikinci yarısına umutlu bakıyoruz. Hem yaz aylarının verdiği etki, hem de seçimlerin bitmiş olmasının verdiği rahatlama ile sektörün büyüme ivmesi artacak.

YÜZDE 8 BÜYÜME
Mosder verilerine göre Türk mobilya sektöründe 2014 sonunda yüzde 20’lik artışla 2 milyar 600 milyon dolarlık ihracat hedefleniyor. Biz de bunun gerçekleşeceğini hatta büyümenin birkaç basamak daha artacağını öngörüyoruz. Yıl sonunda toplam sektörel büyümenin yüzde 8 mertebelerinde olacağını öngörüyoruz.

HEP SIKINTI YASAYANLAR
BÖLGEDE SORUN BİTMİYOR
Her zaman sıkıntı yasayan sektörler de var. Bu sektörler arasında yer alan lojistik özellikle Ortadoğu’daki gelişmeler nedeniyle her zaman problem yaşıyor. Sektör yine Ukrayna, Irak ve Suriye’deki olaylara rağmen 2014’ün ilk çeyreğinde yüzde 4 oranında büyümeyi başardı. TLS Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı ALTUĞ HACIALİOĞLU, beklentilerinin üzerinde gelen bu büyümeye ilişkin şöyle diyor:~

LOJİSTİK İSTİKRAR SEVER
“Lojistik sektörü, istikrarı sever. Siyasi ve ekonomik istikrar ortamları, lojistik sektörünün en büyük atılımlarını yaptığı dönemlerdir. 2014’ün ilk 5 ayında yerel seçim, 17 Aralık operasyonun etkileri, Ukrayna’nın işgali, Irak’ta yaşanan olaylar gibi sektörümüzü doğrudan ve dolaylı ilgilendiren ciddi gelişmeler yaşandı. Simdi de bir cumhurbaşkanlığı seçimi atmosferine girdik. Irak’taki olaylarında etkisi ile ekonomik göstergelerde birtakım beklenmedik hareketlenmeler yaşanıyor.”

OLAĞANÜSTÜ YAĞIŞLAR
Yaş meyve ve sebze sektörü de her zaman sıkıntı yaşayan sektörler arasında. Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Dr. SALİH ÇALI, Türkiye Yaş Meyve Sebze sektörünün 2013’te 2,3 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini söylüyor.

2014 yılının ilk 5 aylık döneminde yaş meyve sebze sektörü ihracatının yüzde 7 arttığını belirten Çalı, yine de sıkıntıların varlığına dikkat çekiyor ve devam ediyor: “Sağanak yağışlar en önemli ihraç meyvelerimizden kirazda çatlamalara ve üretim kaybına yol açtı. Bu durum AB’ye ihraç edilen kirazın miktar olarak yetersiz kalmasına ve fiyatının aşırı yükselmesine sebep oldu. AB’deki pazarlarımızı kaybetme tehlikesi ile karşı karşıyayız.”