Esnek grubuz pozisyonumuz her an değişebilir

2004’te Eti Bakır’ı, 2005’te Eti Alüminyum’u aldılar. Bugün Türkiye’nin elektriğinin 5’te 1’ini dağıtıyorlar. Irak Havalimanı, hızlı tren projesi ve Ilısu Barajı da dahil olmak üzere pek çok projeyle de göz önündeler. “Zor projelerin grubuyuz” diyen Cengiz Holding Yönetim Kurulu Üyesi EKREM CENGİZ, esnek bir yapıya sahip olduklarına ve bu sayede hiç düşünmedikleri bir alanda bile yatırım yapabildiklerine dikkat çekiyor. Grubun önemli satın almalarından biri olan Eti Alüminyum için, “Holding için çok kötü bir alım yapmışız. Ama ülke için çok hayırlı bir iş yapmışız” diye konuşuyor. Şirketi, orta vadede ise 750 milyon dolar cirolu bir deve dönüştürebileceklerini söylüyor. Cengiz Holding, son yıllarda özelleştirme ihalelerindeki performansıyla adından çok söz ettirdi. 2004’te Eti Bakır’ı alan grup, 2005’te 305 milyon dolara Eti Alüminyum’u bünyesine kattı. Cengiz Holdingin adını daha sık duymamızı sağlayan gelişmeler ise grubun Kolin ve Limak’la birlikte kurduğu ortak girişim grubuyla başladı. Üç şirket BE-DAŞ da dahil olmak üzere Uludağ’dan Çamlıbel’e ve Akdeniz Elektrik Dağıtım’a kadar önemli bölgelerin elektrik dağıtımını üstlendi. 12 şirketli Cengiz Holding’in temelleri, 1980 yılında inşaat sektörüyle atıldı. 6 kardeşten oluşan aileye ağabey Mehmet Cengiz liderlik ediyor. İstanbul’a ilk defa 1985 yılında gelen grubun ilk işi, Yeşilköy’deki Çınar Otel’den Florya’ya kadar uzanan 9 plajın inşaatında taşeronluk yapmaktı. O sırada öğrenci olan Cengiz Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ekrem Cengiz, “Çok zorluklar çektik. Ben o zaman üniversite sondaydım. Benim katkım daha ziyade üniversiteden sonra oldu” diye konuşuyor. Cengiz Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Cengiz’in en önemli yardımcısı olan Ekrem Cengiz’in ana sorumluluğu, Eti Alüminyum. “Harabeyken aldık, bizim için kârsız ama Türkiye için çok önemli” dediği Eti Alüminyum’a odaklı olan Cengiz, yeniden yarattığı şirketle gurur duyuyor. Eti Alüminyum’un bugün 250 milyon dolar olan cirosunu orta vadede 750 milyon dolara çıkaracaklarını ifade ediyor. Cengiz Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Eti Alüminyum Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Cengiz, Capital’in sorularını şöyle yanıtladı:

Capital: Alüminyum’u 2005’te özelleştirmeden 305 milyon dolara aldınız. O günden bugüne Eti Alüminyum’a ne kadar yatırım yaptınız?
- Eti Alüminyum, Türkiye’nin tek hidrat, alümina ve birincil alüminyum üreten tesisidir. 4 ana birim ve 24 yardımcı birimden oluşan üretim tesislerimizin toplam hidrat üretim kapasitesi yılda 240 bin ton, alüminyum üretim kapasitesiyse 60 bin ton. Alüminyum külçe ve levha üretiyoruz. Yatırımla birlikte 2 bin kişi istihdam ediyoruz. 2005’te şirketi devraldığımızdan bu yana 250 milyon dolarlık yatırım yaptık.~

Capital: Bu süreçte Eti Alüminyum nereden nereye geldi?
- Özelleştirme öncesindeki 5 yılda fabrikanın 110 milyon TL görev zararı vardı. Tesisi, özelleştirme aşamasında güvenlik sebebiyle teknik anlamda çok detaylı inceleyemedik. Teslim aldığımızda fabrikanın teknik ve fiziki açıdan durumu pek iç açıcı değildi. Fabrikanın teknik açıdan 3 saat durması bile çökmesine sebep olurdu. Tekrar devreye almak için en az 3 yıla ihtiyaç vardı. Makinelerin eski oluşu ve fiziki şartların uygun olmaması, harabeyi andıran fiziki şartlar, işçilerin çalışma koşulları, çevre koşulları, çalışanların yüzde 80’inin 4C’ye gitme istekleri, ürün kalitesinin bozuk oluşu, hayal kırıklığına uğramamıza sebep oldu. Fabrika çalışırken yüzde 80’inini yenilememiz gerekiyordu. Bugüne kadar yapılan 250 milyon dolarlık yatırımla buhar kazanlarında yıllık 80 bin ton fuel oil tüketiminden yerli linyit kömürle çalışan yeni buhar ünitesine geçildi. 13 megavat kurulu güçte enerji santrali yapıldı. Yapılan rehabilitasyonlar neticesinde ürün kalitesi düzeltildi, fabrika stabil çalışabilir hale getirildi, fabrikanın ekonomik ömrü uzatıldı. Ayrıca çevresel koşullar iyileştirildi, enerji tüketimi 1 ton alüminyumda 17 bin kilovat saatten 16 bin kilovat saate düştü. Yeni yatırımda enerji tüketimi 1 ton alüminyum için 12 bin 500 kilovat saate düşecek. Enerji üretiminde 135 milyon kilovat/saat artış sağlandı. Yapılan ağaçlandırmalar sayesinde sera gazında azalmalar sağlandı. Fabrika vergi verecek duruma geldi. Türk ekonomisine cari açığı azaltma anlamında yıllık 70 milyon dolar katkı sağlandı.

Capital: Devam eden yatırımların tutarı ne kadar?
- 330 milyon dolarlık daha yatırım yapıyoruz.

Capital: Ürün kalitesinde Eti Alüminyum bugün nereye ulaştı? Kaç ülkeye ihracat yapıyorsunuz?
- Ürün kalitesi Avrupa seviyesine geldi. Üretimimizin yüzde 85’ini ihraç ediyoruz. Arjantin’den Brezilya’ya, hatta pek çok Afrika ülkesine ihracat yapıyoruz.

Capital: 2012 yılında ne kadar ciroya ulaştınız?
- 250 milyon dolar. Ama grup olarak baktığınız zaman çok önemli bir ciroya tekabül etmiyor. Yapılan işe bakıldığı zaman holding için çok kötü bir alım yapmışız, ama ülke için çok hayırlı bir iş yapmışız.

Capital: Eti Alüminyum’dan beklentileriniz neler?
- Yapılan ve yapım aşamasındaki yatırımların toplam tutarı 580 milyon dolar. Bu yatırımlar neticesinde alüminyum üretimi toplam 110 bin tona, hidrat üretimi 500 bin tona çıkacak. Alüminyum hidrat ve alümina ürünlerinin tamamıyla savunma, endüstriyel ve kimya sanayisinde kullanılması ve nano teknolojik ürünler üretme hedefimiz var. Gerek yatırım gerekse teknik olarak işin zor kısmını tamamladık. Çalışanlarla birlikte stratejik, endüstriyel ve kimyevi ürünler sanayisinde kullanılmak üzere ürünler üretilmesine odaklanmış durumdayız. Bu fabrikayı, bu ürünleri üretir hale getireceğiz. Milli savunma ihtiyacını ben buradan gidermek istiyorum. Bunları yaptığımızda üniversite işin içine daha fazla girecek. Ben bunu düşünürken devletin kuruluşlarından da aynı hassasiyeti görmek arzusundayım.~

Capital: Eti Alümünyum’da orta vadede hedefiniz nedir?
- Kimyasal alümina ve hidrattaki katma değer buranın cirosunu artırabilir. Burası devasa bir tesis olarak görünüyor. Sanki burada 1-2 milyar dolarlık ciro yaratılıyor gibi görünüyor, ama içi boş. Bahsettiğim yatırımların neticesinde burada ciroyu 750 milyon dolara çıkarma şansı olabilir.

Capital: Ekrem Cengiz olarak sizin ajandanızdaki öncelikler neler?
- Birinci önceliğim, Eti Alüminyum. Her düğünde horon tepmek zordur ya bizim her düğünde horon tepmeye çalışan esnek bir yapımız var. Öncelikli konulara göre pozisyonumuz değişebiliyor. Burada 1-2 yılda benim tek elden sorumluluğum var.

Capital: Özelleştirmelerin faydasını grup olarak nasıl gördünüz?
- Ülke olarak iinşaat ve müteahhitlik sektöründe dünyada ikinciyiz. Özelleştirmeler daha erken tamamlanmış olsaydı, sistem de o kadar erken oturmuş olacaktı. Türkiye’de üretim ve dağıtım konusunu 5 yıl önce çözmüş olsaydık, şimdi uluslararası arenada nasıl büyüyeceğimize kafa yoracaktık. Uluslararası arenada büyümek için geç kaldık. Türkiye’de dağıtım ihaleleri bitmiş ve özel sektör sistemi oturtmuş olsaydı, Avrupa’da nasıl dağıtıcı olacağımıza kafa yoracaktık. Böyle bir dağıtım ihalesi dünyada olsa bugün ilgilenemiyoruz ki... Sistemi oturtamadık. Olanlarla ancak bu kadar iş yapabiliyoruz.

Capital: Grubun devam eden işleri içinde en önemli projeler hangileri?
Hısu Barajı, devlete yaptığımız en büyük projelerden bir tanesi. Ama hızlı tren projesi de büyük projelerden... Zor proje bunlar. Karadeniz sahil yolu zor projeydi, bitti. Zor projeleri yapan grubuz. Ama Libya’da bayağı bir zarara uğradık.

Capital: Grubun gelecekteki sektörel dağılımının nasıl olacağını düşünüyorsunuz?
- Bazen yapmak istediğini yapamayabiliyor-sun. Esnek bir yapımız var, hiç düşünmediğiniz bir alanda o düşünceyi hayata geçirebiliyoruz. Şu anda inşaat, maden, enerjideyiz. Turizmden ise çıktık.

Capital: Büyüme alanı olarak enerji, müteahhitlik ve madenciliği mi belirlediniz?
- ille büyümek için çaba sarf etmiyoruz. Ülkeye ne kadar katma değer katarsak, ne kadar faydalı iş yaparsak o kadar mutlu oluyoruz.~

Capital: Cironuzu paylaşmıyorsunuz ama Cengiz Holding olarak Türkiye’nin en büyük grupları arasında yeriniz nerede?
- Belki ilk 100’de olabilir... Sıralamayı bilmiyorum.

Eti Alüminyum’un stratejik planı
1- 330 milyon dolarlık daha yatırım yapıyoruz.
2- Ürün kalitesi Avrupa seviyesine geldi. Üretimimizin yüzde 85’ini ihraç ediyoruz. Arjantin’den Brezilya’ya, hatta pek çok Afrika ülkesine ihracat yapıyoruz.
3- 2012 yılında 250 milyon dolar ciro yaptık. Grup olarak baktığınız zaman çok önemli bir ciroya tekabül etmiyor.
4- Yapılan işe bakıldığı zaman holding için çok kötü bir alım yapmışız, ama ülke için çok hayırlı bir iş yapmışız.
5- Yapılan ve yapım aşamasındaki yatırımların toplam tutarı 580 milyon dolar.
6- Bu yatırımlar neticesinde alüminyum üretimi toplam 110 bin tona, hidrat üretimi 500 bin tona çıkacak.
7- Alüminyum hidrat ve alümina ürünlerinin tamamıyla savunma, endüstriyel ve kimyevi sanayi tarafından kullanılması ve nano teknolojik ürünler üretme hedefimiz var.
8- Stratejik, endüstriyel ve kimyevi ürünler sanayisinde kullanılmak üzere ürünler üretilmesine odaklanmış durumdayız. Bu fabrikayı, bu ürünleri üretir hale getireceğiz.
9- Milli savunma ihtiyacını ben buradan gidermek istiyorum. Bunları yaptığımızda üniversite işin içine daha fazla girecek.
10- Eti’de 1-2 milyar dolarlık ciro yaratılıyor gibi görünüyor, ama içi boş. Bahsettiğim yatırımların neticesinde ciroyu, 750 milyon dolara çıkarma şansı olabilir.

"SIKINTIMIZ KALMADI"
Capital: Türkiye’nin savaş uçağı ve denizaltı zırhlı malzeme üretimine dair bir planınız vardı. O ne aşamada?
- Yapılan ve yapılacak yatırımlarla birlikte levha bölümüne kadar olan üretim hattımızı tamamlamış oluyoruz. Söz konusu malzemelerin üretimi için teknik ve ürün kalitesi olarak sıkıntımız kalmadı. Bu ürünleri dünyada üreten şirketlerin sayısı çok az. Ülkemizde de bu ürünleri üretmek arzusundayız. Milli Savunma Bakanlığı’nın ilgisini önemli buluyoruz. Sadece ilginin dikilen bir meyve fidanının 10 yıl sonra meyve vermesine benzememesini dileriz. Dolayısıyla haddehane ünitesinde yeni yapılacak yatırım, hidrat ve alüminadaki ünitelerimizdeki devam eden yatırımlar bu fabrikayı ülkemizin stratejik bir tesis haline gelmesini sağlayacak. Bunu sağlamak için gerek teknik gerekse yatırım bazında çalışmalarımızı yürütüyoruz. Aynı zamanda uluslararası deneyimli şirketlerle işbirliğini de sürdürüyoruz.

CENGİZ HOLDİNG BÜYÜME PLANI
DAĞITIMDA GÜÇLÜ
Cengiz Holding, Kolin ve Limak’la birlikte kurduğu ortak girişim grubuyla elektrik dağıtımında güçlü. 3 şirket BEDAŞ da dahil olmak üzere Uludağ’dan Çamlıbel’e ve Akdeniz Elektrik Dağıtım’a kadar önemli bölgelerin elektrik dağıtımını üstlendi. Sonuçta Türkiye’nin elektrik dağıtımının 5’te 1’ini gerçekleştirmeye başladı.
ÜRETİMDE HEDEF
Grup elektrik üretiminde de söz sahibi. Toplam kurulu gücü 952 megavata ulaştı. Grubun devam eden yatırımlarla enerjideki kurulu gücü 5.732 megavata çıkacak.~
MADENCİLİKTE İDDİALI
Cengiz Holding, madencilikte de oldukça iddialı. 2004’te Eti Bakır’ı almıştı. Karadeniz bölgesindeki Küre ve Murgul bakır cevheri yataklarının değerlendirilmesi amacıyla üretime geçen Samsun İzabe Tesisleri, şu anda Türkiye’de cevherden bakır üretimi yapan tek tesis. Bursa Wolfram madenleri ve İzmir Antimuan maden işletmeleri de grubun önemli yatırımları.
KOBALT ÜRETECEK
Grup sondajları Türkiye’nin belli bölgelerinde yapıyor. Madenciliğe yatırımlarını sürdürüyor. İlk hedefi, kobalt üretmek. Kobalt dünyada da nadir üretilen bir maden. Stratejik anlamda önemli.
GÜBREDE ENTEGRASYON
Grup için gübre konusu da önemli. Gübre tesisleri yok ama doğuda fosfat madeni işletiyor. Fosfat madenini yarı mamul olarak satıyorlar. Şartlar uygun olduğu sürece gübrede entegre tesis kurma planı var.

"YENI BİR GRUP DEĞİLİZ'
İMKANSIZI GERÇEKLEŞTİRDİK
Benim babam, 1952 yılında müteahhitlik yapardı. Bu tohumu atan babamdır. Geliştiren ağabeyim Mehmet Bey’dir. İş imkanı vermiştir. Babam da ağabeyim de imkansızı gerçekleştirmiştir. Onlar imkansızı başardılar, bizse koruyoruz.
ÇOK ZORLUK ÇEKTİK
İstanbul’a ilk gelişimiz, 1985 yılı. İlk işimiz Yeşilköy’deki Çınar Oteli’nden Florya’ya kadar uzanan 9 plajın inşaatında taşeronluk yapmaktı. Oranın düzenlemesini yaptık. Çok zorluklar çektik. Ben o zaman üniversite sondaydım. Benim katkım, daha ziyade üniversiteden sonra oldu.
ÇEKİCİLİĞİ ARTIRIYORUZ
Her zaman farklı işleri yapan grubuz. Türkiye’de maden sektöründe insanlar, “Burada Cengiz Holding varsa bu işte bir keramet vardır” diyor ve herkes bu işle ilgileniyor... İşlerin çekiciliğini artırmışız.
EYLEME YÖNELİĞİZ
Çalışmayı çok seviyoruz, çalışma odaklı insanlarız. İşin hakkını veren bir yapımız var, işe odaklanmamız gayet iyi. Hem odaklanıyorsun hem çalışıyorsun hem başarıyorsun. Eyleme yönelik insanlarız. Pratik karar veriyoruz neticede bunun karşılığını alıyoruz.