Şehir hastaneleri kaliteyi artıracak

“Sağlıkta Dönüşüm” programı kapsamında başlatılan “kamu-özel işbirliği” (PPP) projeleri tüm hızıyla sürüyor. Kamuoyunda “şehir hastaneleri” olarak da bilinen dönüşüm projelerinin ilki, 2011 Eylül ayında Kayseri’de başladı. O günden bu yana program dahilindeki proje sayısı 31’e, yatak sayısı 43 bin 500’e ulaştı. Hedefte, yaklaşık 60 bin yatağa ulaşılması var. Devletin yapacağı toplam yatırım paketinin 20 milyar dolar mertebesinde olması öngörülüyor. YDA Group ise ilk ihaleyi alan şirket olarak işin öncülüğünü üstleniyor. “Şehir hastaneleri Türkiye’nin sağlık sektöründe bir devrim niteliğindedir” diyen YDA Group Yönetim Kurulu Başkanı HÜSEYIN ARSLAN, “Bu modelin kazananı ülkemizdir. İş birliklerinin sayısının her geçen yıl artacağına inanıyorum” şeklinde konuşuyor. Hüseyin Arslan ile PPP modelinin getirdiklerini ve pazardaki potansiyeli konuştuk:

1 Kamu-özel iş birliği (PPP) modeli kısaca nedir? 

“Public Private Partnership” (PPP) teriminin Türkçe karşılığı “Kamu-özel sektör iş birlikleri” modelidir. Bu model, kamu yatırım ve hizmetleriyle özel sektörü büyük ölçekli projelerde bir araya getiriyor. Kamunun tecrübesi ve özel sektörün dinamizminin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bir model diyebiliriz. PPP’nin sağlık sektörüyle ilgili uygulamaları, 2005 tarih ve 5396 sayılı kanunun kabulüyle birlikte uygulanmaya başladı. 

2 Neleri kapsıyor?

Yatırımların özel sektör finansmanının marifetiyle yapılmasına dayalı bu model, altyapı yatırımları ya da kamu hizmetlerinde finansman, yatırımların gerçekleştirilmesi, yenilenmesi, işletilmesi veya korunması amacıyla kamu ile özel sektör arasında oluşturulan iş birliği türlerine işaret ediyor. YDA Group olarak biz de Sağlık Bakanlığı’nın PPP modeliyle ihale ettiği hastanelerden ilki olan Kayseri Entegre Sağlık Kampüsü’nü 2011’de kazanarak bu alanda öncü olduk. 

3 Türkiye genelinde PPP yöntemiyle tamamlanan ve süren kaç sağlık projesi var? 

43 bin 500 yatak kapasitesiyle 31 proje bulunuyor. Bugüne kadar 21 projenin ihalesi yapıldı. İki projenin ihale süreci devam ediyor, Samsun ve Denizli’de. İki proje ihaleye hazırlık aşamasında. Beş proje YPK’da bekliyor. Bir projenin ön fizibilitesi devam ediyor. Şu anda işletmeye açılan üç hastane var ve bu da toplam 2 bin 400 yatak ediyor. Yapımı devam eden 19 proje bulunuyor. YDA Group olarak biz de PPP modeliyle yapımı süren şehir hastaneleri projelerinde 4 şehir hastanesi ve toplamda 5 bin yatakla hem yatırımcı hem yapımcı firma olarak önemli bir rol alıyoruz. Şehir hastaneleri projelerine toplamda 2 milyar Euro’luk yatırım yapıyoruz. Bundan sonraki projelere de yatırıma devam edeceğiz.

4 PPP sağlık yatırımları denildiğinde toplam ne kadarlık bir pazardan söz ediyoruz? 

Ülkemizde kamu özel iş birliği modelinde şehir hastaneleri yaklaşık 60 bin yatağa ulaşacak. Proje, devletin yapacağı toplam yatırım paketinin 20 milyar dolar mertebesinde olmasını öngören çok büyük bir program. 

5 Pazarda nasıl bir potansiyel görüyorsunuz? Sektörel hedef ne? 

Bu alanda Türkiye’de ciddi bir knowhow oluştu. Bu yabancıların da ilgisini çekiyor. İlgisini gördüğümüz ülkeler arasında Katar ve Kazakistan’ı söyleyebiliriz. Türk Cumhuriyetleri, Körfez ülkeleri ve Afrika’dan ciddi bir ilgi var. Sağlık sektöründe PPP modeliyle ilk etapta hedeflenen 31 proje bulunuyor. Sağlık Bakanı geçtiğimiz günlerde bu sayının 33’e yükselebileceğini belirtti. 

6 Kamu-özel sektör iş birliğinin getirdiği faydalar neler? 

Şehir hastaneleri Türkiye’nin sağlık sektöründe bir devrim niteliğindedir. Bizler de bu devrimin bir parçası olmaktan mutluluk duyuyoruz. Kamunun tecrübesiyle özel sektörün finansman kabiliyeti ve dinamizmini buluşturan bu model sayesinde ülkemiz çok daha nitelikli sağlık altyapısına kavuşacak. Tıbbi tedavi hizmetleri kamu tarafından yapılırken gerekli tüm altyapı ve destek hizmetleri özel sektör tarafından sağlanacak. Sağlık hizmet altyapısı uluslararası standartların çok üstüne çıkacak.

7 Her iki tarafa nasıl katkılar sağlıyor?

Öncelikli olarak bu model sayesinde devasa yatırımlar yapılırken kamuya en ufak bir yük getirilmiyor. Potansiyel maliyet artışlarının olmaması da büyük bir avantaj sağlıyor. Teslimde yaşanan gecikmeler, hizmet kalitesindeki olumsuzluklar PPP projelerinde ortadan kalkmış oluyor. Hem hizmet kalitesi artıyor hem kamu maliyetlerde büyük tasarruf sağlanıyor. Çünkü bu projelerde uluslararası know-how transferi söz konusu. Diğer önemli nokta ise istihdam. Bu projelerle yatırım yapılan bölgede hem istihdam açısından büyük bir kaynak yaratılıyor hem ekonomik kalkınmaya fayda sağlanıyor. 

8 Bu tarz yatırımların artması sağlık sektörüne nasıl etki edecek? 

Şehir hastaneleriyle sağlık hizmetinin kalitesi çok daha artacak, çünkü bu yatırımlar hem hastaların hem hasta yakınlarının hem de çalışanların rahat etmesi, konforlu bir biçimde ve tıbbi açıdan da en mükemmel hizmeti kaliteli şekilde almaları amacıyla yapılıyor. Bu dönüşüm sağlık turizmine de katkı sağlayacak. 1 saatlik uçuş mesafesinde 12’den fazla ülkeye, 4 saatlik uçuş mesafesinde 57 ülkeye ve toplamda 1,5 milyar insana ulaşabilen Türkiye, sağlık turizminde bölgesinin en önemli gücü. Türkiye’nin sağlık turizminden aldığı payı yükseltmek ve Türkiye’yi sağlık turizminde bir marka haline getirmek için şehir hastaneleri büyük önem taşıyor. 

9 PPP yatırımlarının artması, sağlık sektörüne yönetsel olarak neler katacak? 

Bu programla belki de Türkiye’de ilk defa bir projenin tüm paydaşları proje geliştirmeyi birlikte gerçekleştirdi. Bunun yapılabilir olduğunu gördük. Finans tarafında da şu an için hiçbir sorun bulunmuyor ve projeler çok hızlı şekilde ilerliyor. Kamuoyunda PPP projelerinin doğru anlaşılması, sağlayacağı faydaların farkına varılması ülke kalkınması için büyük önem taşıyor. PPP, eğitimden sağlığa, enerjiden altyapıya kadar büyük projelerin hayata geçirilmesinde faydalanılması gereken bir model. Bu modelin kazananı ülkemizdir. Bu iş birliklerinin sayısının her geçen yıl artacağına inanıyorum.

10 Bu modelde özel sektörün yükümlülükleri neler?

PPP modelinde esas, altyapı tesisinin inşası ve kredilerin geri ödenerek bir süre işletmenin sürdürülmesi gibi 20-30 yıllık bir süre boyunca inşaat, işletme ve bakım konusundaki tüm risklerin özel sektör tarafından üstlenilmesidir. Özel sektör, ancak inşaatı tamamladığında gelire kavuşabileceğinden, yatırımını en hızlı sürede ve öngörülen bütçe içinde gerçekleştirmeye çalışır. PPP ile yapılan tesisler sözleşme süresi sonunda bedelsiz olarak işler halde kamuya iade edilecek. Eski hastanelerin toplam inşaat alanı/yatak 50-70 metrekareyken yeni projelerde bu 120-150, özel hastanelerde 150, ABD’de 250-270 iken yapılacak yeni şehir hastanelerinde 270 metrekare olacak. Bu örnek bile sağlık hizmetinin kalitesini gösteren bir ölçek.