Melek sayısı artacak

2013’ün ilk aylarında yürürlüğe giren “Bireysel Katılım Sermayesi Yönetmeliği”, girişimciliğin desteklenmesi açısından çok önemli bir adım oldu. Düzenleme, kamuoyunda “melek yatırımcı yasası” olarak biliniyor. Küçük girişimciye destek olmak isteyen bireysel yatırımcılara ciddi teşvikler ve avantajlar sunuyor. Yasanın ardından birçok işadamının melek yatırımcılık sertifikası aldığı biliniyor.

Peki ABD ve Avrupa’da ciddi bir yatırım finansmanı olan melek yatırımcılık, Türkiye’de ne durumda? Yeni yasa hareket getirdi mi? Melek yatırımcılar, en çok hangi sektörleri cazip buluyor? Merak edilenleri, Türkiye’nin önde gelen melek yatırımcılarından Aslanoba Capital’in sahibi Hasan Aslanoba ’ya sorduk.

1- Türkiye'de melek yatırımcılık ne durumda? Yeterince biliniyor mu?
Türkiye’de melek yatırımcılık hızlı bir şekilde gelişiyor. 2013 yılında 39 farklı şirkete veya fona yatırım gerçekleştirerek bu alana önemli bir katkı sağladım. Ancak, Türkiye’deki melek yatırımcı sayısı sadece 150-200 arasında değişiyor. Aynı rakam ABD’de 300 bin ve Avrupa’da 70 bin seviyelerinde olduğundan Türkiye’de melek yatırımcılık henüz yeterli seviyede bilinmiyor. Bu aynı zamanda yeni melek yatırımcılar için de büyük bir fırsat.

2- Melek yatırımcıların diğer girişim sermayelerinden, fonlardan farkları neler?
Melek yatırımcılıkla diğer fonlar arasındaki en büyük fark, melek yatırımcıların kendi sermayelerini yatırmalarından kaynaklanıyor. Fonlar ise sermayenin dışarıdan toplanılarak yatırım yapıldığı bir ortam. Bununla beraber melek yatırımcılar, genellikle fonlara göre yatırım yaptıkları şirketlerde daha az kontrol sahibi olmayı kabul edebiliyor. Hem melek yatırımcılar hem fonlar, yatırım yaptıkları şirketlere sermayenin ötesinde en başta mentorluk ve network olarak katkıda bulunuyor.~
3- Şu anda melek yatırımcılığa dair yasal altyapı nedir?
Türkiye’de melek yatırımcılığa dair yasal altyapı, 15 Şubat 2013 tarihli Resmi Gazete ile yürürlüğe giren, Hazine Müsteşarlığı’nın hazırladığı “Bireysel Katılım Sermayesi Yönetmeliği” ile gelişti. Buna ilave olarak bireysel katılım yatırımcılarının birleştiği Bireysel Katılım Yatırımcı Ağları (BKY Ağı) oluştu. 1 Ocak 2014’ten itibaren Hazine Müsteşarlığı her bireysel katılım yatırımcısının bir BKY Ağı’nın üyesi olmasını gerekli kıldı.

Bireysel katılım yatırımcıları için getirilen önemli bir vergi desteği bulunuyor. 1 milyon TL’lik yatırımı aşmayacak şekilde BKY’nin hisse tutarının yüzde 75’ini vergiden muaf tutma imkanı bulunuyor, Bu olanaktan faydalanmak için BKY’nin bir girişime 20 bin TL ile 1 milyon TL arasında bir yatırım gerçekleştirip şirket hisselerinin yüzde 50’sinden azını almış olması gerekiyor.

4- İsteyen herkes melek yatırımcı olabilir mi? Şartları neler?
Türkiye’de bireysel katılım sermayesi lisansına sahip olmak için önemli şartlar var. Minimum 200 bin TL yıllık gelire veya minimum 1 milyon TL’lik bir kişisel servete sahip olmakla beraber, tecrübeli bir yatırımcı olmak gerekiyor. Lisans alındıktan sonra 5 yıl boyunca geçerli oluyor ve maksimum 20 farklı yatırım için kullanılabiliyor.

5- Yeni yasayla birlikte bu alana ilgi gösteren, sertifika alan yatırımcı sayısı ne kadar arttı? Bu iştahın artmasını bekliyor musunuz?
31 Ekim 2013 tarihi itibariyle 100 tane BKY lisansı verilmiş bulunuyor ve 59 tane başvuru halen değerlendirme aşamasında. Benim ve diğer melek yatırımcıların portföylerinden çıkacak başarı hikayeleri ve artan melek yatırımcılık teşvikleriyle beraber bu sayının ileriki yıllarda hızla artacağına inanıyorum.

6- Melek yatırımcı desteği almak isteyen girişimciler nelere dikkat etmeli?
Öncelikli olarak hedefledikleri sektörü ve çözüm sundukları sorunu çok iyi bilmeleri gerekiyor. Bununla beraber büyük düşünüp büyük bir pazarı hedeflemeleri yatırım alma olanaklarını artıran unsurlar. Son olarak fikir aşamasının ötesine gittikten sonra hatta minimum olarak bir pilot uygulamayla ve mümkünse bir kullanıcı veya müşteri tabanı elde ettikten sonra yatırımcının karşısına çıkmalarını öneririm.~
7- Genelde melek yatırımcıyla girişimcinin buluşması nasıl oluyor? Süreç nasıl işliyor?
Kendimden ömek vermem gerekirse girişimciler, bana birçok farklı kanaldan geliyor. Arkadaşlarım ve diğer yatırımcılar tarafından yönlendirilen girişimlere ilave olarak web sitemiz ve LinkedIn üzerinden başvuran çok sayıda girişim oluyor. Sunumlarını sanal ortamda değerlendirdikten sonra ilgimizi çeken girişimleri yüz yüze görüşmeye davet ediyoruz ve normal şartlar altında bir ay içinde yatırım yapıp yapmama konusunda karar veriyorum.

8- Türkiye'de melek yatırımcılar için en cazip sektörler hangileri? En çok hangi alanları tercih ediyorlar?
Diğer melek yatırımcıların yatırımları hakkında detaylı bilgim olmamakla beraber, ben 2013 yılından şu ana kadar 39 tane yatırım yaptım. Bunların arasında 4 tane fon yatırımı ve 3 tane yurtdışında yatırıma ilave olarak 32 tane Türkiye’de farklı alanlarda faaliyet gösteren girişimlere direkt yatırımlarım bulunuyor.

Sektörel olarak “hemenkiralık” gibi pazaryeri modelleri, “modanisa” gibi e-ticaret şirketleri, “dugun.com” gibi içerik siteleri, “tasit.com” gibi listeleme platformları, “bitaksi” gibi mobil uygulamalar ve Cloudarena gibi bulut yazılım hizmetleri ön plana çıkıyor.

9- Melek yatırımcıların ilgi gösterdiği girişim türleri ve şirket profilleri nasıl?
Yatırım yaptığım projeler arasında çok iyi bir iş fikri, üst düzey bir ekip, uygulanabilir bir gelir modeli ve henüz bir gelir elde ediyor olması gerekmemekle beraber müşteri sayısında sürekli bir artış gösteren girişimler ön plana çıkıyor. Genelde de böyle olduğunu düşünüyorum.

10- Türkiye’de melek yatırımcılığın geleceğini nasıl görüyorsunuz? Gelişmesi için neler yapılmalı?
Türkiye’deki melek yatırımcı sayısı, bugün 150 ila 200 arasında değişiyor. Aynı rakam ABD’de 300 bin ve Avrupa’da 70 bin seviyelerinde olduğundan Türkiye’nin melek yatırımcı sayısında büyük aşama kaydedebileceğini görüyoruz.~
Yine kaynağına göre değişmekle beraber Türkiye’deki toplam melek yatırımcılığın hacmi 40 milyon dolar civarında. Hükümetimizin melek yatırımcılığı teşvik etmek için kurguladığı bireysel katılım yatırımcı lisansı vermesi, vergisel teşvik anlamında çok önemli ve olumlu bir ilk adım. Ancak asıl olarak girişimcilere parasal devlet desteklerinin ve vergisel desteklerin çok daha fazla artması gerekiyor. Örneğin vergisel destekler için bir Teknopark’ta yer alma zorunluluğu gibi gereksiz kısıtlamalardan ve bürokrasiden kurtulmaları gerekiyor.