Mega projeler açıklayacağız

Ömer Yüngül,  Zorlu Holding’in ilk CEO’su. 1,5 yıl önce göreve başladı. Dev bir patron şirketini kurumsallaşma yoluna sokan Yüngül, 2013’te 5 milyar dolar ciro yaptıklarını söylüyor. “Bu yıl en az yüzde 10 büyürüz” diyen Yüngül, 5 yılda 1 milyar dolardan fazla yatırım yapacakları açıklıyor.

Yüngül, “Geliştirdiğimiz ve şimdiden söyleyemediğimiz mega projeler var. Onları bu yılın sonuna doğru açıklayacağız. Aslında nikel türü işler diyebilirim” diye konuşuyor.

Ömer Yüngül, dayanıklı tüketim ve tüketici elektroniği sektörlerini iyi bilen bir isim. Vestel’le yaratılan sınır ötesi başarı öyküsünde, onun büyük katkısı var. Zorlu Holding bünyesinde uzun süre Vestel’de görev yaptı.

1,5 yıl önce ise Zorlu Holding’in patronu Ahmet Zorlu’nun aldığı kurumsallaşma kararıyla grubun ilk CEO’su olan Yüngül, şimdi patron şirketinden kurumsal bir yapıya doğru yol alırken gruba liderlik ediyor.

Kurumsallaşmada son aşamaya geldiklerini belirten Yüngül, “Ailenin de konumlandırılması gerekli. Bir anayasa hazırlamak en büyük hedeflerimizden biri” diyor. Zorlu Holding, 2013’te 5 milyar dolar ciroya ulaştı.

2014’te de büyümelerinin en az yüzde 10 olacağını söyleyen Yüngül, enerji, tüketici elektroniği, savunma ve madencilik sektörlerine yatırımlarının süreceğini açıklıyor. 5 yılda 1 milyar dolardan fazla yatırım yapacaklarını açıklıyor. Zorlu Holding’in ilk CEO’su Ömer Yüngül, Capital’in sorularını şöyle yanıtladı:

Zorlu Holding’in ilk CEO’su siz oldunuz. Bu karar nasıl alındı?
4 yıl önce planlanmıştı. Belli şartlar vardı, o şartların oluşmasını bekledik. Geçen yıl içinde uygulamaya kondu. Ahmet Bey söylüyordu, beraber yapacağız diye. Tamam dedik. Aslında 2012’nin Ekim’inden itibaren görevim fiilen başladı.~

Zorlu Holding’de CEO’lu dönem ile CEO’suz dönem arasındaki farklar neler oldu?
Zorlu Grubu’nda kurumsal bir yapının oluşturulması için uzun süredir çalışıyoruz. Şimdi son aşamaya geldik. Dünyadaki örneklere baktığımızda, aile şirketlerinde tepe yönetime bir CEO tayin edildiğinde, resim nihai olarak 5-6 yıllık bir süreçte tamamlanıyor.

Holding oluşumuyla kurumsallaşmayı tamamlarken ailenin de konumlandırılması gerekli... Bunlar, önemli süreçler. Zaman ister. İş yapış şekillerini değiştirmeniz, insanları organize etmeniz lazım. Takdir edersiniz ki bu işler çok hızlı olmaz. Şu ana kadar gidişattan memnunuz.

Ahmet Bey icradan tamamen çekildi mi? İşe ne kadar dahil oluyor?
Tamamen çekilmez tabii. Hem girişimci hem aktif bir işadamı. Ama bu büyüklükteki hiçbir iş de bir kişiye yüklenemez. Mutlaka profesyonel bir yapı gerekiyor. Hem üçüncü kuşaktakilerin sayısı artıyor. Tüm bunların sağlıklı şekilde devreye sokulması lazım.

Üçüncü kuşak hem yönetim kurulu üyesi hem aktif olarak icrada da yer alıyor değil mi?
Evet. Ailenin hissedar sayısı ileride daha da fazlalaşacak. Tüm bunların düzenlenmesi, bir anayasanın hazırlanması, en büyük hedeflerimizden biri.

Kurumsallaşma sürecine siz mi liderlik ediyorsunuz?
Evet, sürece ben liderlik ediyorum. Bayrak yarışı gibi. En zor yeri bayrağı değiştirme süreci. 100 metre koşarlar ama o 10 metrede hem alan çok hızlı alacak hem veren çok hızlı verecek. Bayrak da yere düşmeyecek.

Öncelikleriniz neler oldu?
Holdingin temel birtakım işlevleri var. İlk defa bir stratejik yatırım ve planlama departmanı kurduk. Daha sonra sırasıyla bütün BT sistemini ele alıyoruz. Kurumsal iletişim ve denetim üzerine yoğunlaştık. ~

Sektörler bazında KPI’ları (Key performance indicator-Kilit performans göstergesi) tespit ediyoruz. Bir sektörü, pilot olarak aldık. 1,5 yıllık bir uygulama yapıyoruz. Onun neticesine göre bütün sektörleri, aynı KPI’larla yönetilir ve denetlenir hale getirmeye çalışacağız. Bunları yaparken bulunduğumuz sektörlerde de birtakım çalışmalar d��zenlemeler oluyor.

Nasıl düzenlemelerden bahsediyorsunuz?
Merkezi yapının, yani holding yapısının denetimlerini yapabilmesi için grubun tüm şirketlerinin sistem olarak aynı dili konuşmalarını hedefliyoruz ki şirket tablolarının konsolide olmasında problemler çıkmasın. Vestel ve tekstil grubumuz, daha kökleşmiş olduğu için bunların sistemlerini diğer şirketlere uygulamaya çalışıyoruz.

Bazı işler birkaç yoldan birden yapılıyor. Özellikle planlama aşamasında ve muhasebe kayıtları açısından onların hepsini tek sistem haline getiriyoruz. Tüm süreçleri elden geçiriyoruz ve sadeleştiriyoruz.

2013 yılı nasıl geçti?
Türkiye’nin konjonktürü türbülanslıydı ve türbülans devam ediyor. Normal programlarımızı hiçbir şekilde değiştirmedik. Mevcut şirketlerin yatırım faaliyet bütçelerini revize etmedik. Genel olarak da tüm hedeflerimizi tutturduk. 2013’te 5 milyar dolar ciroya ulaştık.

Grup olarak yaklaşık 2,75 milyar dolar ihracat yaptık. 2014’te mevcut işlerimizde en az yüzde 10 büyüme olacak. Bazı yerlerde bu oran yüzde 25’e ulaşıyor. Bütün bunları yaparken bir de yeni yatırımlarımız vardı.

Onlarda da çok büyük bir sapma olmadı. Genel olarak memnunuz. 5 milyar dolar ciroyla beraber elde ettiğimiz faaliyet kârı ise yaklaşık 150 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2012 yılında 21 binden fazla kişiye istihdam sağladık. 2013 yılında ise çalışan sayımızı 23 bine çıkardık.~

Gayrimenkulde yatırımlarınızı artırma planınız var mı?
Var. Sonuçta önemli bir sektör. Belli yerlerimiz, arazilerimiz var. Oralarda yeni ve büyük projelerimiz olacak. Çalışmalarımız devam ediyor. Levent’te bir binamız vardı. Bitmek üzere. A plus ofis merkezi Levent 199 ile Büyükdere Caddesi’ne farklı bir boyut kazandırmayı hedefliyoruz.

Zorlu Holding’i de Avcılar’dan Levent 199’a taşıyacağız. Bu proje Zorlu Center’ın gölgesinde kaldı ama o da önemli bir proje. Sadece biz değil başkaları da olacak içinde. Marmaris’te, İzmir ve Çeşme’de kendi arazilerimiz var. Onlar otel ve konut projeleri olacak.

Nikel madeni yatırımınız nasıl gidiyor?
Aslında maden dememek lazım, petrokimya ya da maden metalurji sektörü. Herhalde Türkiye’nin en gurur veren tesislerinden olacak. Şu anda deneme aşamasında. İlk fazı bitti ve yılın ikinci yarısında üretime başlayacak. Yaklaşık 400 milyon dolarlık bir yatırım. Tamamı 6 yılda bitecek.

Birinci fazı bitti. Tahminen önümüzdeki yıl bu vakitler ikinci faza başlarız. Tesis açılmadı ama bütün malı sattık. ABD, Avrupa ve Çin’e 3 yıllık mal satıldı. Aslında 7 yıldır bu proje üzerinde çalışıyoruz ama üretimi yeni devreye alıyoruz.

Madencilikte ne kadarlık bir gelir yaratacaksınız?
6 yılın sonunda 1 milyar dolara yakın ihracata ulaşırız. Nikelin dünya fiyatıyla ilgili bir konu bu, ama hedef de bu. Tam rakam veremiyorum ama grup olarak 5 yılda 1 milyar dolar yatırımdan çok daha fazlasını gerçekleştireceğiz. Bir de geliştirdiğimiz ve şimdiden söyleyemediğimiz mega projeler var. Onları bu yılın sonuna doğru açıklayacağız. Aslında nikel türü işler diyebilirim.~

Vestel, TV, akıllı tahta, akıllı telefon gibi önemli işlere imza atıyor. İşler nasıl gidiyor?
Teknoloji o kadar hızlı değişiyor ki bunların içinde olamadığınız zaman oyuncu olamıyorsunuz. Bu işlerle ilgili kafamız çok yarıldı ama düşe kalka öğrendik. Örneğin akıllı telefonu, Çin’den parçalarını alır yaparsınız ama önemli olan yazılımın size ait olması.

Herkes parçaları alıp toplayıp yapıyor. Paranız varsa yaparsınız. Yılın ikinci yarısında Vestel markalı akıllı telefon çıkacak. Yazılımı tamamen bize ait. Önce iç pazardan başlayacağız sonra ihracata yöneleceğiz.

İhracatta Vestel’in performansı nasıl gerçekleşti?
Vestel, son 16 yıldır tüketici elektroniğinde Türkiye’nin ihracat şampiyonu. Üretimimizin yüzde 75’ini, 145 ülkeye ihraç ediyoruz. Dünya çapında 500’ün üzerinde markaya, her yıl 4 binden fazla televizyon çeşidi üretiyoruz.

Avrupa’nın LCD TV pazarının ilk 3 oyuncusundan biriyiz. Vestel’de 2013 yılında gerçekleştirdiğimiz ihracat tutarı 4,7 milyar TL. 1 milyon metrekareden geniş alana sahip Manisa’daki Vestel City’de, günde 76 bin ürün, yılda 15 milyon elektronik ve 7 milyon beyaz eşya üretiyoruz.

Vestel City, Avrupa’nın tek lokasyonda üretim yapan en büyük endüstri kompleksi unvanına sahip. Vestel Elektronikte 1.000 kişilik dev AR-GE kadromuz var. Yıllık ciromuzun yüzde 2’sini AR-GE çalışmalarına ayırıyoruz. Bugün dünyada en çok AR-GE harcaması yapan ilk 1.000 arasına giren 3 Türk şirketinden biriyiz.

2014 nasıl gidiyor?
Herkes büyümeden bahsediyor ama ben işlerin nasıl olduğunu görmek için iki göstergeye bakarım. Birincisi, elektrik tüketimi. O iyi gidiyorsa işler iyidir. Üretim devam ediyor demektir. Elektrik tüketimi düştüyse herkes istediği kadar güzel sözler söylesin işler güzel değildir.~

İkincisi de Atatürk Havalimanı. İstanbul Atatürk Havalimanı’nın belli saatleri var. O saatler de önemli gösterge. Sabah 6-9 arasında eğer check-in işlemlerinde kuyruk varsa sabah 9’dan sonra da havalimanında kadın sayısı artıyorsa refah iyiye gidiyor demektir.

Aynı şekilde akşam doluysa da iyidir. Sabah 4’te ve 5’te Uzakdoğu uçakları gelir. Bu uçaklar kalabalıksa işler yine iyidir. Kendime göre böyle kriterlerim var.

Peki bu göstergelere bakınca 2014’ü nasıl görüyorsunuz?
Elektrik tüketimi çok iyi değil. Ama yavaş yavaş artacaktır. Otomobil satışları yüzde 25 düşmüş. Moraliniz iyi olursa alışveriş yaparsınız. Olmazsa frene basarsınız. Şu anda fren hali devam ediyor ama geçecektir.

2014’ü çok kötü görmüyorum. 2014’ün ilk yarısı biraz zor. İkinci yarıya doğru yine burnu yukarıya kaldıracağız. Benim en önemli kriterim elektrik tüketimi. Havalimanını daha iyi görüyorum.

Sizce ihracatta Avrupa’dan iyi sinyaller geliyor mu?
Geliyor ama Türkiye Avrupa ile hızlı büyüyemez. Yönümüzü mutlaka başka yerlere çevirmemiz gerekiyor. Kriz ABD’de başladı. Gelişme de ABD’den başlayacak. Orada işsizlik oranları yüzde 6,3’e indi, güzel bir rakam.

Önemli olan burada Çin ve civarı. Oradaki büyümeler, dünyanın düzenini bozabilir. Bizim ihracat olarak pazarımız zaten Avrupa odaklı. Bizi en çok etkileyen parite oynaklıkları, Euro/TL kuru.

Sizi en çok zorlayan konular kurdaki oynaklıklar mı?
Evet. Şimdi Fatih projesini aldık ve çok büyük bir proje. Ancak aldığımız günden bugüne TL’deki değer kaybından dolayı projenin kârlılığı azalıyor. Ama altından kalkılmayacak bir şey değil.~

Proje daha yeni başlıyor. Akıllı tahta ihalesini almıştık. Bir partisi çıktı. Şimdi büyük parti var, ona hazırlanıyoruz. Tahtaları da önümüzdeki aydan itibaren teslime başlıyoruz. Toplam 347 bin 367 tahta teslim edeceğiz.

Enerjideki toplam kapasiteniz nereye ulaştı?
Zorlu Enerji olarak 877 MW kurulu güce sahibiz. Şu anda yerli ve yenilenebilir enerji projelerimizin üretim portföyümüzdeki oranı yüzde 45’e ulaştı. Rüzgar alanında da toplamda 110 MW lisansımız var. 478 megavat doğalgaz, 135 megavat rüzgar onu da büyütüyoruz. 124 megavatlık barajlı HES projesi yakında başlayacak. 2015’te jeotermale toplam 45 megavat daha ilave etmeyi planlıyoruz.

2015’te enerjide kurulu güçte toplam kapasiteniz nereye ulaşacak?
Türkiye ve Pakistan dahil toplamda 922 MW olacak. Ayrıca İsrail’de de ortaklarımızla birlikte toplamda 1.015 MW kurulu güce sahip olacak 3 doğalgaz santral projesini 2014 sonuna kadar devreye almayı hedefliyoruz.

Tekstil grubunda işler nasıl gidiyor?
Tekstili, holdingin başına geçince daha yakından izleme fırsatım oldu. Türkiye’nin otomotivden sonraki en büyük sektörü. Zorlu Tekstil, 2013 yılında 240 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. Tekstilin önü çok açık. Artık Çin’de, Tayland’da yaptırma dönemi bitiyor.

Üretim Türkiye’ye dönüyor. Çin, önümüzdeki 3 yıl içinde ucuz imalat yeri olma özelliğini kaybedecek. Türkiye olarak çok büyük avantajımız var. Tekstil, hem bizim hem Türkiye’nin önemli büyüme alanlarından biri. Teknoloji de artık tekstile girdi. Tekstilin önünün çok açık olduğunu düşünüyorum.

Cironuzun gruplara göre dağılımı nasıl gerçekleşti?
Grup cirosunun yaklaşık yüzde 65’i Vestel Şirketler Grubu’ndan, yüzde 15’i tekstil grubundan ve yaklaşık yüzde 20’si enerji grubundan geliyor. Gelecekte enerjinin ağırlığı biraz artar, sonra madencilik geliyor. Madencilik cari açığa bire bir.~

Girmeyi planladığınız yeni sektör var mı?
Bugün sağlık konusu derya. Gidin bir hastaneye hastaların yüzde 30-40’ı yabancı. Batı’dan da Doğu’dan da geliyorlar. Sağlık envanteri yapsanız dünya kadar yapılacak iş çıkıyor, yazılımından alet edevatına kadar. Türkiye için görüntüleme cihazı da büyük pazar. Sağlık yazılımları sektörü bize uyar.

Strateji ve yatırım bölümü kurduk demiştiniz. Hangi sektörleri mercek altına aldınız?
Değişik sektörlere bakıyoruz. Kendi gücümüzü, güçlü yönlerimizi kullanabileceğimiz yerlere devamlı bakıyoruz, araştırıyoruz. Teknoloji gücümüz var, jeotermal alanında gücümüz var, bilgi birikimimiz var. Satın almalar da olabilir. Önemli olan proje geliştirmek.

GELECEK PLANI
1- 2014’te en az yüzde 10 büyümeye ulaşacağız. Bazı yerlerde yüzde 25’e ulaşır.

2- Enerjide yaklaşık 500 milyon dolarlık devam eden ve başlayacak yatırım var.

3- Nikel madeninde ikinci 400 milyon dolarlık yatırıma, 2015’in başında başlarız.

4- LED TV’de bölgenin bir numaralı oyuncusu olmaya adayız.

5- Hastane yatırımları hızlı büyüyor. Biz de sağlık yazılımları sektörüne girebiliriz.

6- Yılın ikinci yarısında Vestel markalı akıllı telefon çıkacak.~

7- Madencilikte 6 yılın sonunda 1 milyar dolara yakın ihracata ulaşırız.

8- Grup olarak 5 yılda 1 milyar dolar yatırımdan çok daha fazlasını gerçekleştireceğiz.

9- Geliştirdiğimiz mega projeler var. Bu yılın sonuna doğru açıklayacağız.

10- Marmaris’te, İzmir ve Çeşme’de I 0 kendi arazilerimizde otel ve konut projelerimiz var.

"İSRAİL GAZI GELİRSE İŞİN PARÇASI OLMAK İSTERİZ"
HEDEF LİDERLİK
Vestel, her yıl 100-150 milyon dolarlık yatırım yapar. LCD’de yüzde 18 pazar payıyla Avrupa üçüncüsüyüz. 2010’dan beri LED TV üretiyoruz. LED TV’de bölgenin bir numaralı oyuncusu olmaya adayız. Sonu nereye giderse gideceğiz. LED aydınlatmada da yurtiçinde ve yurtdışında pazar paylarımızı artırıyoruz. 2014’te iç pazar payımızı 2 kat artırmayı hedefliyoruz.

ENERJİYE YATIRIM
Enerjide yaklaşık 500 milyon dolarlık devam eden ve başlayacak yatırım var. Enerjide 45 megavat jeotermal gücün 2015 sonuna kadar devreye girmesini öngörüyoruz. 124 megavat baraj inşaatımız var. O da bu aralar başlayacak.

Ondan sonra İsrail’deki projemiz var. İsrailli ortaklarımız ile 1,2 milyar dolar yatırımla Ashkelon’da kurduğumuz 840 MW kapasiteli Dorad Doğal Gaz Çevrim Santrali, üretim ve tedarik lisansını aldı. Önümüzdeki günlerde faaliyete başlayacak. Bu tür işlerde iş işi doğuruyor. İsrail gazının Türkiye’ye gelme durumu var. Burada yer almak için çalışıyoruz.~

"SAVUNMA SANAYİNDE ANA OYUNCU OLACAĞIZ"
TAMAMEN YERLİ
Vestel Savunma ile ilk taktik insansız hava aracı Karayel’i ürettik. Karayel, Vestel Savunma Sanayi tarafından tamamen özgün olarak milli kaynaklarla geliştirildi. Tamamen yerli tasarım ve üretim eseri olan Karayel’in test uçuşu, geçtiğimiz gün gerçekleşti. Yılın sonuna kadar 6 uçak teslim edeceğiz. Vestel, bu alana kendi öz sermayesinden 30 milyon doları aşkın yatırımda bulundu.

TESLİMAT BAŞLIYOR
Vestel, test uçuşlarının ardından Türk Silahlı Kuvvetleri’ne 6 hava aracı, 3 yer kontrol istasyonu ve yardımcı sistemlerden oluşan Karayel sisteminin teslimatına başlayacak. İnsansız hava araçlarının sivil havacılıkta özellikle kurtarma ve haritacılık faaliyetleri, orman yangınları ve çevre kirliliğinin tespiti gibi amaçlarla kullanılmaya başlanmasıyla birlikte pazarda da büyüme yaşanması bekleniyor.

NATO STANDARTLARI
Uçakta çok enteresan çalışıyoruz, çünkü yaptığımız uçak NATO standartlarında. NATO standartlarında bir uçak oldu mu insanlı, insansız birtakım uçakları yapabilir hale geliyorsunuz. Bu standartları yakalamak gerçekten çok zor. Bunları bitirdik.

SKORSKI’DEN İŞ ALDIK
ABD yeni nesil jet uçakları yaptı. İşte onların en kritik parçalarını üretiyoruz. Yeni füze sistemleri geliyor. Bunların yazılımlarıyla ilgili ana oyuncu olma hedefimiz var. Son 6 yılda Skorski helikopterlerin bütün kablo işlerini biz aldık. Hep teknolojiyle ilgiliyiz. Yazılımla ilgili başka sektörlerde de olabiliriz.