Yatırım kralları

Son 10 yılda ekonomide, Türkiye’de yeni bir döneme girildi. Cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmelerinin devreye alınması, Türk şirketlerinin yurtdışındaki fırsatları değerlendirmeye başlaması önemli gelişmelerdi. Bunlara global krizde likiditenin Türkiye’ye yönelmesi ve düşük faiz politikaları eklenince Türk iş dünyası adeta yatırım atağına geçti. Koç Holding’in patronu Mustafa Koç son 10 yılda 20,7 milyar TL’lik, Akfen Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın 17,2 milyar TL’lik, Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu da 10,9 milyar TL’lik yatırıma imza attı. Koç Holding'in patronu Mustafa Koç 2012, yatırımlarımız açısından rekorlara imza attığımız bir yıl olacak” tahminini yapmıştı. Koç’un dediği gibi Türkiye’nin en büyük holdingi geçen yılı 6,5 milyar TL’lik dev yatırımla kapattı. Aslında Koç, yönetim kurulu başkanlığını devraldığı 2003 yılından bu yana Koç Holding’de yatırımlara hız veren bir performans ortaya koydu. Grup, Mustafa Koç’un öncülüğünde, başta otomotiv ve enerji olmak üzere 10 yılda toplam 20,7 milyar TL’lik yatırıma imza attı. Üstelik bu yatırımlar arasında grubun yaptığı şirket satın alımları yok. Sadece Mustafa Koç değil, son 10 yılda Türkiye’de birçok işadamı Türkiye ekonomisinden aldığı güçle tarihinin en önemli yatırım hamlesini gerçekleştirdi. Bunu kimi zaman ortaklıklarla kimi zaman tek başlarına yaptılar. Yatırımlar konusunda en iştahlı patronlar arasında Ahmet Zorlu, Haindi Akın, Ferit Şahenk ve Tuncay Özilhan ön plana çıkıyor, Özelleştirme ihalelerinde yer alarak dikkat çeken Akfen Holding’in patronu Hamdi Akın ve Zorlu Holding’in yönetim kurulu başkanı Ahmet Zorlu, son 10 yılda sırasıyla 17,2 ve 10,9 milyar TL’lik yatırımı hayata geçirdi. Son birkaç yıldır çeşitli sektörlerdeki satın alma atağıyla ön planda olan Doğuş Grubu patronu Ferit Şahenk ise 10 yılda 7,2 milyar TL’nin üzerinde yaptığı yatırımla dikkat çekti.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.







~
CİROYU KATLAYAN GRUPLAR
Son 10 yıla 2001 krizinin ağır hasarlarının yanında 2008 yılı sonunda Türkiye’de etkisini hissettiren global ekonomik kriz damgasını vurdu. Üstelik aynı zaman diliminde Türkiye’de ekonomide ve politikada değişen dengeler yepyeni bir döneme girilmesine neden oldu. Tüm bu nedenlerle son 10 yıl, iş dünyasında yeni fırsatlar doğurdu. Yeni dönemi fırsat olarak değerlendiren iş insanlarının da tarihlerinin en önemli atılımlarını yaparak, büyümesinin önünü açtı. Son 10 yılda yatırımlarla ön plana çıkan birçok iş insanı yönettikleri grupları önemli noktalara taşıdı. Örneğin Mustafa Koç’un önderliğindeki Koç Holding, 2007 yılında 46,8 milyar TL olan cirosunu 2011 yılında 75,7 milyar TL’lik ciroya taşıdı. Aynı dönemde Ferit Şahenk, grubunun cirosunu 5,6 milyar TL’den 9,9 milyar TL’ye, Ahmet Zorlu 5,9 milyar TL’den 8,5 milyar TL’ye çıkardı. Bazı gruplarda ise cirodaki büyüme birkaç kata ulaştı. Acıbadem Grubu’nun kurucusu Mehmet Ali Aydınlar, 2006 yılında 250 milyon TL cirosu olan Acıbadem Sağlık Grubu’na, yatırımlarla dev bir atılım yaşattı. 2011 sonunda Acıbadem Sağlık Grubu, toplam 1 milyar 300 milyon TL ciroluk bir dev haline geldi. Son yıllarda cirosunu hızla artıran başka gruplarda bulunuyor, Murat Ülker’in kaptanlığını yaptığı Yıldız Holding, Erman Ilıcak’ın sahibi olduğu yurtdışı müteahhitlik işleriyle parlayan Rönesans Grubu da cirosunu son yıllarda katlayarak büyütenler arasında öne çıkıyor. Cirodaki bu büyüme doğal olarak beraberinde yatırım artışını da getiriyor.

5 YILDA ATAĞA KALKTILAR
Yatırımlarıyla ön plana çıkan iş insanlarının yatırım takvimlerine baktığımızda asıl canlanmanın 2007 ve sonrasında olduğu ortaya çıkıyor. Mustafa Koç, 2006-2010 yılları arasında şirket satın almaları hariç toplam 11 milyar TL’lik yatırım yaptıklarını açıklıyor, 10 yılda 7,2 milyar TL’yi yatırımlara yönlendiren Ferit Şahenk de bu rakamın yüzde 91’ini 2007-2012 yılları arasında yatırıma dönüştürdü. Türkiye ekonomisi 2001 yılındaki yüzde 9,5 oranındaki küçülmenin ardından büyüme trendine girdi, Ancak 2007 yılından itibaren büyümede keskin
bir düşüş gözlendi. Peki nasıl oldu da Türkiye ekonomisinde büyümenin eridiği 2007- 2010 döneminde patronlar yatırımlarını artırdı? Uzmanlara göre bunun nedeni siyasal istikrar ve 2008 sonrasında dünya ekonomisinde oluşan dev likiditenin belirsizlik ortamında Türkiye’ye yönelmesi. 2008-2012 yıllarında ise iş dünyasının Türkiye’de büyümenin süreceğine inandığını belirten LBT Varlık CEO’su Hilmi Güvenal, “Not artırımı da bunu teyit etti, Ayrıca siyasi istikrarın yanında düşük faiz ortamı da yatırımcıları cesaretlendirdi” diyor. Global Dealings Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Akbaş da 2008’de tüm dünya ekonomisinde yatırımların tekrar başladığı bir dönem olduğunu hatırlatıyor, “İkinci olarak büyük kurumlar hükümetin gevşek para ve düşük faiz politikasından istifade etti, Aynı dönemde Türkiye’de artan özelleştirmeler yatırımları canlandırdı” diye konuşuyor.~

DEVLERİN HEDEFİNDEKİ SEKTÖRLER
İnşaat, enerji, taahhüt, perakende, turizm ve sağlık son yıllarda ekonominin canlanmasında önemli bir rol oynadı, Yükselişteki bu sektörler milyar dolarlık yatırımların da adresi oldu, Aslında inşaat ağırlıklı faaliyet gösteren Rönesans Holding patronu Erman Ilıcak ile Varyap Grup Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Varlıbaş’m en çok yatırım yapanlar arasında olması da bu durumun önemli göstergelerinden... Beyaz eşya ve tekstil sektöründe büyüyen Ahmet Zorlu, son 5 yıldaki yatırımlarının çoğunu enerji ve gayrimenkul sektörlerinde gerçekleştirdi. Ferit Şahenk de yatırımların büyük çoğunluğunu turizm, medya, enerji ve yeme-içme sektörlerinde faaliyete geçirdi. Enerji sektörünün önemli aktörlerinden Aksoy Holding patronu Erdal Aksoy, son 5 yılda yaptığı 1 milyar 586 milyon TL’lik yatırımı akaryakıt dağıtımı, rafineri inşaatı ve Denizli kombine çevrim elektrik santrali projeleri için devreye aldı. Gıdada büyüyen ve son yıllarda gayrimenkul sektörüyle devleşen Torunlar Grubu’nun patronu Aziz Torun da 1 milyar 542 milyon TL’yi tümüyle gayrimenkul sektöründe değerlendirdi. Anadolu Grubu’nun başkanı Tuncay Özilhan, son 5 yılda yatırımlarda değerlendirdiği 6,7 milyar TL’yi ise ana işlerini büyütmek için kullandı. Özilhan, bu yatırım alanlarını şöyle anlatıyor: “Yatırımlarımızın büyük bir kısmı bira ve meşrubat grubunda olmak üzere enerji, perakende ve otomotiv grubunda gerçekleşti.”

YATIRIM ÇEKEN ÜLKELER
Son 10 yılda sadece Türkiye’de değil yurtdışında da birçok şirket için fırsatlarla dolu bir dönem yaşandı. Bu nedenle patronlar, yurtdışındaki yatırımlarını artırdı. Özellikle yakın coğrafyadaki gelişmekte olan ülkeler, Türk girişimcilerin odağındaki pazarlar haline geldi. Ahmet Zorlu son 5 yıllık dönemde yatırımlarının yüzde 30’unu sınır ötesinde yaptı. Bu yatırımların en büyük adresi de Rusya oldu. Zorlu, bu ülkedeki toplam yatırımlarının 1 milyar doları geçtiğini belirtiyor. Efes Pilsen’le başta Rusya olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu’ndaki ülkelerde büyüyen Tuncay Özilhan, neredeyse yatırımlarının büyük çoğunluğunu bu coğrafyalarda gerçekleştirdi. Yine son 10 yılda 7,2 milyar TL’lik yatırımının yüzde 15’i yurtdışı yatırımları olan Ferit Şahenk, bu yatırımları ağırlıklı Hırvatistan ve Yunanistan’da hayata geçirdi. Hayat Holding patronu Yahya Kiğılı da
yurtdışında yatırım fırsatlarını değerlendiren patronlar arasında yer aldı. 10 yılda yaptığı 3,3 milyar TL’lik yatırımın yüzde 30’unda Kiğılı’nın hedefinde, birçok grupta olduğu gibi gelişmekte olan Doğu Bloğu ülkeleri yer aldı. Kiğılı bu ülkeleri şöyle anlatıyor: “Kastamonu Entegre, Romanya, Bulgaristan, Bosna Hersek ve Rusya’da yatırım yapmaya devam ediyoruz. Hayat Kimya ise Bulgaristan, Cezayir, Mısır, İran ve Rusya’da yatırımlar yapıyor.”~

İŞTAH ARTACAK MI?
Önümüzdeki yıllarda birçok iş insanı yatırımlarla büyümeyi hedefliyor. 2012 yılında toplam 3 milyar dolar yatırım yapan Mustafa Koç, sadece 2013 yılında 4 milyar dolarlık yatırım planlıyor. Üstelik bu miktara satın almalar dahil değil. Sabancı Holding ile her yıl 2 milyar dolarlık yatırım yapan Güler Sabancı’nın da 2013’te yine bu rakama yakın yatırım planı var. Geçtiğimiz 5 yılda yatırımlarla Acıbadem Sağlık Grubu’nun cirosunu katlayan Mehmet Ali Aydınlar, “Geçtiğimiz 5 yılda, ciro ve çalışan sayısı 2 kat arttı, önümüzdeki 5 yılda da bu civarda bir büyüme beklenebilir” diyor. Limak Holding’in patronu Nihat Özdemir’in hedefi, önümüzdeki 5 yıl boyunca her yıl ortalama 1 milyar dolarlık yatırım yapmak. Varyap’ın patronu Süleyman Varlıbaş, 5 yılda yaklaşık 5 milyar TL’lik yatırım planlıyor. “Bu yatırımların çoğu Türkiye’de gerçekleştirilecek. Ağırlıklı olarak gayrimenkul, inşaat, enerji üzerine yatırım yapmayı planlıyoruz. Türkiye dışında Körfez ülkelerinde de önemli projelerimiz olabilir” diye konuşuyor. Hayat Holding patronu Yahya Kiğılı da önümüzdeki 5 yılda toplam 2 milyar dolarlık yatırım hedefliyor. Bu yatırımların ağırlıklı yurtdışında gerçekleşeceği görülüyor. Kiğılı, grup olarak, bu yatırımlarla yurtdışı yatırım ve cirolarının yurtiçini geçeceğini söylüyor. Tuncay Özilhan, kısa vadede fırsat gördüğü ülkelerde ve ağırlıklı bira ile meşrubat grubunda olmak üzere, enerji ve otomotiv grubuna yatırımlarını sürdüreceklerini açıklıyor. Doğuş Grubu’nun patronu Ferit Şahenk, önümüzdeki dönemde yapacağı yatırımlarla ana faaliyet alanlarında güçlenmeyi ve pazar payını artırmayı istiyor. Torunlar’ın patronu Aziz Torun’un planı, ağırlıklı gayrimenkul sektöründe yatırım gerçekleştirmek. Torun, “Torunlar GYO olarak, 20122014 yılları arasında devam eden gayrimenkul projelerimiz için 1,2 milyar TL yatırım yapmayı planlıyoruz” diyor.

AHMET ZORLU / ZORLU HOLDİNG YÖNETİM KURULU BAŞKANI
“6,5 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM YAPTIK"
SON 5 YILDA ATAKTA
Son 10 yılda 10,9 milyar TL'lik yatırım gerçekleştirdim. Bu yatırımların yüzde 85'lik bölümünü 2007-2012 arasında gerçekleştirdik. Yatırımlarımızda enerji ve gayrimenkul sektörleri ön plana çıktı.
NEDEN ENERJİ VE GAYRİMENKUL?
Denizbank'ın satışıyla finans sektöründen çıktıktan sonra, enerji ve gayrimenkul kendimize hedef seçtiğimiz sektörlerdi. Ülkemizde gerçekleşen ve gerçekleşecek olan hızlı büyümeyi öngörerek, enerji ihtiyacının katlanarak artacağını düşünerek enerjide büyümek istedik.
KÂRLI OLACAK
Gayrimenkulde ise başta İstanbul olmak üzere tüm Türkiye'de gayrimenkullerin değerinin altında olduğunu düşünüyorduk. Bu alanda doğru lokasyonda yapılabilecek, kaliteli yatırımların oldukça kârlı olacağını öngördük.~
RUSYA’NIN CAZİBESİ
Yurtdışında en büyük yatırımımızı Rusya'da yaptık. Rusya'ya gidiş sebebimiz ise bu ülkenin hemen yanı başımızda ve oldukça bakir bir pazar olmasıydı. Bir yandan sahip olduğu büyük ekonominin avantajlarını yaşarken, diğer yandan gelişmekte olan bir ülke olmanın sıkıntıları nedeniyle yeterince yatırımcı çekemedikleri için burada fırsatlar olduğunu düşündük.

TUNCAY ÖZİLHAN / ANADOLU GRUBU YÖNETİM KURULU BAŞKANI
“YATIRIMIN BUYUK KISMI YURTDISINA GİTTİ"
BİRA VE MEŞRUBAT ÖNE ÇIKTI
Anadolu Grubu olarak son 5 yılda iştirak, pazar ve kapasite yatırımları olarak toplamı 6,7 milyar TL'lik yatırım gerçekleştirdik. Yatırımlarımızın büyük bir kısmı bira ve meşrubat grubunda olmak üzere enerji, perakende ve otomotiv grubunda gerçekleşti. Buna ek olarak yakın zamanda Türkiye'de tarım ve gayrimenkul sektörlerine, Rusya'da kırtasiye sektörüne, Gürcistan ve Türkiye'de ise enerji sektörüne yatırımlarımız oldu.
FIRSATLAR YAKIN TAKİPTE
Son 5 yılda yatırımlarımızın büyük bölümü yurtdışında gerçekleşti. Anadolu Grubu olarak fırsat olduğunu düşündüğümüz ülkeleri devamlı takip ediyor, bu ülkelerdeki organik ve inorganik yatırım imkanlarını devamlı araştırıyoruz. Söz konusu ülkelerin seçiminde ekonomik ve siyasi koşulların yanı sıra pazarın büyüklüğü, ikili ticaret anlaşmaları ve teşvikler gibi diğer konuları da dikkate alıyoruz.

CEM KARAKAŞ / YILDIZ HOLDİNG CFO’SU
"CAZİP OLANAKLARI DİKKATE ALACAĞIZ"
AĞIRLIK YURTIÇINDE
Son 10 yıla bakıldığında, Yıldız Holding ve iştiraklerinin yaklaşık 4,7 milyar TL'lik yatırım yaptığı görülüyor. Yapılan yatırımların yaklaşık 3 milyar TL'lik kısmı Türkiye içinde, kalanı yurtdışına yapılan yatırımlardan oluşuyor.
GODIVA’NIN ÖNEMİ
Yurtdışı yatırımlarımız arasında 850 milyon dolar alım bedeli olan Godiva önem arz ediyor. Yatırımlarımız, ağırlıklı olarak, ana faaliyet konumuz olan gıda sektörüne yapılmış olup, gıda yatırımlarını hizmet ve perakende sektörleri takip ediyor.
GIDA ÖNE ÇIKACAK
Önümüzdeki dönemde yine gıda sektörü yoğun yatırımlar yapacak olmakla birlikte, getirisi beklentilerimizi karşılayan farklı sektörlerdeki cazip olanakları da dikkate alacağız. Geleceğe yönelik yatırım miktarı oluşacak pazar koşullarına göre farklılık gösterecek.~

HİLMİ GüVENAL / LBT VARLIK CEO’SU
SİYASİ İSTİKRAR CESARETLENDİRDİ"
KORKUNÇ LİKİDİTE
2008 Eylül'ünden sonra dünyadaki ekonomik belirsizlik aynı zamanda korkunç bir likidite yarattı. Bu para gelişmekte olan pazarlarda Brezilya ve Türkiye'ye gitti. Türkiye'deki yatırımcılar bu kaynaklarla rahatlıkla yatırım yaptı.
“BORÇLANMAYAN DELİDİR”
Türkiye'de de yatırımcılar kendilerini güvende hissetti. Siyasi istikrar herkesi cesaretlendirdi. Bir taraftan faizlerin çok düşük olduğu bu dönemde yatırımcılar, ucuz paranın da verdiği doping etkisiyle "Bu faizle borçlanmayan delidir” diye düşündü.
“YARIN HER ŞEY ARTACAK”
Bir de yatırımlarda "Yarın her şeyin değeri artacak” düşüncesi etkili oldu. Yatırımcılar daha çok bildikleri işlere yatırım yaparak büyümeyi tercih ederken, gayrimenkul sektörü de yarattığı değerle öne çıktı.