Yeni alımlar peşindeyiz

NİHAT ÖZDEMİR, son 10 yılda grubu Limak'ı baş döndürücü bir hızla büyüttü. İhalelerde gösterdiği performansla ve hızlı büyüyen sektörlere yaptığı yatırımlarla dikkat çekti. Doğru öngörü ve iyi sektör seçimleri sayesinde başarıyı yakaladıklarını söyleyen Özdemir, "Çalıştığımız sektörlerde verimli ve etkili olmayı, kapasite artırımıyla veya satın almalarla büyümeyi hedefliyoruz" diyor. Her yıl 1 milyar dolar yatırım yapmayı planlayan Özdemir'in iki hayali var: İlki 6 sektörde Türkiye'nin en büyük ilk 10 şirketi arasına girmek, ikincisi bu başarıyı yurtdışına taşımak.on yıllarda onun ismini çok sık duymaya başladık. Bunda 2 bin sporcusu, 350 milyon TL cirosu olan ve Türkiye'nin en fazla taraftara sahip kulübü Fenerbahçe'nin başkan vekili olmasının elbette payı büyük. Ancak onun adını sık duymamızın başka nedenleri de var: Sahibi olduğu grup, son 10 yılda çok hızlı büyüdü. Ancak onun ve grubunun adının iş dünyasında bu kadar popüler olmasının ardında ise özelleştirme ihalelerinde gösterilen performans ve gerçekleştirilen başarılı satın almalar var. Zaten kendisi de "İnşaatın dışında başka sektörlere gireceğimizi tahmin ediyordum ancak sanayide bu kadar büyüyeceğimizi hayal bile etmiyordum" diyor.  "Mayısta Fenerbahçe'deki görevim bitiyor. Bir daha başkanlığı düşünmüyorum" diyen Nihat Özdemir ile son 10 yılı ve şirketin performansını konuştuk. Sohbetimizin detayları ise şöyle:

Capital: Son 10 yılda çok hızlı büyüdünüz. Bunu neye borçlusunuz?
- Limak'ın son 10 yılda hızlı büyümesinde ihalelerdeki başarımızdan ziyade altyapıya yönelik öngörülerimiz etkili oldu. Altyapıya yönelik yatırımları hedeflediğimiz için müteahhitlikteki birikimlerimiz bize çok önemli katkı sağladı. Sonuçta doğru yatırım kararları ve doğru konjonktür büyümemizi destekledi. Ancak en önemlisi, bizim yatırım yapmak için hızlı büyüyen sektörleri seçmemiz oldu. Baktığınızda son 10 yılda enerji, inşaat, çimento, havacılık ve turizm sektörleri hep yüksek büyüme gösterdi.

Capital: Büyümede en önemli dönüm noktasını ne zaman yaşadınız?
- Limak olarak bizim için en önemli dönüm noktası, 2000 yılında çimento sektörüne girmemiz oldu. Burada özelleştirmeleri çok iyi değerlendirdik. Daha sonra enerji ve havalimanı yatırımlarımız başladı. Yıllarca baraj ve havalimanları yaptığımız için her iki işi de çok iyi biliyorduk. Müteahhitlikte kazandığımız deneyimlerimizi enerji ve hava meydanlarında kullandık.~

Capital: 10 yıllık hızlı büyüme döneminde rakamlarınız nasıl değişti?
- Bugün bünyemizdeki 70 şirkette 20 bin kişi çalışıyor. Ciromuz ise 2 milyar dolara yükseldi. Bu yıl da yeni yatırımlarla yüzde 20 büyüyerek 3 milyar doları yakalayacağız.

"YENİ CİVCİVLER ARIYORUM"
YETENEK YETİŞTİRME
Dışarıdan yönetici transfer etmek yerine kendi grubumuz içinden yöneticilerimizi yetiştiriyoruz. Şu anda bütün üst düzey yöneticilerimiz üniversiteden mezun olur olmaz bizimle çalışmaya başlayan kişiler. Ben yeni mezun, deneyimsiz mühendislere "civciv" diyorum. Çalışma arkadaşlarıma hep çok miktarda "civciv" alın diye nasihat ediyorum. Çünkü sistemi en kolay içeriden yetişen yetenekler ileriye götürüyor.
HERKES BAŞVURABİLİR
Bizim de şu an içeriden terfi oranımız yüzde 80'e ulaştı. Kim bana gelir yeni mezun bir mühendis olduğunu söylerse ertesi sabah işe başlatırım. Bunlara 3 ay da çalışma müddeti koyarım. Eğer iyi değilse teşekkür eder yollarımızı ayırırız. Başarılı olurlarsa da bizimle çalışmaya devam ederler.

Capital: Son 10 yılda gelirlerinizin dağılımı nasıl değişti? Hala inşaat önde mi?
- Tabii, son 10 yılda grubumuzun gelirlerinin dağılımında çok önemli değişiklikler oldu. En önemlisi, geçen yıla kadar ciro yönünden bir numaralı sektörümüz inşaattı. Ancak bu yıldan itibaren grubumuzdaki dengeler değişecek. Enerji, çimento ve hava meydanları hızla büyüyor. Şuanda cironun yüzde 35'i inşaattan, yüzde 20'si ise enerjiden gelirken bu oran hızla enerjinin lehine artacak. 2013'te kesinlikle enerji, inşaatı geçecek ve bir numaralı işimiz olacak.

Capital: Özellikle çimentoda son 10 yılda çok hızlı büyüdünüz. Hangi strateji sizi sıfırdan sektörün ilk 3 oyuncusu arasına soktu?
- 2000 yılında Siirt'teki Kurtalan Çimento'yu satın aldık. Kapasitesini yüzde 100 büyüttük. Teknoloji yatırımları yaparak çimentonun üretim maliyetlerinde önemli avantajlar sağladık. Bu sayede sert rekabetin yaşandığı çimento sektöründe ismimizi duyurmaya başladık. Ancak sektörde kalıcı olmak için tek bir çimento fabrikası sahibi olmak yeterli değildi. Sektörde büyüyebilmek için yeni yatırımlar yaparak bu alandaki fabrika sayımızı kısa sürede artırdık. 2006 yılında ihalelere iyi hazırlanarak TMSF'den Diyarbakır ve Gaziantep Çimento'yu satın aldık. Daha sonra bünyemize Urfa Çimento'yu kattık. Bunların yanı sıra Bitlis ve Mardin'de 2 çimento fabrikası daha kurduk. Geçen yıl da İtalyanların İstanbul, Kırklareli, Ankara ve Pınarhisar'daki 4 çimento fabrikasını satın aldık. Böylece eskiden sadece güneydoğu ve doğuda varken bugün Sabancı ve Oyak'ın ardından Türkiye'nin 3'üncü büyük çimento grubu olduk.

Capital: Sırada ne var? Yeni satın almalar olacak mı?
- Türkiye'nin batısında satın aldığımız çimento fabrikalarını hem kapasite hem verimlilik yönünden büyütüyoruz. Önümüzdeki dönemde çimentoda daha üst kademelere tırmanacağız. Özellikle çimentoda Türkiye'de yeni alımlar peşinde koşuyoruz. Yurtdışında ise çimento tesisi kurmak için çalışmalarımız var.~

Capital: Enerjide de çok hızlı büyüdünüz. Burada neler yapıyorsunuz ve neler yapacaksınız?
- Şu anda Türkiye'de 6 enerji santralimiz var. Enerjideki kurulu gücümüz 600 megavat, 2 milyar kilovat/saat de enerji üretiyoruz. Bugüne kadar enerjiye 1,5 milyar dolar yatırım yaptık. Bundan sonra da hidroelektrik santrallerde büyümeyi hedefliyoruz. Bu yılın sonuna doğru iki santralimiz daha devreye girecek. Bir tane de Aydın'da jeotermal santral kurmak için çalışmalarımız devam ediyor. Ana hedefimiz, kurulu gücümüzü 1.000 megavat'a, enerji üretimimizi de 4 milyar kilovat/saate çıkarmak. Her yıl bir veya iki santral kurmayı hedefliyoruz.

Limak'ın gelecek planları
1- 2012'de yeni yatırımlarla yüzde 20 büyüyerek 3 milyar doları yakalayacağız.
2-  Bu yıldan itibaren grubumuzdaki dengeler değişecek. 2013'te kesinlikle enerji, inşaatı geçecek ve bir numaralı işimiz olacak.
3-  Çimentoda Türkiye'de yeni alımlar peşinde koşuyoruz. Yurtdışında ise tesis kurmak için çalışıyoruz.
4-  Bu yılın sonuna doğru iki hidroelektrik santralimiz daha devreye girecek. Her yıl 1-2 santral kurmayı hedefliyoruz.
5-  Enerjide ana hedefimiz, kurulu gücümüzü 1.000 megavat'a, enerji üretimimizi de 4 milyar kilovat/saate çıkarmak.
6-  Kömüre dayalı termik santral ile doğalgaza dayalı termik santraller kurmayı hedefliyoruz.
7-  Fırsat bulursak rüzgar ve doğalgaza dayalı santraller de kuracağız. Güneş enerjisine girmek de önümüzdeki dönemde hedeflerimiz arasında.
8-  Güney ve Orta Afrika'da yeni havalimanlarıyla ilgileniyoruz. Artık Afrika'nın kuzeyini bıraktık, aşağılara inmeye başladık.
9-  Çalıştığımız sektörlerde kapasite artırımı veya satın almalarla büyümeyi hedefliyoruz. Bu sektörlerdeki deneyimimizi yurtdışına taşımak istiyoruz.
10- Önümüzdeki dönemde hedefimiz gıdada fabrikalarımızın sayısını artırmak. Meyve suyunu ve salça işimizi çeşitlendirip büyütmeyi hedefliyorum.
11- Önümüzdeki 5 yıl içinde her yıl ortalama 1 milyar dolar yatırım yapmayı hedefliyoruz.
12- Bu tempoda büyümeye devam edersek 2023 yılında 5 milyar dolar ciroya ulaşabiliriz.

Capital: Dağıtımda da varsınız. Burada ne kadar aboneniz var?
- Enerjide büyük oyuncu olmak için mutlaka dağıtım alanında da olmak gerekiyor. Biz de Cengiz ve Kolin gruplarını yanımıza alarak Türkiye'deki elektrik dağıtım ihalelerinden 2 tanesini satın aldık. Bugün dağıtımda 3 milyonun üzerinde abonemiz var. Sonuçta kısa sürede yaptığımız önemli satın almalarla bugün Türkiye'nin en büyük ilk 10 enerji şirketinden biri olduk. Bu, bizim için çok önemli ve stratejik bir başarı.

Capital: Enerjide yeni alanlara girecek misiniz?
- Enerjide mutlaka çeşitlilik gerektiğine inanıyorum. Ana hedefimiz kömüre dayalı termik santral ile doğalgaza dayalı termik santraller kurmak. Fırsat bulursak rüzgar ve doğalgaza dayalı santraller de kuracağız. Güneş enerjisine girmek de önümüzdeki dönemde hedeflerimiz arasında.~

Capital: Enerjiye ne kadar yatırım yapacaksınız?
- Enerjide toplam yatırımımız 3 milyar doları bulacak. Bu yatırımları yaparsak ve bundan sonra çıkacak dağıtım ihalelerinden de de birkaç bölge alabilirsek Türkiye'de enerji sektöründe çok önemli bir yere geleceğiz.

Capital: Bu iki alan dışında hangi alana bundan sonra ağırlık vereceksiniz?
- Bizim önemli sektörlerimizden biri de hava meydanları işletmeciliği. Şu anda da bu alanda çok hızlı büyüyoruz ve bu konuda elde ettiğimiz birikimi yurtdışına taşıdık. Kosova'nın başkenti Piriştina Havalimanı'nı satın aldık. Yine geçen yıl Mısır'da Kahire Havalimanı'nın 3'üncü terminalinin ihalesini kazandık. Şimdi ise Güney ve Orta Afrika'da yeni havalimanlarıyla ilgileniyoruz. Artık Afrika'nın kuzeyini bıraktık, aşağılara inmeye başladık. İnşallah buralarda da başarılı olacağız.

"7'DE 7 YAPIYORUZ"
PAZARLARI DA ÇALIŞIYOR
Bir memur haftada 5 gün çalışır. Özel sektörün ise yüzde 65'i, haftada 5,5 gün çalışır. Biz ise Limak Grubu olarak haftada 6 gün net çalışırız. Ancak bütün üst düzey yöneticilerim ve ben pazar günü de çalışırız. Yani 7'de 7 yaparız. Pazar günü dahil o gün fabrikalarda ne ürettiğimizi, elektrik santrallerimizde ne olduğunu, hava terminalimizden kaç yolcu geçtiğini, kaç uçağın inip kalktığını takip ederim.
HIZLI İŞ YAPMAK
Benim en büyük özelliğim bir işe girdiğim zaman ilk önce para kazanmak değildir. Ana hedefim başarmak ve işi zamanından önce bitirmektir. Sabiha Gökçen Havalimanı'nın yapım süresi 30 aydı. Ancak biz 18 ayda tamamladık. Böylece hiç hesapta olmayan gelir elde etmeye başladık.
12'NİN UĞURU
İhalelerde 12 rakamının uğuruna inanıyorum. Bugüne kadar katıldığımız ihalelerde hep verdiğimiz teklifin sonuna 12 rakamını ilave ettim. Bunun dışında sağ ayakla bir işe başlamanın uğuruna inanırım.
6'DA KALKIYOR
Hızlı ve kaliteli olmak için her işi birebir ve iyi takip etmek gerekiyor. Bu da kesinlikle çok çalışmakla mümkün. Kesinlikle rakiplerime göre daha iyi çalışırım. Sabah 6'da çalışmaya başlarım. Her sabah saat 10'a kadar bütün çalıştığımız noktalardan gelen raporları okuyup bitiririm. Aynı zamanda çok sık seyahat ederim. İşleri kendi gözümle gider görürüm.

Capital: Yeni sektörlere girme planlarınız var mı?
- Hedefimiz 6 farklı sektörden başka alanlara girmemek ve bu alanlarda büyümeye, verimli çalışmaya odaklanmak. Bu sektörlerdeki deneyimimizi yurtdışına taşımak istiyoruz. Sonuçta çalıştığımız sektörlerde verimli olmayı, etkili olmayı, kapasite artırımıyla veya satın almalarla büyümeyi hedefliyoruz. Yeniden alkol sektöründe yer almayı düşünmüyorum. Bankacılık da kesinlikle yer almayı düşünmediğim sektörlerin başında geliyor.~

Capital: Önümüzdeki dönemde hangi alanlara ne kadarlık yatırım yapacaksınız?
- Önümüzdeki 5 yıl içinde her yıl ortalama 1 milyar dolar yatırım yapmayı hedefliyoruz. En büyük yatırımlar enerjide olacak. Bir de gıdada büyümek benim en önemli hedeflerimden biri. Önümüzdeki dönemde hedefimiz gıdada fabrikalarımızın sayısını artırmak. Meyve suyunu ve salça işimizi çeşitlendirip büyütmeyi hedefliyorum.

Capital: Limak'ı kurduğunuz dönemde nasıl hayalleriniz vardı?
- Dünyanın sayılı inşaat şirketlerinin kendi alanlarındaki başarılarını başka sektörlere taşıdığını görürsünüz. Ben de şirketi ilk kurduğumuzda müteahhitlikte biriken sermayenin başka sektörlere kayacağını ve hızlı gelişen altyapı yatırımlarıyla bizim Türkiye'nin en büyük 25 müteahhitlik şirketi arasına gireceğimizi hayal ediyordum. Ancak sanayide bu kadar büyüyebileceğimizi, hangi sektörlere atlayacağımızı tahmin edemiyordum. 1976 yılındaki Türkiye ile 2000 yılından sonraki Türkiye çok farklıydı. O günlerden bugünlere geldiğimizde 10 yıldır kuvvetli bir siyasi istikrar Türkiye'yi çok farklı noktalara getirdi.

Capital: Şimdi nasıl hayalleriniz var?
- Benim iş yaptığım tüm sektörlerde hayalim birinci olmak değil. Aksine çalıştığım 6 sektörde Türkiye'nin en büyük ilk 10 şirketi arasına girmeyi ve bu başarıyı yurtdışına yaymayı hayal ediyorum.

KOÇ GİBİ 3'ÜNCÜ KUŞAĞI HEDEFLİYORUZ"
ÇOCUKLARI YETİŞTİRME
Ortağım ve ben mühendisiz. İkimizin çocukları da bizim gibi mühendis oldu. Şimdi onlar da Limak'ta görev yapıyor. Ancak onlara kesinlikle patron çocuğu muamelesi yapmadık. Onlar da işe aldığımız diğer mühendisler gibi mesleğe en alt noktalardan başladı. Hala da iyi noktalara gelmiş değiller.
KISA ÖMÜRLÜ
Türkiye'de şirketler çok kısa ömürlü. Ben de Koç Topluluğu'nda olduğu gibi grubumuzun üçüncü nesilde de devam etmesini istiyorum. Bunu sağlamak için de birlik, beraberlik, birbirini sevmek ve saymak gerekiyor. Bizim Sezai Bey'le ortaklığımızın uzun ömürlü olmasının en büyük sırrı burada. Sadece iyi günümüzde değil en kötü günümüzde de birbirimizi sevdik ve saydık.
CEO NEDEN YOK?
Bizim grubumuzda merkeziyetçi bir yapı yok. Bu yüzden de holdingde ayrı bir CEO sistemi oluşturmadık. Bizde grupların başkanları CEO gibi çalışıyor. Ancak burada tek istisna inşaat sektörü. İnşaat hala profesyonel yöneticiliği kabul etmiyor. Sistem hala patron direkt ilişkisi ile yürüyor. Karayolları genel müdürü bizim şirkete bir talimat verecekse profesyonel yöneticimizi değil direkt beni arıyor.

Capital: Peki müteahhitler neden daha başarılı oluyor? Bu işin sırrı nedir?
- Türkiye'de büyük yatırım yapan şirketlerin yüzde 70'i, müteahhitlikten çıktı. Çünkü bizler iş yapmayı, işi kurmayı diğer sektörlere göre çok daha kolay beceriyoruz. Müteahhitlik sektörünün bize verdiği birikim daha kolay yeni sektörlere girmemizi sağlıyor.~

Capital: Bugün özellikle hangi alanlarda fırsatlar görüyorsunuz?
- 2023'e kadar Türkiye'de çok önemli yatırımların olacağı görülüyor. Bunlar olduğu zaman inşaat sektörü de çok canlı olacak. Ayrıca birçok ilde kentsel dönüşüm projeleri var. Yani önümüzdeki yıllarda hem nüfusun artması hem kentsel dönüşüm projeleri hem de deprem felaketinden ötürü yeni yapılaşma artacak. Özetle inşaat sektörünü önümüzdeki 10 yılda çok canlı görüyorum. Çimento sektörü de çok canlı olacak. Suriye, İran ve Ermenistan'la ilişkilerimiz düzelecek. Irakta çok önemli yatırımlar olacak. Türk yatırımcısının bütün bunları düşünerek önümüzdeki dönemi çok iyi planlaması ve yatırımlarını bir an evvel hayata geçirmesi gerekiyor. Sonuçta Türkiye'nin önünde çok iyi bir 10 yıl görüyorum. Eğer biz de bu tempoda büyümeye devam edersek 2023 yılında 5 milyar dolar ciroya ulaşabiliriz.