- Anasayfa
- Yazarlar
- Yasemin Erdoğan
- 10 soruda gündem
10 soruda gündem
Özel okul sektörü, son 3 yılda ciddi bir ivme kazandı. 2002’de yüzde 1,7 olan özel okul öğrencilerinin toplam içindeki payı, şu anda yüzde 4’lerde. 2023 hedefi ise yüzde 15. Bu hedefe ulaşma yolunda atılan önemli adımlardan biri de dershanelerin dönüşümü oldu. Dönüşümle birlikte hem okul ve öğrenci sayısının, hem pazardaki rekabetin ciddi biçimde değişmesi bekleniyor. Uzmanlara göre en az 1.500 dershane, eylül ayından itibaren yoluna “temel lise” olarak devam edecek. “2015 sektör için çok önemli bir yıl” diyen Doğa Koleji CEO’su BÜNYAMIN ÇELIKTEN, ekliyor: “Yıllık yüzde 10-15 bandında olan pazarın doğal büyüme hızı dönüşecek dershanelerin etkisiyle bu yıla özgü olarak yüzde 35-40 bandına bir sıçrama yapabilir.” Çelikten ile dönüşümün etkilerini konuştuk.
1 Özel eğitim sektörüne dair son rakamsal veriler neler? Türkiye’de son verilere göre k12 sektöründe, 8 bin adet özel okul ve yaklaşık 800 bin özel okul öğrencisi var. Sektöre her yıl yaklaşık 100 bin öğrenci giriyor. Son 2-3 yıldır bu rakam 90-100 bin bandında. Bu da gayet iyi bir sayı. 2002 yılında yüzde 1,7 olan toplam öğrenci sayısındaki özel okul öğrencisi oranı, şu anda yüzde 4’lere çıkmış durumda. Cirosal olarak ise 2014 yılında sektörün toplam büyüklüğü tahminimce 10 milyar TL civarındaydı. Bu yıl öğrenci sayısının artmasıyla birlikte 13-14 milyar TL’yi bulacaktır. Öğrenci sayısı yüzde 40 büyüyecekse, ciro da yüzde 30 büyüyecektir.
2 Özel okullaşma oranı nasıl? Pazar kompozisyonu ne durumda? 17- 18 milyon öğrencisi olan bir ülkeyiz. Anaokulunda özel okullu olma oranı yüzde 15 civarında iken ilkokul, ortaokul ve lisede bu oran yüzde 3’lere düşer. Sektörün dağılımında ise ilkokul ve ortaokul hemen hemen eşit düzeyde, lise ise biraz daha küçük pay sahibi.
3 Sektörün yıllık büyüme hızı nedir? Son yıllarda nasıl değişti? Uzun yıllar boyunca yüzde 8-10 bandında büyüyen sektörümüz, son 3 yıldır yüzde 15 civarında büyüdü. Sektör açısından son 3 yıl gayet güzel geçti. Pazarın kendi doğal seyrinde yüzde 10’luk yıllık büyümeden bahsedilebilir. Son 3 yıldır bu oran yüzde 10-15 düzeyinde.
4Dershanelerin özel okula dönüştürülmesi, pazarın rakamlarına nasıl yansıyor? Bugün Türkiye genelinde yaklaşık 8 bin özel okul var. Bunlara her yıl 700-800 civarında yeni özel okul ekleniyor. İşin bu tarafı, pazarın zaten kendi doğal büyümesi… Diğer yanda ise dönüşecek dershaneler var. Bu yıl pazarın kendi doğal büyümesinden gelen 800 civarında yeni okula, en az 1.500 kadar da dönüşmüş temel lise eklenecek. Bu durumda şu anda 800 bin civarında olan öğrenci sayısı, 2015-2016 eğitim-öğretim döneminde 1 milyon 200 bini görebilir. Bu da öğrenci sayısındaki orana bakıldığında, toplam öğrenci sayısı içindeki özel okul öğrencisi oranının ilk kez yüzde 7-8’e çıkması demektir. Toplam pazarın ise bir defaya özgü olacak biçimde bu yıl yüzde 35-40 düzeyinde ciddi bir büyüme yaşayacağı anlamına gelir.
5Peki dönüşümün tüketiciye etkisi nasıl olacak? Özellikle fiyatlar anlamında? Bu iki ayrı sektörün birleşmesiyle tabii ki hem pazar ve hem tüketici sayısı büyüyecek. Ama bu durumda rekabet de sertleşecek ve fiyat rekabeti söz konusu olacak. Türkiye içinde özel okulların ortalama fiyatı İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirlerin dışında çok yüksek değil. Ortalama 10–12 bin TL’yi geçmez. ��nümüzdeki yıl temel liselerin de devreye girmesiyle bu fiyat 10 bin TL’ye kadar düşecektir.
6Dershanelerin dönüşümü pazardaki işleyişe ve rekabete nasıl yansıyacak? Aslında pazar çok katmanlı. Pazarda birkaç farklı türde okul var. Çok şubeli okullar var, tek olan okullar var, bir de dershaneden dönüşenler var. Şu anda pazarın en büyük oyuncusu, 106 şubeyle Doğa Koleji olarak biziz. Ama bu dönüşümle birlikte 150 şubesi olan bir dershane, bir anda kampüs sayısı açısından pazarın en büyüğü olacak. Tabii bu durum sektörü bir anda renklendirecek. Eğitim konusunda ise dershanelerin uzun yıllardan gelen bir eğitim anlayışları var. Bu kurumlar, sınava hazırlama odaklı bir sistem kullanıyor. Bu nedenle diğer özel liseler de bu konuda rekabetten geri kalmamak için hafta sonu sınava hazırlık kursları vermeye başladı. Etkilerden biri de bu. Tabii işin başka yüzü de var. Bir süre sonra tüketici, özel okulculuk hizmetini temel liseden de talep edecek. Yani sadece sınava hazırlamak yetmeyecek. O tarafa etkisi de bu olacak.
7Şimdiye kadar kaç dershane dönüştü? Ne kadarı dönüşecek? Henüz dönüşen dershane sayısı çok az. Geçen yıl 100 bile değildi. Ama dönüşümler bu yıl olacak. Toplam 2 bin 200 dershanenin, MEB’e başvurduğunu biliyoruz. Sektörün deneyimli isimlerine göre bunlardan 1.500-2.000 kadarı onay alabilecek.
8Dönüşüm sonrası adaptasyon kolay olacak mı? Burada asıl konu, yönetimin nasıl olacağıdır. Eğer bu 1.500 temel lise başarılı olursa bir sıkıntı yaşanmaz. Ama tümümün başarılı olma ihtimali zor. Burada başarısız olacaklar ve kapanacaklar olacak. Bu tahmin çerçevesinde 2015-2016 döneminde yüzde 35-40 büyüyecek olan özel okul pazarının bu büyümesi ileriki yıllarda azalacaktır. Bir süre sonra büyüme oranı yüzde 5-10 bandında, kendi doğal dinamiğinde ilerleyecektir.
9Önümüzdeki dönemde rekabet yapısını değiştirecek bir konsolidasyon söz konusu mu? Sektörde rekabet zaten çok yüksek. Dönüşümle birlikte bu rekabet daha da artacak. Önümüzdeki birkaç yıl içinde tüm bu değişime adapte olanlar ayakta kalacak, olamayanlar ise sistemin dışına çıkacak. 2- 3 yıl içinde pazarımızda doğal bir elenme ve konsolidasyon yaşanacağını düşünüyorum. Bu süreçte bazı büyük okulların ve birçok küçük okulun devre dışı kaldığını göreceğiz.
10 Özel okul sektöründe Anadolu'nun ve küçük kentlerin potansiyeli nasıl?Pazardaki en büyük pay İstanbul’un. Toplamın yaklaşık yüzde 10’u İstanbul’da. Özel okullaşma oranı Türkiye genelinde yüzde 4 iken, İstanbul’da yüzde 6-7’ye kadar çıkıyor. Yüzde 15’lik hedefe de ilk ulaşacak kent İstanbul olacak. Aslında doğal olarak büyük kentlerde pazarın konumu daha iyi. Öte yandan küçük şehirlerde de son dönemde özel okulculuk yaygınlaşıyor. Dershaneler dönüştüğü için bu süreç daha hızlı gelişiyor. Dershaneler dönüştükten sonra ilçelere kadar özel okullar girmiş olacak. Tüm bu irili ufaklı okulların bir standardizasyona girmesiyle özel okul sektörü tüm Türkiye’de daha fazla yaygınlaşacak.
2 Özel okullaşma oranı nasıl? Pazar kompozisyonu ne durumda? 17- 18 milyon öğrencisi olan bir ülkeyiz. Anaokulunda özel okullu olma oranı yüzde 15 civarında iken ilkokul, ortaokul ve lisede bu oran yüzde 3’lere düşer. Sektörün dağılımında ise ilkokul ve ortaokul hemen hemen eşit düzeyde, lise ise biraz daha küçük pay sahibi.
3 Sektörün yıllık büyüme hızı nedir? Son yıllarda nasıl değişti? Uzun yıllar boyunca yüzde 8-10 bandında büyüyen sektörümüz, son 3 yıldır yüzde 15 civarında büyüdü. Sektör açısından son 3 yıl gayet güzel geçti. Pazarın kendi doğal seyrinde yüzde 10’luk yıllık büyümeden bahsedilebilir. Son 3 yıldır bu oran yüzde 10-15 düzeyinde.
4Dershanelerin özel okula dönüştürülmesi, pazarın rakamlarına nasıl yansıyor? Bugün Türkiye genelinde yaklaşık 8 bin özel okul var. Bunlara her yıl 700-800 civarında yeni özel okul ekleniyor. İşin bu tarafı, pazarın zaten kendi doğal büyümesi… Diğer yanda ise dönüşecek dershaneler var. Bu yıl pazarın kendi doğal büyümesinden gelen 800 civarında yeni okula, en az 1.500 kadar da dönüşmüş temel lise eklenecek. Bu durumda şu anda 800 bin civarında olan öğrenci sayısı, 2015-2016 eğitim-öğretim döneminde 1 milyon 200 bini görebilir. Bu da öğrenci sayısındaki orana bakıldığında, toplam öğrenci sayısı içindeki özel okul öğrencisi oranının ilk kez yüzde 7-8’e çıkması demektir. Toplam pazarın ise bir defaya özgü olacak biçimde bu yıl yüzde 35-40 düzeyinde ciddi bir büyüme yaşayacağı anlamına gelir.
5Peki dönüşümün tüketiciye etkisi nasıl olacak? Özellikle fiyatlar anlamında? Bu iki ayrı sektörün birleşmesiyle tabii ki hem pazar ve hem tüketici sayısı büyüyecek. Ama bu durumda rekabet de sertleşecek ve fiyat rekabeti söz konusu olacak. Türkiye içinde özel okulların ortalama fiyatı İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirlerin dışında çok yüksek değil. Ortalama 10–12 bin TL’yi geçmez. ��nümüzdeki yıl temel liselerin de devreye girmesiyle bu fiyat 10 bin TL’ye kadar düşecektir.
6Dershanelerin dönüşümü pazardaki işleyişe ve rekabete nasıl yansıyacak? Aslında pazar çok katmanlı. Pazarda birkaç farklı türde okul var. Çok şubeli okullar var, tek olan okullar var, bir de dershaneden dönüşenler var. Şu anda pazarın en büyük oyuncusu, 106 şubeyle Doğa Koleji olarak biziz. Ama bu dönüşümle birlikte 150 şubesi olan bir dershane, bir anda kampüs sayısı açısından pazarın en büyüğü olacak. Tabii bu durum sektörü bir anda renklendirecek. Eğitim konusunda ise dershanelerin uzun yıllardan gelen bir eğitim anlayışları var. Bu kurumlar, sınava hazırlama odaklı bir sistem kullanıyor. Bu nedenle diğer özel liseler de bu konuda rekabetten geri kalmamak için hafta sonu sınava hazırlık kursları vermeye başladı. Etkilerden biri de bu. Tabii işin başka yüzü de var. Bir süre sonra tüketici, özel okulculuk hizmetini temel liseden de talep edecek. Yani sadece sınava hazırlamak yetmeyecek. O tarafa etkisi de bu olacak.
7Şimdiye kadar kaç dershane dönüştü? Ne kadarı dönüşecek? Henüz dönüşen dershane sayısı çok az. Geçen yıl 100 bile değildi. Ama dönüşümler bu yıl olacak. Toplam 2 bin 200 dershanenin, MEB’e başvurduğunu biliyoruz. Sektörün deneyimli isimlerine göre bunlardan 1.500-2.000 kadarı onay alabilecek.
8Dönüşüm sonrası adaptasyon kolay olacak mı? Burada asıl konu, yönetimin nasıl olacağıdır. Eğer bu 1.500 temel lise başarılı olursa bir sıkıntı yaşanmaz. Ama tümümün başarılı olma ihtimali zor. Burada başarısız olacaklar ve kapanacaklar olacak. Bu tahmin çerçevesinde 2015-2016 döneminde yüzde 35-40 büyüyecek olan özel okul pazarının bu büyümesi ileriki yıllarda azalacaktır. Bir süre sonra büyüme oranı yüzde 5-10 bandında, kendi doğal dinamiğinde ilerleyecektir.
9Önümüzdeki dönemde rekabet yapısını değiştirecek bir konsolidasyon söz konusu mu? Sektörde rekabet zaten çok yüksek. Dönüşümle birlikte bu rekabet daha da artacak. Önümüzdeki birkaç yıl içinde tüm bu değişime adapte olanlar ayakta kalacak, olamayanlar ise sistemin dışına çıkacak. 2- 3 yıl içinde pazarımızda doğal bir elenme ve konsolidasyon yaşanacağını düşünüyorum. Bu süreçte bazı büyük okulların ve birçok küçük okulun devre dışı kaldığını göreceğiz.
10 Özel okul sektöründe Anadolu'nun ve küçük kentlerin potansiyeli nasıl?Pazardaki en büyük pay İstanbul’un. Toplamın yaklaşık yüzde 10’u İstanbul’da. Özel okullaşma oranı Türkiye genelinde yüzde 4 iken, İstanbul’da yüzde 6-7’ye kadar çıkıyor. Yüzde 15’lik hedefe de ilk ulaşacak kent İstanbul olacak. Aslında doğal olarak büyük kentlerde pazarın konumu daha iyi. Öte yandan küçük şehirlerde de son dönemde özel okulculuk yaygınlaşıyor. Dershaneler dönüştüğü için bu süreç daha hızlı gelişiyor. Dershaneler dönüştükten sonra ilçelere kadar özel okullar girmiş olacak. Tüm bu irili ufaklı okulların bir standardizasyona girmesiyle özel okul sektörü tüm Türkiye’de daha fazla yaygınlaşacak.
