ABD ve piyasalar

ABD’de bütçe ve borçlanma limiti krizleri konusunda yaşanan politik tıkanma, son anda bulunan geçici bir formülle 2014’ün ilk aylarına ertelendi. Bu politik krizin bu derece derinleşmesi ve gelecek aylarda yeniden gündeme gelecek olması, ABD ekonomisinin hassas toparlanma sürecini sekteye uğratabilir.

Bu nedenle FED’in ekonomiye likidite desteğini, 2014’ün başına kadar azaltmadan devam ettirmesi ihtimali ağırlık kazanıyor. Bu da piyasalara kısa vadeli yeni bir destek anlamına geliyor.

Nitekim yaz aylarında Türkiye gibi gelişen ülkelerden kaçan sermayenin bir kısmı, eylül-ekim aylarında geri dönmeye başladı. Bu sürecin devamıyla zor geçen 2013 yılını olumlu bir havada bitirebilir.

"KIRILGAN 5" ÜLKE ARASINDAYIZ
Ancak 2014 piyasa beklentilerine bakarken aynı oranda iyimser olmak zor. Bu yaz aylarında olduğu gibi ABD faizlerinde ve politikasında yaşanan dalgalanmalar, kısa vadeli sermaye akışlarında ani duruşa neden olabiliyor.

Gelişmekte olan ülkeler arasında yabancı sermaye girişlerine en fazla bağımlı olan 5 ülkeye, finans piyasalarında yeni bir grup ismi bulundu bile: “Kırılgan 5” (Vulnerable Five) denen ülkeler arasında Türkiye, Güney Afrika, Hindistan, Brezilya ve Endonezya bulunuyor.

Kırılgan sıfatının magazinsel boyutunun ötesinde en önemli ölçütü, çifte açıklar dediğimiz cari açık ve bütçe açığı. Örneğin Türkiye, yüzde 2,2 olan bütçe açığı/milli gelir oranıyla göreli iyi bir konumda ama cari açık/milli gelir oranı ise yüzde 6,8 ile Güney Afrika’dan sonra en zayıf ülke.

Bu iki oranı toplayıp Türkiye’nin çifte açık oranını yüzde 9 olarak belirliyoruz. Bu hesapta elma ile armuttu toparlıyoruz; bu nedenle yüzde 9 oranı tek başına anlamlı olmasa da ülkeleri birbiriyle kıyaslamada işimize yarıyor. Buna göre tabloda bahsi geçen kırılgan 5 ülkenin çifte açık oranına göre en kötüden en iyiye sıralamasını veriyoruz.

Türkiye ve Hindistan, Güney Afrika’dan sonra en kırılgan ülkeler. Yaz aylarında döviz kurları açısından en sert dalgalanmayı yaşayan bu 5 ülkenin, 2014’te de benzer duruma düşmesi göz ardı edilemez.

Bunun farkında olan Türkiye, cari açık zafiyetini bir ölçüde dengelemek için bütçesini sıkı tutuyor. Tablodaki 5 ülke arasında en başarılı bütçe performansı Türkiye’ye ait.
OVP GERÇEKÇİ AMA MÜTEVAZI
Bayram öncesi açıklanan Orta Vadeli Plan (OVP), Türkiye’nin 2014, 2015 ve 2016 yıllarına dair 3 yıllık makro hedeflerini içeriyor. Programın ilk önceliği, cari açığı kontrol altında (yılda 55-60 milyar dolar) tutmak. Bunun için hükümet 2014 için yüzde 5 olan büyüme hedefinden 1 puan feragat ederek seçim yılında yüzde 4’lük vasat bir

“büyüme oranına razı oldu. İkinci bir öncelik, tüketimi kontrol altında tutup yurtiçi tasarruf oranını artırmak. 2012’de yüzde 12,6 ile dip yapan yurtiçi tasarruf/milli gelir oranının 2016’ya kadar yüzde 16’ya çıkması hedefleniyor. Fakat bu bile benzer gelişen ülke ortalamasının yarısına denk geliyor.

Bu hedefler, gerçekçi ama mütevazı hedefler. Yani Türkiye en az 3 yıl daha görece yüksek cari açık nedeniyle küresel sermaye akışlarından etkilenmeye devam edecek. Programın en iddialı hedefi ise enflasyon. Halihazırda yüzde 7,9 olan yıllık tüketici enflasyon oranının, 2014 sonunda yüzde 5,3’e gerilemesi hedefleniyor.

Oysa piyasa beklentisi (12 ay sonrası için) yüzde 6,6 civarında. TCMB, yüzde 5 olan enflasyon hedefine, bu yılla birlikte 3 yıldır ulaşamadığı için piyasanın OVP’deki enflasyon tahminlerine kuşkulu yaklaşması normal. Bunun piyasa yansıması, faizlerin düşmemekte direnmesi olacaktır.

Programda döviz kuru tahmini bulunmuyor, ama TL ve dolar milli gelir rakamlarından hesaplanan yıllık ortalama dolar kuru 2014 için 1,98, 2015 için 2,04 ve 2016 için 2,10 seviyesinde bulunuyor. Bu kurlar hükümetin dolar kuru varsayımları hakkında kaba bir bilgi vermesi açısından gösterge olabilir.