Rakamlar umut veriyor

2018’in ilk yarı rakamları, turizmcilerin yüzünü güldürüyor. İlk 6 aydaki verilere göre turizm geliri yüzde 30,6, turist sayısı ise yüzde 30,3 oranında artış gösterdi. 2018’in ilk 6 ayında 11 milyar 469 milyon dolarlık gelir elde edilirken gelen yabancı turist sayısı 15 milyon 968 bin oldu. Zorlu geçen 2 yılın ardından bu rakamların umut verici olduğunu söyleyen Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Genel Sekreteri Hediye Güral Gür, “Bu trendin devam etmesini bekliyoruz” diyor. Ancak turist sayısındaki artışa rağmen kişi başı harcamanın azalmış olmasına dikkat çekiyor ve ekliyor: “Kişi başı harcama 638 dolara geriledi. Geçen yıl 681 dolardı. Geliri artırıcı uygulamaları devreye sokmak zorundayız.” Turizmdeki son gelişmeleri TÜROB Genel Sekreteri HEDIYE GÜRAL GÜR ile konuştuk:

1 Turizm sektörü için son birkaç yıl oldukça zorlu geçmişti. 2018 nasıl geçiyor? Son tablo nasıl? 

Yıla iyimser başlamıştık. İlk 7 ayı geride bıraktık. İlk yarı gerçekleşmelerine baktığımızda da beklentilerimizin turist sayısı artışında gerçekleştiğini görüyoruz. Temmuz ayında da özellikle yerli ve yabancı turistin etkisiyle kıyı otellerde yüksek doluluklar yaşanıyor. Rusya’da düzenlenen Dünya Kupası, 24 Haziran seçim süreciyle ana pazarlarımızdan İran’da döviz kurlarındaki aşırı artış, Avrupa pazarındaki turist artışının sınırlı kalması, Rusya’da ise turizm endüstrisindeki birtakım tur operatörlerinin mali sıkıntı içinde oldukları haberleri mayıs ayında bir miktar düşüşe neden olmuştu. Ancak haziranda Orta Doğu ve İran pazarıyla yavaş da olsa yeniden canlanmaya başlayan Avrupa ve Asya pazarlarındaki artışın etkisiyle yeniden yükseliş başladı. Yüksek sezonla birlikte fiyat artışının da gerçekleşmesi bizi mutlu ediyor. Ancak fiyat artışı konusunda istediğimiz seviyede değiliz.

2 2018 için yıl sonu beklenen toplam turizm geliri ne kadar? 2018 nasıl kapanır? 

2017 yılını 26,2 milyar dolar turizm geliriyle kapattık. Bu yıl ilk 6 ayda 11 milyar 469 milyon dolarlık gelir elde edildi. Geçen yılın ilk 6 ayına göre yüzde 30,6’lık artış yaşandı. Bu trendin devam etmesini, yıl sonu itibarıyla da bu artış oranının gerçekleşmesini bekleyebiliriz. 

3 Toplam ziyaretçi açısından 2018 rakamları ne olur? 

2017 yılı rakamlarına göre yerli sayısı 5 milyon 559 bin, yabancı turist 32 milyon 410 bin kişi oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre bu yılın ilk 6 ayında geçen yılın aynı döneme göre turist sayısında yüzde 30,3 artış gerçekleşti, 15 milyon 968 bin yabancı turist geldi. Yıl sonunda da ziyaretçi sayısı açısından aynı artış trendinin devam etmesini bekliyoruz. 

4 Doluluk oranları ne düzeyde?

Ocak-Haziran 2018’de Türkiye otellerinin ortalama doluluk oranı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,2 artışla yüzde 63,1, ortalama günlük satılan oda bedeli yüzde 7,8 artışla 65,2 Euro, toplam oda sayısı üzerinden oda başı elde edilen gelirler ise yüzde 26,9 artışla 41,1 Euro olarak gerçekleşti. 2018 yılı ilk 6 aylık performansta İstanbul doluluk oranı ve oda başı elde edilen gelirde geçen yıla göre en yüksek artış oranını yakalayan destinasyon oldu. İstanbul’da Ocak–Haziran 2017’de yüzde 54 olan doluluk oranı Ocak–Haziran 2018’de yüzde 67,1’e, ortalama günlük satılan oda bedeli 70,2 Euro’dan 77,7 Euro’ya, oda başı elde edilen gelir ise 37,9 Euro’dan 52,1 Euro’ya yükseldi. Antalya’da Ocak–Haziran 2017’de yüzde 53,9 olan doluluklar Ocak– Haziran 2018’de yüzde 60,1’e, ortalama günlük satılan oda bedel 59,7 Euro’dan 62,9 Euro’ya, oda başı elde edilen gelir 32,2 Euro’dan 37,8 Euro’ya yükseldi. 

5 Son verilere göre Türkiye’de “turist başına düşen harcama” ne kadar?

Bu rakam son yıllarda nasıl değişti? Maalesef gerileme söz konusu. Kişi başı harcama bu yılın ikinci çeyreğinde 638 dolara geriledi. Geçen yıl bu rakam 681 dolar olmuştu. Kişi başı harcamayı dolayısıyla gelirleri artırıcı uygulamaları devreye sokmak zorundayız. 

6 Rakip ülkelerde turist başına harcama ne kadar? 

Turizm ürünleri ve çeşitliliği bakımından birincil rakiplerimizden olan İspanya’da turist başı harcama 1.050 Euro civarında, yani Türkiye’nin epey üstünde. Türkiye’de 2017’de ortalama harcama kişi başı 681 dolar olarak gerçekleşmişti. Yine rakibimiz konumundaki İtalya’da 1.100 Euro ve Fransa’da ise kişi başı harcama 1.400 Euro’nun üzerine çıkıyor. Buradaki farkın en önemli sebeplerinden biri, turiste şehir içinde eğlence, gastronomi, kültür ve sanat gibi alanlarda harcama yaptırabilmek. 

7 Türkiye’ye en çok hangi ülkeden ziyaretçi geliyor? Ülkelere göre dağılım nasıl? 

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre bu yılın ilk 6 ayında en fazla turist gönderen ülkeler sıralamasında ilk beşte sırasıyla Rusya, Almanya, İran, Gürcistan ve Bulgaristan bulunuyor. 

8 Son dönemde hangi ülkelerde azalma, hangilerinde artış var? 

Orta Doğu kökenli turist sayısında artış devam ediyor. Son 2 yıldır İran pazarındaki artış dikkat çekici. Öte yandan bu yıl, son iki yıldır gerileyen Avrupalı turist sayısında yüzde 34’lük artış meydana gelmesi sevindirici. Rusya pazarının da eski fiyat düzeyini yakalayamasa da turist sayısında eski ritmini yakaladığını söyleyebiliriz. Bunun yanı sıra Güney ve Kuzey Amerika pazarlarında kişi sayısı az olsa da yüzde 80’i bulan oransal artış dikkat çekici. Asya pazarlarında da artışlar yaşanıyor. 

9 Dünya turizm sektöründe Türkiye’nin payı, konumu nedir? Rekabette neredeyiz? 

Dünya Turizm Örgütü verilerine göre Türkiye, 2015 yılında en fazla turist ağırlayan ülkeler arasında ilk 10’da yer alarak Fransa, İspanya, ABD, Çin ve İtalya’nın ardından 6’ncı olmuştu. 2016 yılı turizm verilerine göre gelen turist sayısı bakımından 4 sıra gerileyerek 10’uncu sırada yer buldu. Turizm gelirleri bakımından ise 5 sıra gerileyerek 17’nci sırada yer aldı. 2017 rakamları henüz açıklanmadı. Sıralamadaki yerimizi yeniden yükseltmek hedeflerimizden biri olmalı.

10 Türk turizminin önündeki en önemli handikaplar neler?

Bu konuda yapılması gerekenleri kısa başlıklar halinde verebiliriz: Öncelikle ilk handikap mevsimsellik ve turizmin tüm yıla yaygınlaşamamasıdır. Turizmin Antalya, İstanbul ve Ege destinasyonları dışında ülke geneline yayılamaması diğer bir sıkıntıdır. Sadece kitle turizmine (mass turizm) odaklanan algı, turizmin diğer türlerinin yeterince önemsenmemesi, Türkiye’ye ulaşım konusunda alternatif yöntemlerin geliştirilememesi, örneğin ucuz maliyetli havayolu seferlerinin (low cost carriers) yok denilecek seviyede bulunması da önümüzdeki diğer handikaplar denebilir. Ayrıca Türkiye’nin jeopolitik konumunun siyasi iniş-çıkışlara müsait olması, turizm sektörünü olumsuz etkiliyor. Tüm bu sıkıntıların aşılması yönünde kamu-özel sektör iş birliğinde başlatılan adımların ve çalışmaların fiiliyata geçirilmesi süreci hızlandırabilir.