En iyi yönetilen şirket tipi nedir?

Belki de dünyanın en çok sorulan sorularından biri budur... Dünyanın dört bir tarafında, kurucuların ve hissedarların tercihlerine göre şekillenmiş çok sayıda seçenek vardır. Ancak ABD'deki National Bureau of Economic Research'te 10 bin şirket arasında yapılan araştırmada, "en iyi yönetilen şirket” sorusuna yanıt aranırken 8 başlık altında değerlendirme yapılmış. Yönetim tiplerine göre bir "score” verilmiş ve ona göre sıralanmış.

ABD, Japonya, Almanya gibi gelişmiş ülkelerin yanı sıra Brezilya, Çin ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerdeki şirketleri de kapsayan araştırmadan şu sonuçlar çıkmış:

1- ABD, Japonya ve Almanya'daki şirketler, en iyi yönetilenler arasında yer alıyor. Buna karşılık gelişmekte olan ülkelerde yönetim kalitesi daha düşük düzeyde seyrediyor.

2- "Sahipsiz” denebilecek şirketler, daha doğrusu çok ortaklılar, en iyi yönetilenler arasında yer alıyor, Buna Unilever ve BP gibi şirketleri örnek göstermek mümkün.

3- İkinci sırada "private equity” şirketleri geliyor. Aslında bunun mantığını da anlamak lazım. Şirketleri belli bir değerden alıp, iyi yönetip, büyüttükten sonra satmayı amaçlayan bu tip şirketler, doğal olarak liderliğe de önem veriyor.

4- Beni haklı çıkan iki bulguya da dikkat çekmek istiyorum. Birincisi, aile şirketi kurucusunun iş başında olduğu, ancak liderliğin bağımsız CEO'da olduğu şirketler... Bunların performansının nispeten iyi düzeyde olduğu görülüyor.

5- Diğer bulgu ise hem başkanlık hem de CEO koltuğunun ailede bulunduğu şirketler. Bunlar da tam tahmin ettiğim gibi listenin en alt sırasında yer alıyor, Aslında benim değerlendirmeme göre, belli bir düzeye ve iş yapısına gelmiş şirketlerde, artık aile dışından CEO ve direktör almak da gerekiyor. Bunun örneklerini Türkiye'de de görüyoruz.

Araştırmayı yapanlar, bu konuda şu saptamayı yapıyor: "Belli bir büyüklüğe geldikten sonra girişimcilik ruhu, bu tip şirketleri yönetmek için gerekli liderlikten eksik kalıyor. O zaman da şirketler zora giriyor.”